Oedipus: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok |
kDeğişiklik özeti yok Etiketler: Görsel Düzenleyici nowiki içeriyor |
||
2. satır:
{{Yunan mitolojisi}}
'''Oedipus''' ([[Yunanca]] ''Oidipous'', "şişik ayaklı"; [[Latince]] ''Oedipus'') veya '''Œdipus'''. [[Thebai, Yunanistan|
== Hayatı ==
[[Dosya:Oedipus and the Sphinx.jpg|küçükresim|220px|Oedipus ve Sfenks]]
Oedipus'un babası [[Laios]], [[Pelops]] un oğluna tecavüz ettiği için [[Crysispios]] Pelops tarafından lanetlenir. Laios'un yeni doğan oğlu Oedipus, babasını öldürecektir. Bunun üzerine Laios, oğlunun ayak bileklerini iplerle sardırır (Yunanca ''oidipous'', " siskin ayakli.") ve Oedipus'un, kurtlara ya da kuşlara yem olması için ormana bırakılmasını emreder. Fakat yardımcısı, Laios'a ihanet eder ve küçük çocuğu götürüp bir çobana teslim eder. Çoban, Küçük Oedipus'i, çocukları olmayan [[Korint|Korinth]] kralı [[Korinth'li Polybus|Polybos]] ve kraliçe [[Merope (Oidipus)|Merope]]'ye (veya [[Periboea]]) armağan eder. Polybos ve Merope, Oedipus'u kendi öz çocukları gibi sever ve büyütür. Korinth Kral ve kraliçesi oğulları Oidipus'la birlikte mutlu yaşarlar ta ki günün birinde bir şölen sırasında oldukça sarhoş bir davetli Oidipus'a "evlatlık" gözüyle bakana dek. Ertesi gün genç adam annesini, babasını sorgular, ikisi de inkar eder. Oidipus yine de kuşku içinde kalır. Bunun üzerine Delphoi'ye yola çıkar. Kahin onu horlayarak başından savar, sorusuna hiç değinmeden iğrenç bir geleceğin haberini verir. Oidipus annesiyle beraber olacak, zina ürünü bir soyu türeyecek ve kendisine hayat vermiş olan babasının katili olacaktır. Dehşete düşen Oidipus nereye gideceğini pek düşünmeden oralardan kaçar, bir daha asla
''"Şehrin dolayında dağlık bir buruna bir canavar, çiğ et yiyen Sfenks yerleşmiştir."''
Satır 11 ⟶ 13:
([[Eshilos|Aiskhylos]])
Sfenks yolcuları gözetleyip, her birine bilmecesini sorar, hiç kimse bilmeceyi çözemez, o da hepsini parçalayıp yer. Thebaililer her gün
''"O hangi yaratıktır ki bir süre dört ayak üzerinde, bir süre iki, bir süre de üç ayakla yürür ve de, doğa yasalarına aykırı olarak, ayakları en çok olduğu zaman güçsüzdür?"
Oidipus
Sfenks sorusunun çözülmesiyle intihar eder. Thebaililer kurtarıcılarını alkışlar, onu kral yapar ve kraliçe ile evlendirirler. Böylece Oidipus, [[İokaste]] ile evlenmiştir. Hem öz annesi hem de karısından, [[Eteokles]] ve [[Polyneikes|Polineikes]] adlı iki oğlu, [[Antigone]] ve Ismene adında iki kızı olur.
Birkaç mutlu yıldan sonra Thebai'de veba salgını yaşanır, artakalan insanlar Oidipus'a tekrar onları kurtarmaları için yalvarır. Oidipus, [[Delfi|Delphoi]]'de kahinine danışır; kahin ona orada mutluluk içinde yaşamakta olan günahkarı ülkeden kovmasını önerir. Oidipus eski kral [[Laios]]'a karşı işlenip cezasız kalmış olan cinayetin söz konusu olduğunu düşünür; suçluyu cezalandırmaya ant içer.
[[Dosya:Oedipus And The Sphinx - Project Gutenberg eText 14994.png|thumbnail|250px|sol|Oedipus ve [[Sfenks]], 1879. ''Stories from the Greek Tragedians'', Alfred Church.]]Kör kahin [[Teiresias|Teireisias]]'a sorar, ve kahin, katilin Oidipus'un ta kendisi olduğunu söyler, ayrıca, o, kendi annesinin kocasıdır. Oidipus araştırır, Laios'un Delphoi'ye giderken öldürüldüğünü öğrenir ve aklına aynı yolda karşılaşıp öldürdüğü yaşlı adam gelir. Eş zamanlı olarak babası Korinth kralı Polybos'un ölüm haberini alır ve haberi getiren ulak ona Polybos'un oğlu olmadığını açıklar. Öte yandan Oidipus, İokaste'dan duyduğu bir öyküyü hatırlar: İokaste'ın ilk kocasından bir çocuğunun ölmesi için ormana bırakılması. Oidipus ormana bırakılan çocuğun kendisi olduğunu anlar.
Kehanet gerçek olmuştur. Günahları yüzünden kan ve kedere gömülen, herkes tarafından terk edilen Oidipus artık sadece kör bir dilencidir. Umarsızlık içinde İokaste'in altın iğneleri ile gözlerini oyar ve kızı Antigone'un izinde yollara düşer. İokaste de kendisini odasında asar.
Oidipus'un sonraki hayatı [[Sofokles]]'in [[Oidipus Kolonos'ta (Sofokles)|Oidipus Kolonos'ta]] oyununda anlatılır. Kör olan Oidipus, kızları [[Antigone]] ve [[İsmene|İsmene']]<nowiki/>nin yardımı ile [[Atina]] yakınlarındaki Kolonos'a gelir. Thebai'de kalan oğulları [[Eteokles]] ve [[Polyneikes]], taht kavgasına düşmüştür. Polyneikes, Argos'tan bir ordu toplayarak [[İstefe|Thebai]]'de kalan kardeşine saldıracaktır. Oidipus oğullarının ikisinden de tiksinir, kızlarının sadakatini över. Atina kralı [[Theseus]], Oidipus'u ziyarete gelir ve sadece Theseus'un tanık olduğu bir şekilde Oidipus burada vefat eder. <ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Oidipus Kolonos'ta, Sofokles|dil=Türkçe|yayıncı=İş Bankası Yayınları}}</ref>
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
|