Baykent, Posof: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
36. satır:
Vahla, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan [[Mesheti]] bölgesinin yerleşim yerlerinden biriydi. Osmanlılar köyü, birleşik [[Gürcistan Krallığı]]'ın ardından bu bölgeye hakim olan [[Samtshe Atabeyliği]]'nden 16. yüzyılın ortasında ele geçirdi. 1595 tarihli ''[[Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan]]'' adlı Osmanlı mufassal defterine göre, [[Gürcistan Vilayeti]] içinde, [[Poshov livası]]nın Güney nahiyesine bağlıydı. Bu defterde Vahla, Vahla-i Ulya (واخلۀ علیا) ve Vahla-i Süfla (واخلۀ سفلا) olmak üzere iki köy olarak kaydedilmişti. Bu tarihte Vahla-i Ulya'da (Yukarı Vahla) 9 hane ve Vahla-i Süfla'da (Aşağı Vahla) 10 hane yaşıyordu. İki köyün halkı Osmanlı Devleti'nin Hristiyan köylülerden aldığı [[ispenç]] vergisi ödemekle yükümlü kılınmıştır. Vergi vermekle yükümlü hane reisleri Maharebel, Gogiça, İordane, Şota, Beruça, Totia, Edişer gibi Gürcü adları taşıyordu. Bu yerleşmelerde buğday, arpa, çavdar, keten tohumu tarımı ile arıcılık yapılıyor ve domuz besleniyordu. Yukarı Vahla ve Aşağı Vahla köyleri, 19. yüzyılda Vahla adıyla tek köy olarak kaydedilmiştir.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/simple-search?query=Gurjistanis_Vilaietis_Didi_Davtari ''Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan'' (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 309; II. cilt (1941), s. 302; III. cilt (1958), s. 443.]</ref>
 
Vahla, üç yüzyılı aşın bir süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, [[1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı]]'nın sonucunda [[Rusya İmparatorluğu]]'nun eline geçti. Rus idaresideidaresinde Ardahan sancağının (''okrug'') [[Poshov]] kazasında (''uçastok'') yer alıyordu. 1886 yılındaki nüfus tespiti sırasında Cumatel'le (bugün Baykent köyünün mahallesi) birlikte "Cumatel-Vahla" (Джуматель-Вахла) adıyla kaydedilmişti. [[Tsurtskabi]] nahiyesinin (маркяз: merkez) dokuz köyünden biri olan Cumatel-Vahla'nın nüfusu 506 kişiden oluşuyordu. Bu sayı 1896’da 584 kişiye, 1906’da da 652 kişiye yükselmişti. Eski Gürcü yerleşmesi olan Cumatel-Vahla'nın nüfusu bu üç tespitte de "Türk" olarak kaydedilmiştir.<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/posxov1886.html "Poshov kazası 1886 Yılı" (Rusça)]</ref><ref>Candan Badem, ''Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin'', İstanbul, 2018, s. 114, ISBN 9786052100271.</ref> 1917 yılında Ardahan bölgesini dolaşan Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli ise, Vahla'nın Gürcüce bir ad taşıdığını, 40 hanede 459 Müslüman Gürcünün yaşadığını yazmıştır. Cumateli'nin nüfusunun ise, 31 hanede yaşayan 291 Müslüman Gürcüden oluştuğunu belirtmiştir.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/132919 Konstantine Martvileli, “Ardahan Bölgesinde”, ''Sakartvelo'' gazetesi, 7 Ekim 1917, sayı 220.]</ref>
 
Vahla, Rus hakimiyetinin sona ermesinden sonra, bir süre bağımsız [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti|Gürcistan]]'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, [[Sovyet Rusya]]'nın Gürcistan'ı işgali sırasında, [[Ankara Hükümeti]]'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcüler Ardahan ve Artvin bölgelerinden çekildi. 16 Mart 1921'de, [[Sovyet Rusya]] ile [[Ankara Hükümeti]] arasında imzalanan [[Moskova Antlaşması]]'yla da Vahla köyü Türkiye'ye bırakıldı.<ref>Mustafa Kemal Atatürk, ''Nutuk'', İstanbul, 1934, 3 cilt; 2. cilt, s. 41.</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Baykent,_Posof" sayfasından alınmıştır