Principatus: Revizyonlar arasındaki fark

'''Principate''', [[Roma İmparatorluğu]]'nun ilk imparatoru [[Augustus]]'un rakiplerini yenerek imparatorluğunu ilan ettiği [[M.Ö. 27]] yılıyla, İmparator [[Numerian]]'ın [[284]] yılındaki ölümü arasında geçen ve güçlü bir politik liderin hakimiyeti altındaki politik rejimi tanımlamatanımlamak için kullanılan bir terim.

'''Principate''' kelimesi, [[Latince]] ''şef'' ya da ''birinci'' anlamındaki ''[[princeps]]'' sözcüğünden türetilmiştir ve resmen devletin başı ve/ ya da hükümetin başı olmasına bağlı olmaksızın bir politik liderin baskın olarak hakimiyeti elinde tuttuğu politik rejimi tanımlamak için kullanılmıştırkullanılır.

Unvan tam olarak ''princeps senatus'' / ''princeps civitatis'' (senatörler arasında birinci ve yurttaşlar arasında birinci) şeklindedir ve ilk olarak [[Roma İmparatorluğu]]'nun ilk imparatoru [[Caesar Augustus|Octavian Caesar Augustus]] tarafından kullanılmıştır. Amaç, yorucu bir iç savaşın ardından şiddetle ihtiyaç duyulan istikrarı, Roma Cumhuriyetinin anayasal çerçevesi içerisinde ''[[de facto]]'' bir diktatörlükle sağlayabilmekti.

Unvan, geleneksel olarak tartışmalarda ilk sözü söyleme hakkına sahip Senatonun en yaşlı üyesini tanımlamak için kullanılan ''princeps senatus'' terimindenunvanından türetilmiştir.

Terim, Augustus'un kendisini ''[[otokrasi|auctoritas]]'' olarak ilan etmesinden, [[Roma İmparatorluğu]]'nun [[476]] yılındaki düşüşüne kadar geçen süreyi ya da yine Augustus'un tahta çıkışından, kaynaklara göre değişiklik gösterse de, [[Domitian]], [[Commodus]] ya da [[Diokletian]]'ın saltanatının sonuna kadar geçen süreyi tanımlamak için kullanılır. Sonradan, Roma imparatorluğunun halâ kısmen Cumhuriyetçi karaktere sahip erken dönemleri ''Principate'' olarak adlandırılırken, (mutlak) [[monarşi]]'' olarak kabul edilen sonraki dönemleri ''[[Dominate]]'' olarak adlandırılmıştır.

'Principate' döneminin başlangıcında, Roma İmparatorunun [[otokratik]] saltanatının politik gerçekliği, ''Senatus Populusque Romanus'' ya da [[SPQR]] mottosu altında halâ Roma Cumhuriyetinden miras kalan teamüller ve anlaşmalar tarafından ciddi biçimde kamufle ediliyordu. İmperyal [[propaganda]], ''Princeps'' olarak imparatoru tüm erdemleri üzerinde toplamış ideal bir yönetici olarak gösteren 'ataerkil' bir [[ideoloji]] geliştirmişti. Anlaşıldığı kadarıyla bir ''Princeps'' ten beklenen şeyler zamanına göre değişiklik göstetmekteydigöstermekteydi; Roma şehri için gereğinden fazla erzak temin eden [[Tiberius]] cimrilikle, [[Caligula]] ise düzenlediği oyunlar ve gösteriler nedeniyle savurganlıkla suçlanabiyordu.

[[Julio-Claudian Hanedanı]]'nın düşüşüyle birlikte, ''Principate'' İmparator [[Vespasian]] döneminde resmi terimlerle yenidem tanımlandı. ''Princeps'' makamı, -Resmiresmi olarak halâ Cumhuriyetçi olan- Roma [[anayasa]]'sında daha belirgin bir antite haline geldi. ''Princeps'', Vespasian ve geleceğin imparatorları kendi saltanatlarını şekillendirmek için senelerce veliaht olarak beklemek ya da halkın sevgisini kazanmak zorunda olmadıklarından artık erdemin ya da ''auctoritas'ın'' kaynağı değildi. [[Nervan-Antoninler Hanedanı|Antoninler Hanedanı]] zamanında, İmparatorlar için başarılı bir generali kendisi için veliaht olarak atamak kural haline gelmişti. Çağdaş tarih analizlerinde bu durum pek çok tarihçi tarafından, yetkin bireylerin Princeps mevkisine geçmesine olanak sağladığı için "ideal" olarak değerlendirilmiştir. Ünlü İngiliz tarihçi [[Edward Gibbon]], Antoninler hanedanının bu dönemini insanlık tarihinin en mutlu ve yaratıcı olduğu dönem olarak tanımlanmış ve bunun nedeni olarak da veliaht seçme yönetemiyöntemini göstermiştir. Diğer tarihçiler ise, Antoninler hanedanı döneminde güçlü generallerin Princeps olarak atanmasının altında yatan asıl nedenin, imparatorların kendileri için tehlike oluşturabilecek generallerden kurtulmakkurtulma isteği olduğuna inanırlar. Buna ilaveten, ''Princeps'' mevkisinin bireylere sunulmasısunulmasının, [[Üçüncü Yüzyıl Krizi]] sırasında ve militarist ''[[Dominate]]'' dönemine geçişte görüldüğü gibi, bu kişilerin askeri cesaretlerinin yol açtığı kaos yüzünden ''Principate'' döneminin düşüşüne doğrudan yardımcı olmuşturolduğu kabul edilir.