Deniz Gezmiş: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
E-OS (mesaj | katkılar)
k Ufak düzenleme yapıldı
25. satır:
Deniz Gezmiş, 28 Şubat 1947'de Ankara'nın [[Ayaş]] ilçesinde doğdu.<ref name=":0">{{haber kaynağı|başlık=Deniz Gezmiş kimdir? Deniz Gezmiş'in hayatı|url=http://www.sozcu.com.tr/2014/gundem/deniz-gezmis-kimdir-deniz-gezmisin-hayati-503292/|erişimtarihi=1 Eylül 2015|yayıncı=''Sözcü''|tarih=6 Mayıs 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150812175929/http://www.sozcu.com.tr/2014/gundem/deniz-gezmis-kimdir-deniz-gezmisin-hayati-503292|arşivtarihi=12 Ağustos 2015|ölüurl=evet}}</ref> Dedeleri, [[Rize]]'nin [[İkizdere]] ilçesine bağlı Cimil [[Başköy, İkizdere|(Başköy)]] köyündendir. Babası, [[Aziziye|Ilıca]] ([[Aziziye]])/[[Erzurum]] nüfusuna kayıtlı ilköğretim müfettişi Cemil Gezmiş; annesi, [[Erzurum]]'un [[Tortum]] ilçesinden ilkokul öğretmeni Mukaddes Gezmiş'tir. Ailenin üç erkek çocuğundan ikincisiydi. Ağabeyi Bora Gezmiş (d. 1944), hukuk fakültesinden ayrılıp bankacılık yapmıştı. Kardeşi Hamdi Gezmiş (1952-2020) ise mali müşavirdi.
 
Deniz Gezmiş; ilk ve ortaöğrenimini [[Şarkışla]]'da, liseyi [[İstanbul]]'da [[Haydarpaşa Lisesi]]'nde okudu. Henüz lise öğrencisiyken sol düşünceyle tanıştı ve kendini dönemindöneminin eylemleri içinde buldu.
 
=== Siyasi yaşamı ===
11 Ekim 1965'te [[Türkiye İşçi Partisi]]'nin (TİP) [[Üsküdar]] ilçe başkanlığına üye oldu. İlk gözaltısını,defa 15 Ağustos - 31 Ağustos 1966 tarihleri arasında Ankara'dan İstanbul'a yürüyen [[Çorum]] Belediyesi temizlik işçilerinin [[Taksim Cumhuriyet Anıtı|Taksim Anıtı]]'na çelenk koymaları sırasında işçilerin desteklenip [[TÜRK-İŞ]] yöneticilerinin protesto edildiği gösteri sırasında yaşadıgözaltına alındı.
 
6 Temmuz 1966 tarihinde girdiği üniversite sınavında hem fen fakültesini hem de hukuk fakültesini kazandı. Babası, Deniz Gezmiş'in fen fakültesine gitmesini istedi. Gezmiş, babasının isteğini geri çevirmeyerek fen fakültesine gitmeyi kabul etti. Fakatfakat daha sonra fikir değiştirerek hukuk fakültesine kaydını yaptırdı. 7 Kasım 1966'da [[İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi]]'ne girdi. Ardından 19 Ocak 1967'de [[Türkiye Millî Talebe Federasyonu]] ([[TMTF]]) binasının yediemine verilmesi sırasında çıkan olaylarda yakalandı ve bir gün sonra iki arkadaşıyla çıkarıldığı mahkeme tarafından serbest bırakıldı. 22 Kasım 1967'de öğrenci örgütlerinin düzenlediği Kıbrıs Mitingi sırasında [[Aşık İhsani|Âşık İhsani]] ile birlikte [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] bayrağını yaktıkları gerekçesi ile gözaltına alınıp daha sonra serbest bırakılan Deniz Gezmiş, Hukuk FakültesindeFakültesi'nde birlikte okuduğu arkadaşlarıyla birlikte 30 Ocak 1968'de "Devrimci Hukukçular Örgütü"nü kurdu. 7 Mart 1968'de [[İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi]] konferans salonunda düzenlenen toplantıda konuşma yapan Devlet Bakanı [[Seyfi Öztürk]]'ü protesto ettiği için tutuklandı. 2 Mayıs'a kadar tutuklu kalan Gezmiş, 30 Mayıs'ta [[6. Filo]]'yu protesto ettiği için yargılandı ve beraat etti. Öğrenci eylemleri içinde etkinliği giderek artan Deniz Gezmiş, 12 Haziran 1968'de [[İstanbul Üniversitesi]]'nin işgal edilmesindeedilmesine önderlik etti. İşgal Konseyi adına İstanbul Üniversitesi Senatosu ile [[Baltalimanı]]'nda yapılan görüşmelere katılan öğrenci heyetinin içinde yer aldı, öğrenci haklarının elde edilip işgalin sona erdirilmesinde etkili oldu. İşgalden kısa bir süre sonra [[İstanbul]]'a gelen 6. Filo'yu protesto eylemlerinde yer alan Gezmiş, 30 Temmuz 1968'de bu eylemlerden dolayı tutuklandı ve 20 Eylül 1968'de serbest bırakıldı. Bütün bu olaylardan sonra öğrenci hareketinin efsanevi lideri haline geldi.
 
[[Dosya:Mustafakemalyürüyüşü.jpeg|küçükresim|"Mustafa Kemal Yürüyüşü" posteri]]
[[Türkiye İşçi Partisi|TİP]] içinde yoğunlaşan, ayrılıklara ve tartışmalara yol açan ideolojik sorunlarda "[[Millî Demokratik Devrim]]" grubunun görüşlerini benimseyen Deniz Gezmiş, bu görüşün özellikle devrimci öğrenciler arasında yayılmasında etkili oldu. [[Dosya:Mustafakemalyürüyüşü.jpeg|küçükresim|"Mustafa Kemal Yürüyüşü" posteri]] Ekim 1968'de eylemlerde birlikte olduğu [[Cihan Alptekin]], Mustafa İlker Gürkan, Mustafa Lütfi Kıyıcı, Devran Seymen, Cevat Ercişli, M. Mehdi Beşpınar, Selahattin Okur, Saim Kurul ve Ömer Erim Süerkan'la birlikte [[Devrimci Öğrenci Birliği]]ni (DÖB) kurdu. 1 Kasım 1968'de [[TMGT]] ([[Türkiye Millî Gençlik Teşkilatı]]), AÜTB, ODTÜÖB ve DÖB'ün başlattığı "[[Samsun'dan Ankara'ya Mustafa Kemal Yürüyüşü]]"nü düzenledi. Ardından 28 Kasım 1968'de [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] Büyükelçisi [[Kommer]]'in gelişi sırasında [[Yeşilköy Havaalanı]]'nda düzenlenen protesto gösterileri nedeniyle tutuklandı ve 17 Aralık 1968'de serbest bırakıldı.
 
[[Türkiye İşçi Partisi|TİP]] içinde yoğunlaşan, ayrılıklara ve tartışmalara yol açan ideolojik sorunlarda "[[Millî Demokratik Devrim]]" grubunun görüşlerini benimseyen Deniz Gezmiş, bu görüşün özellikle devrimci öğrenciler arasında yayılmasında etkili oldu. [[Dosya:Mustafakemalyürüyüşü.jpeg|küçükresim|"Mustafa Kemal Yürüyüşü" posteri]] Ekim 1968'de eylemlerde birlikte olduğu [[Cihan Alptekin]], Mustafa İlker Gürkan, Mustafa Lütfi Kıyıcı, Devran Seymen, Cevat Ercişli, M. Mehdi Beşpınar, Selahattin Okur, Saim Kurul ve Ömer Erim Süerkan'la birlikte [[Devrimci Öğrenci Birliği]]ni (DÖB) kurdu. 1 Kasım 1968'de [[TMGT]] ([[Türkiye Millî Gençlik Teşkilatı]]), AÜTB, ODTÜÖB ve DÖB'ün başlattığı "[[Samsun'dan Ankara'ya Mustafa Kemal Yürüyüşü]]"nü düzenledi. Ardından 28 Kasım 1968'de [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] Büyükelçisi [[Kommer]]'in gelişi sırasında [[Yeşilköy Havaalanı]]'nda düzenlenen protesto gösterileri nedeniyle tutuklandı ve 17 Aralık 1968'de serbest bırakıldı.
 
[[Oya Baydar|Oya Sencer]]'in "Türkiye'de İşçi Sınıfı: Doğuşu ve Yapısı" konulu doktora tezinin Üniversite Profesörler Kurulu tarafından iki kez reddedilmesi üzerine öğrenciler olayı protesto ettiler. Bu protestonun başında Deniz Gezmiş vardı. 27 Aralık 1968 tarihinde polisler tarafından tutuklanacakken ellerinden kurtuldu ve [[İzmir]]'e gitti. Bir hafta sonra tutuklu olan arkadaşı Celal Doğan'ın evindeyken baskın sonucu yakalandı. 22 Şubat 1969'da serbest bırakıldı.
 
[[İstanbul Üniversitesi]]'nde sağcı güçlerin 16 Mart 1969'da girişmiş olduğu hareketlere öğrenci kitlesiyle birlikte karşı koyan Gezmiş, bu eylemi gerekçe gösterilerek 19 Mart'ta yeniden tutuklanarak 3 Nisan'a kadar hapis yattı. Ardından 31 Mayıs 1969'da İÜ Hukuk Fakültesi öğrencilerinin reform tasarısının gerçekleşmemesini protesto gerekçesiyle giriştikleri işgale önderlik etti. Üniversitenin kapatılıp polise teslim edilmesi nedeniyle çıkan çatışmalarda yaralandı. Hakkında gıyabi tutuklama kararı olmasına rağmen hastaneden kaçan Gezmiş, haziranın sonunda [[Filistin]]'de bulunan [[Filistin Demokratik Halk Kurtuluş Cephesi]]'nin gerilla kampına silahlı eğitim almak ve FDHKC üyeleri ile aynı safta savaşmak için gitti.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://odatv4.com/iste-o-fotograflarin-altinda-yatan-hikaye-0712171200.html|başlık=İşte o fotoğrafların altında yatan hikaye|erişimtarihi=14 Eylül 2020|tarih=7 Aralık 2017|çalışma=Deniz Gezmiş ve arkadaşları iki grup halinde Filistin Demokratik Halk Kurtuluş Cephesi (FDHKC) saflarına katılmak için Filistin'e kaçak yollardan girmişti. Deniz Gezmiş'in Filistin'de aldığı gerilla eğitimi diğer devrimci gençleri de etkilemiştir.|yayıncı=Oda tv|ad=|soyadı=}}{{Ölü bağlantı}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.sozcu.com.tr/2014/yazarlar/soner-yalcin/filistinin-devrimci-turk-fedaileri-569500/|başlık=Filistin'in Devrimci Türk Fedaileri|erişimtarihi=14 Eylül 2020|tarih=3 Ağustos 2014|çalışma=|yayıncı=Sözcü|ad=Soner|soyadı=Yalçın|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200822053018/https://www.sozcu.com.tr/2014/yazarlar/soner-yalcin/filistinin-devrimci-turk-fedaileri-569500/|arşivtarihi=22 Ağustos 2020|ölüurl=evet}}</ref> Filistin'e gitmeden önce 23 Haziran 1969'da TMGT'nin topladığı 1. Devrimci Milliyetçi Gençlik Kurultayı'na kendisi gibi haklarında tutuklama kararı olan [[FKF]] Genel Başkanı [[Yusuf Küpeli]] ile birlikte bir mücadele programı gönderdi.
 
Eylüle kadar [[Filistin]]'de gerilla kamplarında kalan Deniz Gezmiş, 28 Ağustos 1969'da, 26 Aralık 1968'de üniversiteyi işgal ettiği gerekçesiyle Hukuk Fakültesinden ihraç edildi. Hakkında tutuklama kararının olduğu bu dönemde gazetecilere gizlendiği yerden demeçler verdi. 23 Eylül 1969'da Hukuk Fakültesinde bulunduğunun ihbar edilmesi üzerine fakülteye düzenlenen polis baskınında teslim olan Gezmiş, 25 Kasım'da serbest bırakıldı. Ancak [[Yıldız Teknik Üniversitesi|İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi]]nde Battal Mehetoğlu'nun sağcılar tarafından öldürülmesinden sonra okulda yapılan aramada ele geçirilen dürbünlü bir tüfeğin Gezmiş'e ait olduğu iddia edilerek hakkında yeniden tutuklama kararı çıkarıldı. 20 Aralık 1969'da yakalanan Gezmiş, kendisiyle birlikte tutuklanan [[Cihan Alptekin]]'le birlikte 18 Eylül 1970'e kadar tutuklu kaldı. Hapisten çıktığında askere alındı. Kafasındaki devrim planlarını gerçekleştirmek için askere gitmedi. Bundan sonra öğrenci eylemlerinden uzaklaşarak mücadelesini değişik alanlarda sürdürdü. [[Sinan Cemgil]] ve [[Hüseyin İnan]]'la birlikte [[Ankara]]'da [[Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu|THKO]]'yu kurdu. 11 Ocak 1971'de THKO adına Ankara İş Bankası Emek Şubesinin soygununu gerçekleştirenler arasında yer aldı. Bu olaydan sonra [[Yusuf Aslan]]'la beraber "vur emri" ile aranmaya başlandı. Deniz Gezmiş ve [[Yusuf Aslan]]'ın yakalanmasına yardım eden kişilere 15.000 lira ödül verileceği açıklandı.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Deniz_Gezmiş" sayfasından alınmıştır