Göktürk Kağanlığı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği |
O zaman istanbul yoktu, anakronizm |
||
219. satır:
Göktürk Kağanlığı ülke içerisinde kendi toplumundan, gücü oranında ve uğraş alanına göre vergi toplamıştır. Bu vergiler evlerden alındığı gibi, her bir boydan ya da boy üyelerinin durumuna göre toplu olarak da alınmıştır. Göktürk Kağanlığı'nda iktisadi ve mali işlerle [[tudun]] denilen ekonomi bakanı ilgilenmiştir. Vergiler tudunlara bağlı olan ''amga / imga'' denilen devlet hazinedarları tarafından toplanmıştır. [[Göktürkler]] para da darp ettirmişlerdir. [[Göktürkler]] darp ettirilen ve şekil olarak diske benzeyen bu [[Göktürk parası]]na ''satir'' demişlerdir.
Göktürklerin ekonomik tutumu, aynı zamanda askerî stratejilerini ve dış politikalarını büyük ölçüde etkilemiştir. Göktürk Kağanlığı, [[Çin]] başta olmak üzere [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]], [[Sasani]] ve [[Hindistan]] ile ticari alışverişte bulunmuştur. Özellikle Göktürk Kağanlığı'nın dış alım ve satımlarında ilk sırada Çin yer almıştır. Göktürk Kağanlığı ile Çin arasında sürekli devam eden bir elçilik ve kervan akışı olmuştur. Çin İmparatoru Kao-tsu 622 yılında Göktürkler'in Çin sınırına saldırıda bulunmaları üzerine Göktürk kağanına bir elçi göndererek şu isteklerde bulunmuştur: ''Sayı bakımından Çin İmparatorluğu ile Göktürk Kağanlığı aynı değildir. Göktürkler Çin topraklarını ele geçirse bile buralarda yaşayamazlar. Üstelik elde ettiğiniz ganimetlerin hepsi milletinizin eline geçti. Size ne kaldı? Siz en iyisi ordunuzla birlikte geri dönün ve Tang İmparatorluğu'ndan gelen altın paraların ve ipekli kumaşların hepsi cebinize girsin.'' [[Göktürkler]] Çin imparatorunun bu önerisini kabul edip geri dönmüşlerdir. Bu tarihi kayıt Göktürklerin, Çin'i ele geçirmekten çok, askerî güçleri sayesinde denetim altında tutarak ekonomik gereksinimlerini elde etmek amacını güttüklerini göstermektedir.
Göktürk ekonomisinde, pazar kimliğinde olan kervanlar, önemli bir yer tutmuştur. Sasani ile Çin başta olmak üzere birçok ülkeden, Göktürk ülkesine kervan gelmiştir. Göktürkler uzak yerlerden gelen kervanlara ''arkış'' demişlerdir. Yabancı ülkelerden gelen bu kervanlar genellikle Göktürk kağanlarının karargâhını yani orduyu takip etmişlerdir. Göktürkler ticaret ile uğraşan kişilere ''satıkçı'' demişlerdir. Göktürk tüccarları ise genellikle hayvan sürülerinin ticareti ile ilgilenmekteydi. Nitekim 584 yılında Göktürk kağanı [[İşbara Kağan]] Çin sarayına mektup yazarak koyun ve atlarla ipek değiştirilmesini istemiş, bunun üzerine bin at Çin tarafından satın alınmıştır. Yine 588 yılında yaşanan bir diğer tarihi olay da Tu-li Kağan'ın Çin imparatoruna bir elçi göndererek 10 bin at, 20 bin koyun, 500 deve, 500 sığır sunarak bir pazaryeri kurulmasını istemesidir. Bu iki tarihi kayıt Göktürk ekonomisinde hayvancılığın yerini göstermesi bakımından önemlidir. Bunun dışında Göktürk tüccarları [[Bizans İmparatorluğu]]'na işlenmiş ya da işlenmemiş demir satmaktaydı. Bizans imparatorunun izniyle Göktürk tüccarları ile birlikte Soğdlu tüccarlar da [[
Göktürkler batıda [[İpek Yolu]] için [[Çin]] ve [[Sasani]] gibi devletlerle savaşmaktan kaçınmamıştır. Göktürkler armağanlar, yağmalar ve ticaret sayesinde elde ettikleri ipekleri Soğd şehir devletlerindeki tüccarlar sayesinde batıya satıp ticari üstünlüğü ele geçirmeye çalışmışlardır. Göktürk-Bizans ittifakı ile iki yönden saldırıya uğrayan [[Sasani İmparatorluğu]] 579 yılına kadar düzenli olarak Göktürklere yıllık 40000 altın ödemiştir. [[İstemi Yabgu]]'nun ölümünden sonra Türk Şad'ın vergi miktarını arttırması üzerine Sasaniler, Göktürkler ile karşı karşıya gelmiş ve yenilgiye uğramışlardır. Yine Göktürk-Bizans ittifakının bozulması üzerine Göktürkler 576 yılında Kerç Kuşatması ile Ukrayna'daki Kerç Kales'ni fethetmiş, bunun üzerine [[Bizans İmparatorluğu]] Göktürk Kağanlığı'na yıllık vergi vermeyi kabul etmiştir. Bu tarihi kayıtlar Göktürklerin yaptıkları savaşlarda, fetihlerde ve çıktıkları seferlerde ekonomik etkenlerin en az diğer etkenler kadar değer taşıdığını göstermektedir. Sahip olunan ekonomik güç ve olanaklar, Göktürklerin otoritesini ve egemenliğini pekiştirmiştir.<ref>{{kitap kaynağı |başlık= Sorularla Eski Türk Tarihi|soyadı= Ahmetbeyoğlu |ad= Ali |yazarbağı= |yıl= 2015 |yayıncı= Yeditepe Yayınevi|yer= İstanbul|isbn=978-605-5200-41-1 |sayfa= |sayfalar=321,322,323,324,325,330|erişimtarihi=2 Şubat 2016 |url=}}</ref><ref>{{kitap kaynağı |başlık= Erken Türk Devletlerinin Ve Topluluklarının Ekonomik Hayatı (''Başlangıçtan MS 840'a kadar'')|soyadı= Özbilen|ad= Eşref Bengi|yazarbağı= |yıl= 2002|yayıncı= İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi|yer= İstanbul|isbn= |sayfa= |sayfalar=|erişimtarihi=17 Mayıs 2016 |url=}}</ref>
| |||