Charles Babbage: Revizyonlar arasındaki fark

'''Charles Babbage''' (d. 26 Aralık 1791 – ö. 18 Ekim 1871), [[İngilizler|İngiliz]] [[matematikçi]], [[analitik filozof]], [[makine mühendisi]] ve programlanabilir bilgisayar fikrini ortaya atan (proto-)bilgisayar bilimcisi mucit.<ref name=":0">{{Web kaynağı|url=https://plato.stanford.edu/entries/computing-history/|başlık=a}}</ref>

1991 yılında, Babbage'ın özgün çalışmalarına sadık kalarak onun [[Fark makinesi]] diye adlandırdığı cihaz tamamlanmış ve mükemmel bir şekilde çalıştığı görülmüştür.<ref name=":0" />

Babbage 1830'ların ortalarında [[çözümleyici makine]] diye adlandırılan ve çağdaş sayısal ([[Dijital veri|dijital]]) [[bilgisayar]]ın öncüsü olan aygıtın [[tasarım]]ını gerçekleştirdi. Bu aygıtta [[delikli kart]]lardan gelen [[komut]]lar uyarınca herhangi bir [[aritmetik]] işlemin yapılabilmesi öngörülüyordu. Ayrıca sayıların saklanabileceği bir [[bellek]] birimi, işlemlerin art arda ve sırasıyla yapılmasını sağlayacak ardışık kontrol ve bugünkü bilgisayarın daha birçok temel öğesi [[makine]]de yer alacaktı. Ama çözümleyici makine hiçbir zaman tamamlanamadı. Babbage'ın tasarımı 1937'de not defteri bulununcaya değin unutuldu.<ref name=":1">{{Web kaynağı|url=https://www.britannica.com/technology/Difference-Engine|başlık=Difference Engine {{!}} calculating machine|erişimtarihi=2021-10-11|dil=en|çalışma=Encyclopedia Britannica}}</ref>

[[Fark makinesi]], bir değerler serisini otomatik olarak hesaplayabilmeyi öngörüyordu. [[Sonlu farklar]] yönteminden yararlanarak, çarpma ve bölme işlemlerinden yararlanmaksızın hesaplama yapmak mümkündü.Fark makinesi, projenin ilk haliyle, 2.5 mt yüksekliğinde, 15 ton ağırlığında olacak ve 25,000 parçadan oluşacaktı. Projesine mali kaynak bulabilmesine rağmen tamamlayamamıştır. Daha sonra Fark makinesinin geliştirilmiş bir modelini tasarlamasına rağmen bunun yapımına hiç başlayamamıştır. 19. Yüzyılın olanak tanıdığı ölçüsel toleranslarla 1989-1991 yılları arasında tamamlanan bu makine, Londra Bilim Müzesi'nde çalıştırıldığı zaman ortalama bir elektronik hesap makinesinden çok daha öteye giderek 31 basamağa kadar doğru hesap yapabildiği görülmüştür.<ref name=":1" />

Fark makinesinin tasarımından sonra Babbage, bundan çok daha karmaşık olan [[Analitik makine]]'nin tasarımına başlamıştır. Öldüğü 1871 yılına kadar bu makinenin üzerinde çalışmıştır. İki makine arasındaki önemli farklardan birisi, Analitik makinenin, o zamana kadar henüz duyulmamış bir şey olan delikli kartları (punch card) kullanabilmesidir. Kullanıcıların programları önceden yapabilmesinin bir ihtiyaç olduğunu ve programları makineye iletebilmek için de uygun ortamın [[delikli kart]]lar olduğu düşüncesine varmıştır. Babbage, makineyi birden fazla işlevi ardışık olarak yapabilecek şekilde tasarlanmaya çalışmıştır.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=O170gWPZ7M8C&pg=PA110|başlık=The History of Mathematical Tables: From Sumer to Spreadsheets|tarih=2003-10-02|dil=en|yayıncı=OUP Oxford|ad=Professor Emeritus of Computer Science Martin|soyadı=Campbell-Kelly|isbn=978-0-19-850841-0|ad2=Visiting Fellow Department of Computer Science Mary|ad3=Gresham Professor of Geometry Raymond|soyadı2=Croarken|soyadı3=Flood}}</ref>

{{Kaynakça}}{{Lucasian Matematik Profesörleri}}