Yüksekoba, Yusufeli: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
35. satır:
Eski adı Kuabahi (ქუაბახი) ya da Kuabaki'dir (ქუაბაქი). Gürüce olan bu yer adı, Kvabay (ქვაბაჲ) ya da Kvaba (ქვაბა) kelimesinden değişime uğramış olmalıdır. Erken dönemde Osmanlıca'ya da Kvabak (کواباك) olarak girmiştir. Kazan anlamına gelen Gürcüce "kuabi / kvabi" (ქუაბი / ქვაბი) kelimesinden türemiş bir yer adı olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim köyün kurulu olduğu arazinin yapısı kazanı andırmaktadır. Bu yer adı sonradan Türkçede Kobak, Köbak, Köbek biçiminde de yazılmıştır. Kvabaki, Yusufeli ilçesinde Gürcü dilinin konuşulduğu köylerden biridir.<ref name="Taner Artvinli 2013">Taner Artvinli, ''Yusufeli Külliyâtı'', İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 380, ISBN 9786058624818.</ref><ref>[http://dl.sangu.edu.ge/pdf/dissertacia/neirimanalbairaqi.pdf Neriman Albayrak,''Yusufeli İlçesinin Hidronomi ve Toponomisi'' (Gürcüce), Tiflis, 2018, s. 19-20.]</ref>
 
Kvabaki veya Kvabay, erken ve geç orta çağlarda Gürcü devletleri yönetimindeydi. Osmanlılar köyü, 16. yüzyılın ortalarında bu devletlerden biri olan [[Samtshe Atabeyliği]]'nden ele geçirdi. Kvabaki, Osmanlı idaresine girince, aynı yüzyıl içinde önce Livana sancağına, daha sonra [[Çıldır Eyaleti]]'ne bağlandı.

Nitekim Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi salma amacıyla 1835 yılında yaptığı nüfus tespitindetespiti sırasında Kvabaki, bu eyaletin Livane-i Ulya sancağına bağlıydı. Lala Mustafa Paşa Camii'nin vakfı olan köyde 65 hane vehanede 190 erkek kaydedilmiştiryaşıyordu. Osmanlı idaresi geleneksel olarak sadece erkek nüfusu tespit ediyordu. Bundan dolayı Kvabaki'nin toplam nüfusunu bulmak için bir o kadar da kadın nüfusu eklemek gerekir. Bunun sonucunda köyün nüfusunun 380 kişiden oluştuğu, hane başına ortalama 5,8 kişinin düştüğü ortaya çıkar.<ref name="Taner Artvinli 2013"/>
 
Kvabak, 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Kobak / Kubak (كوباك) biçiminde yazılmıştır. Bu tarihte köy Trabzon vilayetinin [[Lazistan sancağı]]nda [[Livana]] kazasına bağlıydı. Köyün nüfusu 66 hane ve 209 kişi olarak tespit edilmiştir. Osmanlı idaresinin bu tarihte de sadece erkek nüfusu tespit ettiği bilinmektedir. Bunun sonucunda köyün toplam nüfusunun 418 kişiden oluştuğu söylenebilir. Yaklaşık 40 yıl içinde köyün nüfusu biraz artmış, hane başına düşen ortalama nüfus da 6,3 kişiye çıkmıştır. Geçim kaynağı tarıma dayanan Kvabaki'de 60 öküz, 100 inek, 20 at, 126 keçi ve 100 koyundan oluşan bir hayvan varlığı tespit edilmiştir.<ref>''Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904'', (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 359, ISBN 9789157871117.</ref> [[93 Harbi]]'nde (1877-1878) Livana kazası Rusların eline geçince, Kvabaki Osmanlı sınırları içinde kaldı ve Kiskim kazasına bağlandı.