İsis: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k →Krallık tanrıçası ve krallığın korunması: düzeltme (hata bildir) |
k düzeltme, yazış şekli: hikaye → hikâye (5) |
||
24. satır:
İsis, yaratıcı tanrı Atum veya Ra'nın soyundan gelen dokuz tanrıdan oluşan bir aile olan Heliopolis Ennead'in bir parçasıdır. O ve kardeşleri - Osiris, Set ve Nephthys - yerin tanrısı Geb ve gökyüzü tanrıçası Nut'da doğan Ennead'ın son neslidir. Dünyanın ilk hükümdarı olan yaratıcı tanrı, otoritesini Ennead'in erkek nesillerine aktarır, böylece Osiris kral olur. Osiris'in karısı ve kız kardeşi olan İsis, kraliçesidir.
Set, Osiris'i öldürür ve
İsis'in öbür dünya inançlarındaki rolü, efsaneye dayanıyordu. Osiris için yaptığı gibi, ölen insanların ruhlarının bütünlüğe kavuşmasına yardım etti. Hathor gibi diğer tanrıçalar gibi o da ölen kişiye annelik yaparak koruma ve beslenme sağladı. Bu nedenle, Hathor gibi, bazen ölen ruhu çocuğu olarak öbür dünyaya kabul eden batı tanrıçası Imentet şeklini aldı. Ancak Mısır tarihinin büyük bir bölümünde, Osiris gibi erkek tanrıların, yeniden doğuş için çok önemli olan cinsel güç de dahil olmak üzere canlandırıcı güçleri sağladığına inanılıyordu. İsis'in sadece bu gücü harekete geçirerek yardımcı olduğu düşünülüyordu. Yeni Krallık'ın sonlarında kadınsı ilahi güçler öbür dünya inançlarında daha önemli hale geldi. Çeşitli Ptolemaios cenaze metinleri, İsis'in, hareketsiz kocasını cinsel olarak uyararak Horus'un anlayışında aktif rol aldığını vurgulamaktadır; Mısır'daki Roma döneminden bazı mezar süsleri, İsis'i ölümden sonraki yaşamda merkezi bir rolde tasvir etmektedir ve o döneme ait bir cenaze töreni metni, kadınların öbür dünyada İsis ve Nephthys'in maiyetine katılabileceği düşünülüyordu.
31. satır:
İsis, Piramit Metinlerinin en eski kopyalarında bile Horus'un annesi olarak ele alınır. Yine de, Hathor'un başlangıçta annesi olarak kabul edildiğine dair işaretler var ve diğer gelenekler, Nut'un oğlu ve İsis ile Osiris'in kardeşi olan Horus'un yaşlı bir biçimini oluşturuyor. Osiris efsanesi Eski Krallık döneminde şekillendiğinde, İsis sadece Horus'un annesi olmuş olabilir, ancak onunla olan ilişkisi sayesinde anneye bağlılığın timsali olarak görülmeye başlandı.
Efsanenin gelişmiş biçiminde İsis, Nil Deltası'nın papirüs çalılıklarında uzun bir hamilelik ve zorlu bir doğumdan sonra Horus'u doğurur. Çocuğu büyüdükçe onu Set'ten ve diğer birçok tehlikeden—yılanlardan, akreplerden ve basit hastalıklardan— korumak zorundadır. Bazı metinlerde, İsis insanlar arasında seyahat eder ve onlardan yardım istemektedir. Böyle bir
Isis, oğlu Horus'a Set'in gasp ettiği krallığı talep etmesi için Set'e meydan okuduğunda bile yardım etmeye devam eder, ancak anne ve oğul bazen çatışma içinde tasvir edilir, örneğin Horus'un İsis'in kafasını kesip onun orijinal kafasını bir ineğinkiyle değiştirmesi gibi. Bu ayrıca İsis'in giydiği inek boynuzlu başlığı da açıklamaktadır.
37. satır:
İsis'in annelik yönü diğer tanrılara da uzanıyordu. Orta Krallık'tan Tabut Metinleri (c. 2055-1650 BCE), ölenlerin iç organlarını korudukları düşünülen cenaze tanrıları olan Horus'un Dört oğlunun, İsis'in çocukları ve Horus'un eski formu olduğunu söyler. Aynı çağda Horus, bereket tanrısı Min ile birleştirildi, bu nedenle İsis, Min'in annesi olarak kabul edildi. Tanrıların ve krallığın döngüsel yenilenmesini temsil eden Kamutef, "annesinin boğası" olarak bilinen Min'in bir biçiminin, kendisini doğurmak için annesini hamile bıraktığı söylenir. Böylece, Isis aynı zamanda Min'in eşi olarak kabul edildi. Horus'un İsis'e tecavüz ettiğine dair birkaç metinde bulunan bir geleneğin arkasında aynı krallık ideolojisi yatıyor olabilir. Orta ve Yeni Krallıklar sırasında en önde gelen Mısır tanrısı olan Amun, Kamutef rolünü de üstlendi ve bu formdayken, İsis genellikle onun eşi olarak hareket etti. Memphis'te yaşayan bir tanrı olarak tapılan bir boğa olan Apis'in, Osiris-Apis olarak bilinen bir Osiris formunun babası olan İsis'in oğlu olduğu söylenirdi. Her Apis boğasının biyolojik annesi bu nedenle "İsis ineği" olarak biliniyordu.
Orta Krallık'tan Westcar Papirüsündeki bir
==== Krallık tanrıçası ve krallığın korunması ====
45. satır:
==== Büyü ve bilgeliğin tanrıçası ====
İsis ayrıca Osiris'i canlandırmasını ve Horus'u koruyup iyileştirmesini sağlayan sihirli gücü ve kurnazlığıyla da biliniyordu. Büyü bilgisi sayesinde "bir milyon tanrıdan daha zeki" olduğu söylenirdi. Yeni Krallık
İsis hakkındaki pek çok hikaye, büyünün gerçekleştirmeyi amaçladığı hedefle ilgili efsanevi olayları tanımlayan büyülü metinlerin önsözü olan historiolae olarak görünür. Bir büyüde İsis, kendisinden yaşça büyük ve iri olan Ra'yı ısıran ve zehriyle onu hasta eden bir yılan yaratır. Ra'ya gerçek, gizli adını söylerse, Ra'yı iyileştirmeyi teklif eder - benzersiz bir güç taşıyan bir bilgi parçası. Çok fazla zorlamadan sonra Ra, adını Horus'a vererek kraliyet otoritesini güçlendirdiğini söyler. Hikaye, İsis'in sihir yeteneğinin diğer tanrılarınkinden neden üstün olduğunu açıklamak için bir başlangıç hikayesi olarak anlatılabilir, ancak Ra'yı bastırmak için sihir kullandığı için hikaye, adını öğrenmeden önce bile ona bu tür yeteneklere sahipmiş gibi davranıyor gibi görünüyor.
|