Karakoyunlular: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: Etiketler: Elle geri alma Geri alındı |
Gençosmanlı (mesaj | katkılar) Etiket: Geri al |
||
1. satır:
{{Diğer anlamı|Karakoyunlu (anlam ayrımı)}}
{{Eski ülke bilgi kutusu
|kendi_dilindeki_adı = قره قویونلي
|tam_adı = Karakoyunlu Devleti
Satır 7 ⟶ 6:
|statü =
|yönetim_biçimi = [[Monarşi]]
|kuruluş_yılı =
|yıkılış_yılı = 1469
|olay1 =
Satır 45 ⟶ 44:
|bayrak_türü = Bayrak
|arma =
|arma_altyazısı =
|arma_bağlantısı =
Satır 59 ⟶ 58:
|slogan =
|ulusal_marş =
|yaygın_diller = [[
|din = [[İslam]]<ref>{{Ansiklopedi kaynağı |soyadı= Quiring-Zoche |ad= R.|başlık= AQ QOYUNLŪ|ansiklopedi=[[Britannika Ensiklopediyası]]|erişimtarihi=29 Ekim 2009|url=http://www.iranicaonline.org/articles/aq-qoyunlu-confederation}}The argument that there was a clear-cut contrast between the Sunnism of the Āq Qoyunlū and the Shiʿism of the Qara Qoyunlū and the Ṣafawīya rests mainly on later Safavid sources and must be considered doubtful.</ref>
Satır 104 ⟶ 103:
|yüzölçümü5 =
|nüfus5 =
|günümüzdeki_durumu =[[
|dipnotlar =
}}
{{Türk tarihi}}{{Azerbaycan tarihi}}{{İran tarihi}}
'''Karakoyunlular'''
Bayraklarında açıklanan damga Eski Sakalardan bu yana Hunların, Memlüklülerin, Selçukluların, Moğol-Tatarların, kullandığı "Ejderha yüreği" veya "Yaşam Çiçeği" damgası vardı.
Satır 116 ⟶ 115:
[[Kösedağ Savaşı]]'ndan (1243) sonra [[Anadolu]]'ya hakim olmaya başlayan [[İlhanlılar]]'ın etkisinin azalmaya başladığı dönemlerde Karakoyunlu aşiretinin en büyük ve nüfuslu kollarından Baharlı kolu reisi [[Bayram Hoca]] [[Celayirîler]]'e bağlı kalarak yöresel yönetimini kurmuştu. Kardeşi Murad Hoca ise [[Celayirîler]]'in Musul valisi idi. 1365'ten 1382'ye dek adı geçen bu devlete tâbi oldular.<ref name= "Karakoyunlular" />
[[Bayram Hoca]]nın 1382 yılında ölümü üzerine yerine oğlu ya da kardeşinin oğlu olan Kara Muhammed aşiretin başına geçti. Kara Muhammed, [[Celayirîler]]'e sadık kalarak babasının idare ettiği yerleri ve aşiret beyliğini elinde tutup kızını da hükümdar ile evlendirerek durumunu güçlendirdi. 1387 yılında [[Tebriz]]'i ele geçirmiş ancak burayı [[Timur]]'a terk etmek zorunda kaldıysa da ikinci defa burayı ele geçirdikten sonra [[Berkuk]] adına hutbe okutarak [[Timur]]'a karşı [[Memluklular]]'a itaat ettiğini göstermiştir. Kara Muhammed 1390 yılında beylik rekabeti sırasında [[Suriye]]'de yapılan savaşta
Kara Yusuf 1400'de [[Celayirîler]]'le birlikte hareket etseler de [[Timur İmparatorluğu]] tarafından yenilgiye uğrayarak önce [[Osmanlılar|Osmanlı Devleti]]'ne sığınmış daha sonra Suriye'ye sığındıkları sırada [[Timur]]'dan çekinen [[Memluk]] sultanı tarafından [[Celayiriler]] sultanı Ahmed ile birlikte [[Şam]]'da hapsedildi. [[Memluk]] sultanına isyan eden Şam valisi tarafından hapisten çıkarıldı. Celayiri Sultanı Ahmed'le birlikte [[Bağdat]]'ı Timurlulardan geri aldıktan sonra Kara Yusuf faaliyetlerine başladı. 1407 ve 1408 yıllarında iki defa Timurlular ordusunu yenilgiye uğrattıktan sonra [[Tebriz]] ve [[Azerbaycan]]'ı ele geçirdi. Daha sonra [[Diyarbakır]]'ı merkez yapan [[Akkoyunlu]] hükümdarı Kara Osman'ı da yenilgiye uğratarak etkinliğini sağlamlaştırdı. Daha sonra Kara Yusuf [[Tebriz]]'i merkez yaparak oğlu Pir Budak'la birlikte hükümdarlığını ilan etti.<ref name= "Karakoyunlular" />
Satır 133 ⟶ 132:
=== Kuruluş ===
Karakoyunlular, çeşitli Türk ve Kürt boylarının konfederasyonu şeklinde ortaya çıkmıştır. [[Sadlu]] ve [[Baharlu]] boylarının başını çektiği devlette [[Duharlı]], [[Karamanlı]], [[Çekirlu]], [[Ayınlı]], [[Hacılı]], [[Ağaçeri]], [[Bayramlı]] gibi Türkmen boyları siyasi ve askeri kadroda yer almışlardır. Bunların yanı sıra Karakoyunlular'ın siyasi hayatında, Türkmen [[Döğer boyu]] ve Alpagut oymağı ile Kürt aşiretlerden teşkil olan Karaulus oymağı da yer almaktaydı.<ref>Faruk Sümer, Kara Koyunlular, cilt 1, Türk Tarih Kurumu Yayınları,3. baskı, Ankara 1992</ref> Karakoyunlular hakkında Moğol istilasından önce bir bilgi yoktur. Moğol istilası ile birlikte başlarında Türe Bey'in olduğu kafileler hâlinde Doğu Anadolu'ya yerleşmişlerdir. Moğolların kendi iç çekişmelerinin artması üzerine Hasankeyf, Muş çevresi ve Musul'da hakimiyet kurmuş [[Celayirîler]]'e yarı bağlı bir şekilde Türkmen hakimiyeti kurmuştur.
===Kara Mehmed dönemi===
Satır 159 ⟶ 158:
Karakoyunlular ile Akkoyunlular arasındaki kadim düşmanlık Kara Yusuf döneminde de sürmüştür. 1417'de [[Kâhta]], 1418'de [[Mercidabık]] yakınlarında Kara Yusuf Akkoyunlular'ı mağlup etmiştir.
Celayirli Ahmed eski dostu Kara Yusuf'a elçi göndererek [[Hemedan]] yaylağını istemiş ve ret cevabı almıştır. Kara Yusuf'un [[Erzincan]] bölgesinde olmasını fırsat bilerek harekete geçmiş [[Tebriz]]'i ele geçirmiştir. Yanına Türkmen beylerini de alan Kara Yusuf süratle Ahmed'in üzerine gelmiş ve Tebriz yakınlarında Esed köyünde onu bozguna uğratmıştır. (30 Ağustos 1410) Savaş meydanından kaçan Celayirli Ahmed bir bağda yakalanarak Kara Yusuf'un huzuruna getirildi ve idam edildi.
Kara Yusuf oğlu Pir Budak'ı taç giydirerek hükümdar ilan etti.(1411) Kendini oğlunun vekili sayan Yusuf Bey diğer beylerle birlikte Pir Budak'a tazimde bulundu. Aynı yıl Kara Yusuf'un en büyük oğlu Şah Mehmed [[Bağdat]]'ı fethetti. Kara Yusuf'un bölgede büyük bir nüfuza sahip olmasını kendileri için tehlike sayan [[Gürcüler|Gürcü]] Kralı [[Köstendil]], Şirvanşah [[Şeyh İbrahim]] ve Seki hakimi Ahmed, Kara Yusuf'a karşı bir ittifak meydana getirdiler. [[Kür]] boylarında yapılan savaşta müttefikler ağır bir yenilgiye uğradı (1412). Yusuf Bey, bundan sonra önemli bir ticaret merkezi olan Sultaniye şehrini idare eden Çekirli Bistam Beyin itaatsizliğine son vermek için harekete geçti. Şehrin valiliğine oğullarından [[Cihan Şah]]'ı getirdi. Bu sırada Pir Budak
===Kara İskender dönemi===
| |||