Saltuknâme: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Yeni sayfa: <div style="text-align: justify;"> ''Saltık-nâme'', Türkiye’de yazılmış destanların en hacimlilerindendir. Fatih Sultan Mehmed’in şehzadesi Cem Sultan’ın emriyle Ebu’l-H... |
||
1. satır:
<div style="text-align: justify;">
''Saltık-nâme'', Türkiye’de yazılmış destanların en hacimlilerindendir. Fatih Sultan Mehmed’in şehzadesi Cem Sultan’ın emriyle Ebu’l-Hayr-ı Rumî tarafından 1473-1480 yılları arasında kaleme alınan bu eser, Anadolu Türklüğünün en önemli kaynaklarından biridir. Destan unsurlarının yanında, eserde tarihi gerçekliklere de yer verilmesi; bu eseri, Anadolu destan silsilesi içerisinde çok önemli bir konuma getirmiştir. Üslup ve dil özellikleri bakımından ve dönemin nesri açısından hazine değerinde bir dil yadigarıdır. Anadolu Türk destan zincirinin son ve en önemli halkasıdır. Üç ciltten oluşmaktadır. Birinci cildinde on dört, ikinci cildinde dokuz, üçüncü cildinde ise on dokuz bölüm bulunmaktadır. Eserdeki bölümler müstakil olmakla birlikte hep birbiri ile bağlantılıdır. Konular hep birbirini takip etmekte ve bir bütünü oluşturmaktadır. Sade bir dil ile, nesir olarak Eski Anadolu Türkçesinin dil özellikleriyle kaleme alınmıştır. <p>
Türk destan geleneği içerisinde Dânişmend-nâme'den sonra yer alan Saltık-nâme, ayrıca bu gelenek içerisinde son halka olma özelliği de taşımaktadır. Türk kahramanlığının destanîleşmiş eserlerinden biridir. Sarı Saltık isimli bir Türkün çevresinde teşekkül etmiştir. Sarı Saltık'ın şeceresini, çocukluk yıllarını, daha sonraki hayatını, savaşlarını, üç kıtaya Tanrı’nın âdaletini götürüşünü, kerametlerini ve XIII-XIV. yüzyılda cereyan etmiş bazı olayları içermektedir. Üç ciltten oluşan bu dev eser, kuruluş itibariyle Battal-nâme, Dânişmend-nâme ve Dede Korkut Hikâyeleri'ne benzemektedir.<p>
Saltık Gazi ile ilgili olaylar da [[Sinop]]’ta başlar. [[Saltık Gazi]], başlangıçta Sinop’tan hareket ederek çevre illerde cenk ve gazalarda bulunur. Saltık-nâme’nin Anadolu’daki en önemli mekanları; [[Sinop]], [[Amasya]], [[Sivas]], [[Kastamonu]], [[Çankırı]], [[Ankara]], [[Konya]], [[Kırşehir]], [[Niğde]], [[Bor]], [[Trabzon]], [[Bursa]], [[İzmir]], [[Antalya]], [[Alanya]], [[Finike]]’dir. [[Rumeli]] tarafında ise [[Edirne]] ve [[İstanbul]] ön planadır. İlerleyen bölümlerinde coğrafya gittikçe genişler. Öyle ki Saltık Gazi, Sinop’tan hareket ederek [[Afrika]]’nın güneyine, [[Asya]]’nın doğu ucuna, [[Avrupa]]’nın batı ucuna kadar gider; Tanrı’nın adaletini götürür, zalimler, hilebazlar, fesatçılar, karanlık işler çevirip insanları yanıltanlar, halkına kötü davrananlar, doğru yoldan sapanlar, zina batağına düşenler, … ile mücadele eder. Kısaca belirtmek gerekirse Saltık-nâme’nin coğrafyası; Asya, Avrupa ve Afrika’nın tamamıdır, diyebiliriz. Bir başka söyleyişle Saltık-nâme, üç kıtada yaşayan bütün milletleri ilgilendirmektedir. Bu bakımdan Saltık-nâme, diğer Türk destanların göre Coğrafyası en geniş olanıdır.<p>
Şimdiye kadar altı nüshası tespit edilebilmiştir. Bunların içerisinde başı ve sonu tam olan tek yazma nüshası Prof. Dr. [[Necati Demir]]’in kütüphanesindedir.<p>
''Saltık Gazi Destanı''', Anadolu’nun Dîvânü Lügâti’t-Türk’ü gibidir. Eser; başta Osmanlı Devleti’nin kuruluşu olmak üzere, üç kıtada üç yüz yıl boyunca cereyan eden tarihi olayları içerir. İçerisinde destanlar, masallar, efsaneler bulunmaktadır. Belki de ilk masal ve efsane derlemeleri, bu eserde yer almaktadır. Ayrıca atasözleri, bilmeceler, deyimler bakımından çok zengindir. Söz varlığı açısından ise [[Dîvânü Lügâti’t-Türk]]’ten çok daha zengin olduğu söylenebilir. Saltık Gazi Destanı; coğrafya, [[tarih]], [[sosyoloji]], [[ilahiyat]], [[antropoloji]], halk bilimi açısından da çok önemli bir kaynaktır.
</div>
== Kitaplar ==
* [[Necati Demir]]-Mehmet Dursun Erdem, Saltık Gazi Destanı, C. I, II, III, Destan Yayınevi, [[ISBN: 9789944788021]], Ankara 2007.
* [[Necati Demir]]-Mehmet Dursun Erdem, Saltık-name, C. I, II, III, Destan Yayınevi, [[ISBN: 9789944788038]], Ankara 2007.
| |||