Bilgi edinme özgürlüğü: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Bazı yazım hataları düzenlendi, anahtar kelimelere bağlantılar eklendi. Etiketler: Görsel Düzenleyici Yeni kullanıcı görevi |
k Normatif kelimesinin anlamını Vikisözlük'ten yönlendirdim. Birkaç kuruma ait Wikipedia yabancı sayfasını -Türkçesini bulamadım.-yönlendirdim. Etiketler: Görsel Düzenleyici Yeni kullanıcı görevi |
||
19. satır:
Hükümetler, resmi bilgilere erişimin kısıtlanması, ulusal savunma, kamu düzeni, [[Gizli bilgi|gizli bilgileri]] açıklama yasağı gibi düzenlemelerde doğrudan ya da dolayı olarak bilgi edinme özgürlüğünü kısıtlayabilmektedirler (Gboyega,1995: 136).
Ülkemizde 657 devlet memurları kanunu ile birlikte [[Devlet memuru|devlet memurları]] kamu görevleriyle ilgili olarak kitle haberleşme araçlarına bilgi vermeleri yasaktır. Bu durumlar
== Bilgi Edinme Özgürlüğü ve Yasası ==
Bilgi Edinme Hakkı/ Özgürlüğü bireyleri yönetime dahil eden bir haktır. Bireylerin kendileriyle doğrudan ilgili olup olmaması, devlette veya kurum ve kuruluşlardaki merak ettikleri bilgiyi edinme hakkına sahiptirler. Diğer bir deyişle bilgi edinme özgürlüğü devlet ve kamu kurumları tarafından tutulan bilgilere erişim hakkı olarak da tanımlanır. Son yıllarda bu hak/ özgürlük gelişmekte olan ülkelerin de içerisinde bulunduğu birçok ülke tarafından [[:en:Freedom_of_information|Freedom of Informatıon]] (FOI) Yasalarının kabul edilmesi ile tanınmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/freedom-of-expression/freedom-of-information/about/ | başlık = About Freedom of Information (FOI) {{!}} United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization | erişimtarihi = 17 Aralık 2020 | çalışma = www.unesco.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110615074706/http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/freedom-of-expression/freedom-of-information/about/ | arşivtarihi = 15 Haziran 2011}}</ref> Bu hak/özgürlük bireylerin bilge ilişkisi sayesinde doğru ve bilinçli seçimler yapma yeteneğini geliştirir ve bireylerin yönetildikleri devlet tarafından kötü yönetim ve [[Yolsuzluk|yolsuzluğa]] maruz kalmamaları için bireyleri bilinçli hale getirir. Ayrıca bu özgürlük hükümetlerin şeffaflığı ve hesap verilebilirliği noktasında bir ön koşul olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu [[özgürlük]] 2006 yılının Haziran ayındaki verilere göre yaklaşık 70 ülkedeki devlet kurumları tarafından tutulan, bilgi ve belgeleri uygulayan bilgi özgürlüğü yasasına sahiptir. Ayrıca bu ülkelerin 19’unda bilgi özgürlüğü mevzuatı özel kurumlara da uygulanmaktadır.<ref name="en.wikipedia.org">{{Kaynak|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Freedom_of_information&oldid=994166379|başlık=Freedom of information|erişimtarihi=17 Aralık 2020|tarih=14 Aralık 2020|dil=İngilizce|çalışma=Wikipedia}}</ref>
1958 yılında [[Birleşmiş Milletler|Birleşmiş Milletler’in]] ekonomik ve sosyal konseyi bilgi edinme özgürlüğünün (FOI) insan hakkı olduğu üzerinde hemfikir kalmıştır. Bu insan hakkının tesis edilmesi üzerine bir adım atılmıştır. Bu adım sonrasında oluşturulan taslak beyanname 1960 yılında gözden geçirilmesi için genel kurula iletilmiştir. Dünya ülkeleri bu özgürlük üzerine hemfikir kalsalar da bilgi edinme özgürlüğünün temininin ülkelerce farklı kavramlara ve yorumlara yol açtığını açık bir şekilde ifade etmişlerdir.<ref name="search.proquest.com">{{Web kaynağı | url = https://search.proquest.com/docview/303299422 | başlık = OPEN MEETING LAWS AND LOCAL SCHOOL BOARDS (SUNSHINE, PUBLIC MEETINGS, FREEDOM OF INFORMATION) - ProQuest | erişimtarihi = 17 Aralık 2020 | dil = Türkçe | çalışma = search.proquest.com | arşivengelli = evet}}</ref>
31. satır:
== Bağlantısızlar Hareketi ve NWICO ==
1970’lere gelindiğinde ise odaklanılan bilgiler temel olarak haberdir. Serbest uluslararası haber akışı dengesizlik göstermekte ve uluslararası haber ajansları eşitsiz bir şekilde kuzeyi güneyden daha çok haber ediyordu. [[Soğuk Savaş]] Dönemi’nin üçüncü tarafı olan [[Bağlantısızlar Hareketi|Bağlantısızlar]] hareketindeki ülkelerin de liderliğinde [[:en:New_World_Information_and_Communication_Order|Yeni Dünya Bilgi ve İletişim Düzeni]] (NWICO) önerildi. Öneri üzerine bu kavram [[Dünya|dünyanın]] yeni ekonomik düzen kavramı ile doğrudan ilişkili hale gelmiş bulunmaktaydı. Yine Bağlantısızlar hareketindeki ülkelerin liderliğinde önerilen bu kavram hem pratik hem de normatif değerler içermekteydi.
Bu
Normatif unsurlar uluslararası haber raporlarının içeriğine ilişkin temel kurallar ve dünyada uluslararası bir şekilde dağıtılmış haberler için büyük oranda devlet sorumluğu istemekteydi. Kritik kısım ise iki savaş yaşayan dünyada gelişmekte olan ülkeler için kendilerinin iç işlerindeki haber ajanslarının güçlendirilmesini içeriyordu.
39. satır:
Teknoloji ve Bilgi Edinme Özgürlüğü Yasası aslında genellikle bilgi edinme özgürlüğü yasası aracılığıyla talep edilen bilgilerin daha kolay öğrenilmesi ve ulaşılmasına yol açtı. Bilgi Edinme Özgürlüğü Yasası 1966 yılında yürürlüğe girdiğinden itibaren hükümet sadece kağıt belgeleri bu yasa çerçevesinde dikkate aldı. Bilgisayarlar ise bu yasa çerçevesinde o dönemin şartlarıyla dikkate alınmadı. Fakat teknolojinin hızla gelişmesi ile Bilgi Edinme Özgürlüğü Yasasının üzerindeki [[Teknoloji|teknolojik]] etki de giderek arttı.
Elektronik kayıt sorunları 1980 yılının ikinci yarısında endişe verici bir hale geldi. 1980’lerin sonunda elektronik bilgi konularının önemini belirtmek için [[:en:Benton_Foundation|Benton Vakfı]], 1989 yılında Elektronik Kamu Bilgisi ve Halkın Bilme Hakkı başlıklı bir konferans düzenledi.
== 2. Dünya Savaşı zamanı Bilgi Edinme ve Gazeteciler ==
46. satır:
[[II. Dünya Savaşı|2. Dünya Savaşı]] sırasında International Federation of Journalists‘in çalışmaları, Allies of Free Countries [[Uluslararası Gazeteciler Federasyonu]] (IFJ) tarafından [[İngiltere|İngiltere’nin]] başkenti [[Londra|Londra’da]] gerçekleştirildi. Bu [[savaş]], Federasyonu gazetecilik mesleği alanında bilgi alışverişi yapmaya, savaş esnasında ülkelerinden sürgün edilen meslektaşları için seyahat olanakları sağlamaya, devletlerin silahlı kuvvetlerindeki meslektaşlarıyla temas kurmaya ve dünyadaki tüm gazetecileri gazetecilik mesleği çerçevesinde profesyonel bağlarla bağlamak istemektedir. Bu isteklerini de uluslararası bir federasyon kurarak yapmak istemektedirler.<ref>{{Kaynak|url=http://dx.doi.org/10.1081/e-epap3-120024306|başlık=Freedom of Information Act (FOIA): Federal|erişimtarihi=17 Aralık 2020|tarih=14 Ağustos 2020|sayfalar=1-4|çalışma=Encyclopedia of Public Administration and Public Policy, Third Edition|yayıncı=Routledge|isbn=978-1-4665-6936-2}}</ref>
Müttefik veya özgür ülkeleri Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ) 1946 yılının Haziran ayında
İnsanların hayatında büyük bir öneme sahip olan özgürlük kavramı bilgi edinme alanında da kendine yer bulmuştur. Bilgi edinme özgürlüğü kavramı insanlara devlet, kamu veya kamu kuruluşlarındaki bilgi ve belgelere kendileriyle doğrudan ilgili olsun veya olmasın bu bilgi ve belgelere ulaşma hakkını vermiştir.<ref name="en.wikipedia.org"/> Bilgi edinme hakkı -özgürlüğü- 20. yüzyıldan itibaren insanların ve devletlerin gündeminde daima yer bulmuştur.<ref name="en.wikipedia.org"/> Bu hak -özgürlük- sadece gündemle kalmayıp yapılan girişimler sonucu günümüzdeki halini almıştır. Günümüzde bilginin en büyük [[Silah|silahlardan]] biri olduğunu düşündüğümüz zaman bu hakkın -özgürlüğün- ne demek olduğunu daha iyi anlamaktayız. Sonuç olarak insanlık geçmişten günümüze kadar bu hak -özgürlük- alanında da birçok girişimlerde bulunmuş ve bu girişimlerden büyük sonuçlar elde etmiştir.
| |||