Dolomit: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Otorite kontrolü şablonu eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
6 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.8.6
27. satır:
 
== Özellikleri ==
Dolomit minareli, üçgen-eşkenar dörtgen sistemde kristalleşir. Beyaz, ten rengi, gri veya pembe gibi renklerde kristaller oluşturur. Dolomit, [[kalsiyum]] ve [[magnezyum]] iyonlarının alternatif bir yapısal düzenlemesine sahip olan karbonattır. İnce toz formunda olmadığı sürece, soğuk seyreltik hidroklorik asit içinde kalsitte olduğu gibi hızla çözünemez ya da köpüremez.<ref>[{{Web kaynağı |url=https://geology.com/minerals/dolomite.shtml |başlık="Dolomite Mineral - Uses and Properties" ''geology.com''] |erişimtarihi=10 Mayıs 2020 |arşiv-url=https://web.archive.org/web/20201126234937/https://geology.com/minerals/dolomite.shtml |arşiv-tarihi=26 Kasım 2020 |ölüurl=hayır }}</ref> Kristalleşme oldukça yaygındır.
 
Dolomit, baskın demir ankerit ve baskın magnez kutnohorit arasında katı bir çözelti olarak bulunur.<ref>Klein, Cornelis and Cornelius S. Hurlbut Jr., ''Manual of Mineralogy,'' Wiley, 20th ed., p. 339-340 ISBN 0-471-80580-7</ref> Yapıda az miktarda bulunan [[demir]], kristallere sarı veya kahverengi bir ton verir. Yapıdaki manganez ikameleri de yaklaşık yüzde üç MnO'dur. Yüksek mangan içeriği kristallere pembe renk vermektedir. [[Kurşun]], [[çinko]] ve [[kobalt]] da yapı içerisindeki  magnezyumun yerini alır. Dolomit minerali, bileşik huntit Mg3Ca (CO3) 4 ile yakından ilişkilidir. Dolomit hafif asidik suda çözülebildiğinden, dolomit alanları akifer olarak önemlidir ve karstik arazi oluşumuna katkıda bulunmaktadır<ref>Kaufmann, James.[http://pubs.usgs.gov/fs/2007/3060/pdf/FS2007-3060.pdf Sinkholes] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130604050448/http://pubs.usgs.gov/fs/2007/3060/pdf/FS2007-3060.pdf |tarih=4 Haziran 2013 }} 2013-06-04 at the [[Wayback Machine]]. USGS Fact Sheet. Retrieved on 2013-9-10.</ref>.
 
== Formasyon ==
Modern dolomit oluşumunun [[Brezilya]]'nın [[Rio de Janeiro]] sahili boyunca fazla doymuş tuzlu lagünlerde, yani Lagoa Vermelha ve Brejo do Espinho'da anaerobik koşullar altında oluştuğu bulunmuştur. Dolomitin sadece sülfat azaltıcı bakterilerin, yardımı ile gelişeceği inanılmaktadır.<ref>Vasconcelos C.; McKenzie J. A.; Bernasconi S.; Grujic D.; Tien A. J. (1995). "Microbial mediation as a possible mechanism for natural dolomite formation at low temperatures". ''Nature''. '''337''' (6546): 220–222. :[[:en:Bibcode (identifier)|Bibcode]] [https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2013PNAS..11014540R 2013PNAS..11014540R] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200418130945/https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2013PNAS..11014540R |tarih=18 Nisan 2020 }}[[:en:Doi (identifier)|doi]] [[doi:10.1038/377220a0|10.1038/377220a0]]</ref> Bununla birlikte, sıcaklığı düşük dolomit, organik madde ve mikrobik hücre yüzeyleri bakımından zengin olan doğal ortamlarda ortaya çıkmaktadır.<ref>Snyder, Glen T.; Matsumoto, Ryo; Suzuki, Yohey; Kouduka, Mariko; Kakizaki, Yoshihiro; Zhang, Naizhong; Tomaru, Hitoshi; Sano, Yuji; Takahata, Naoto; Tanaka, Kentaro; Bowden, Stephen A. (2020-02-05).[https://www.nature.com/articles/s41598-020-58723-y "Evidence in the Japan Sea of microdolomite mineralization within gas hydrate microbiomes"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200508210951/https://www.nature.com/articles/s41598-020-58723-y |tarih=8 Mayıs 2020 }}.''Scientific Reports '''10''' (1): 1–13.''[[doi:10.1038/s41598-020-58723-y|10.1038/s41598-020-58723-y]][[:en:ISSN (identifier)|ISSN]][[issn:2045-2322|2045-2322]]</ref> Bu, organik madde ile ilişkili karboksil grupları tarafından [[magnezyum]] kompleksleşmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.<ref>Roberts, J. A.; Kenward, P. A.; Fowle, D. A.; Goldstein, R. H.; Gonzalez, L. A. & Moore, D. S. (1980). "https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3767548/ {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20200507203620/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3767548/ |tarih=7 Mayıs 2020 }}". ''Proceedings of the National Academy of Sciences of the United State'' '''110''' (36): 14540–5. Bibcode:2013PNAS..11014540R. doi:10.1073/pnas.1305403110. PMC 3767548. <nowiki>PMID 23964124</nowiki>.''s of America''.</ref> Jeolojik kayıtta büyük dolomit yatakları vardır, ancak mineral modern ortamlara nispeten daha nadirdir. 1999 yılında ilk kez tekrar edilebilir, inorganik düşük sıcaklıklı dolomit ve manyezit sentezleri yayınlandı. Bu laboratuvar deneyleri, yarı kararlı bir "öncünün" ilk çökelmesinin, periyodik çözünme ve yeniden çökelme aralıkları boyunca kademeli olarak, kararlı faza nasıl değişebileceğini gösterdi. Bu geri dönüşümü bulunmayan jeokimyasal reaksiyonun seyrini düzenleyen genel prensip "Oswald'ın adım kuralını çiğnemek" olarak tanımlanmıştır.<ref>Deelman, J.C. (1999): "Low-temperature nucleation of magnesite and dolomite"[https://web.archive.org/web/20080409113312/http://www.jcdeelman.demon.nl/dolomite/files/NeuesJahrbuchMineral.pdf Archived] 2008-04-09 at the [[Wayback Machine]], ''Neues Jahrbuch für Mineralogie'', Monatshefte, pp. 289–302.</ref>
 
== Kullanımları ==
44. satır:
Dolomit, suyun ph'ındaki tampon değişiklikliğine yardımcı olması için [[deniz]] (tuzlu su) akvaryumlarında substrat olarak da kullanılılmaktadır.
 
Kalsine dolomit ayrıca biyokütlenin yüksek sıcaklıklarda gazlaştırılmasında katranın tahrip edilebilmesi için bir katalizör olarak da kullanılmaktadır.<ref>[http://www.nrel.gov/docs/fy03osti/32815.pdf A Review of the Literature on Catalytic Biomass Tar Destruction] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20150204170426/http://www.nrel.gov/docs/fy03osti/32815.pdf |tarih=4 Şubat 2015 }} 2015-02-04 at the [[Wayback Machine]] National Renewable Energy Laboratory.</ref> Parçacık fiziğinin araştırmacıları, dedektörlerin mümkün olan en fazla sayıda egzotik parçacığı algılanabilmesini sağlamak için dolomitin katmanlarının altında parçacık dedektörleri oluşturmayı sever. Dolomit nispeten daha az miktarda radyoaktif madde içerdiğinden, arka plan radyasyon seviyelerine katkıda bulunmadan kozmik ışınların oluşturduğu parazitlere karşı izole edilebilmektedir.<ref>Short Sharp Science: Particle quest: Hunting for Italian WIMPs underground https://web.archive.org/ 2020-05-10 at the [[Wayback Machine]]. Newscientist.com (2011-09-05). Retrieved on 2011-10-10.</ref>
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Dolomit" sayfasından alınmıştır