Liderlik: Revizyonlar arasındaki fark

Liderlik kavramı insanlık tarihi boyunca var olmuş bir kavramdır ve insanların bulunduğu her yerde liderliğin varlığı söz konusudur . Toplumun diğer üyelerinden ayrılan kişiler olarak tanımlanan liderler, insanları yönlendiren kişiler olarak görülmektedir. Mutlu’ya (2019)  göre ‘‘liderlik olgusuna ait çok fazla tanım yapılmasındaki en önemli neden, her ortam ve koşuldaki liderlik ihtiyacının farklı özelliklere sahip olması gerçeğinden kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla liderlik olgusu liderin konumuna, grubuna ve sürecine göre farklılık göstermektedir’’<ref>Mutlu, C.,(2019). ''Eğitim örgütlerinde liderlik algıları yönetsel etik ve iş motivasyonu arasındaki ilişki'' (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul{{Kaynakça}}</ref>

 

Lider ve yönetici kavramları her ne kadar birbirinin yerine kullanılıyor olsa da her iki kavramında içerdiği anlamlar farklıdır. Bu kavramları aralarındaki farklar noktasında incelediğimizde yöneticilik kavramının   genel anlamda daha çok görev yönelimli olduğu  liderlik kavramının ise daha çok hayranlık duyulan,  ilham verici ve vizyoner olmakla değerlendirildiğini görmekteyiz .

 

         Gardner’ e (2000)  göre yöneticilik kavramı liderliğe göre örgütle daha fazla ilişkilendirilir. Bazen bir liderin örgütü bile olmayabilir. Örneğin Gandhi bir örgütü olmadan önce de liderlik özellikleri göstermiştir. Sınırsız sayıda harekete öncülük eden tanınmış bazı liderler için yöneticilik kavramı oldukça yetersiz kalmaktadır. <ref>Özdemir, S. (2016). Türk eğitim sisteminin yapısı, eğilimleri ve sorunları. S. Özdemir(Ed.), ''Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi'' (s.7-46,  4. Baskı).  Ankara: Pegem Akademi. </ref>

 

Liderliğin doğasını açıklamaya çalışan birçok kuram ve yaklaşım bulunmaktadır. Her bir yaklaşım liderliğin farklı yönlerine odaklanmaktadır. Örneğin geleneksel görüşe göre liderlik özellikleri doğuştan gelir ve sonradan kazanılması mümkün olmadığına odaklanırken bu görüşün tam tersi ise liderliğin sosyalleşmenin bir ürünü olduğu yönündedir.

 

'''3. Durumsallık kuramları.''' Davranış temelli liderlik kuramlarının da liderlik sürecinin bağlamını ihmal etmesi sebebiyle durumsallık yani koşula bağlı liderlik kuramlarını ön plana çıkarmıştır(Özdemir, 2018). Durumsallık yaklaşımının temel varsayımı, değişik koşulların değişik liderlik tarzlarını gerektirdiğidir. Her duruma uygun tek tip liderlik tarzı yoktur. Durumsallık kuramları; (1) liderin göreve yönelik gösterdiği davranışlar, (2) karşılıklı ilişkilere gösterdiği davranışlar, (3) izleyicilerin belirli bir iş veya faaliyeti yaparken gösterdikleri, hazır olma seviyesi arasındaki karşılıklı etkileme bağlıdır .<ref>Bakan, İ. ve Büyükbeşe, T. (2010). Liderlik “türleri” ve “güç kaynakları” na ilişkin mevcut-    gelecek durum karşılaştırması. ''Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik   Araştırmalar Dergisi'', ''2010''(2), 73-84.</ref>

 

Liderlik kavramına ilişkin herkes tarafından kabul görmüş tek bir tanım olmadığı gibi her örgüte ve gruba uygun tek tip liderlik tarzı da bulunmamaktadır. Günümüze kadar yapılan ve halen de yapılmaya devam edilen liderlikle ilgili çalışmalar, (a) içinde bulunulan ortamsal koşulları, (b) liderliğin yaşandığı süreci ve (c) liderin kişisel özelliklerini dikkate alan farklı liderlik tarzlarını ortaya koymuştur. Çağdaş liderlik alanlarından birkaçına aşağıda  yer verilmiştir.