Ağaç: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k →‎Tanım: Bu cümlenin ağaçların tanımıyla bir alakası olmadığından şimdilik fizyoloji kısmına kaydırıyorum.
k →‎Tanım: bu cümle de aynı şekilde
11. satır:
[[Dosya:Tree_secondary_growth_diagram.svg|bağlantı=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Tree_secondary_growth_diagram.svg|küçükresim|İdealleştirilmiş dikey ve yatay bölümleri gösteren, [[çift çenekli]] ya da [[İğne yapraklılar|kozalaklı]] bir ağacın ikincil büyümesine ait şema. Her büyüme mevsiminde ağaca yeni bir odun katmanı eklenerek gövdeyi, dalları ve kökleri kalınlaştırır.]]
"Ağaç" terimi genel bir deyiş olarak kullanılıyor olsa da, bir ağacın ne olduğuna dair ne botanik olarak ne de ortak dilde evrensel olarak kabul görmüş kesin bir tanım yoktur.<ref name="Knowable">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://knowablemagazine.org/article/living-world/2018/what-makes-tree-tree|başlık=What makes a tree a tree?|tarih=30 Mart 2018|dergi=Knowable Magazine|doi=10.1146/knowable-033018-032602|soyadı1=Ehrenberg|ad1=Rachel}}</ref><ref name="as.miami.edu">{{Web kaynağı|url=http://www.as.miami.edu/qr/arboretum/what_is_a_tree.html|başlık=What is a tree?|erişimtarihi=23 Eylül 2014|arşivtarihi=20 Nisan 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140420004648/http://www.as.miami.edu/qr/arboretum/what_is_a_tree.html|iş=Smartphone tour|yayıncı=University of Miami: John C. Gifford Arboretum|yıl=2012|ölüurl=evet|df=dmy-all}}</ref> En geniş anlamıyla ağaç, [[Fotosentez|fotosentetik]] yapraklarını veya dallarını yerden belirli bir mesafe üzerinde destekleyen, genel olarak uzun bir sürgüne ya da gövdeye sahip herhangi bir bitkidir. Genellikle yükseklikleriyle tanımlanır.<ref name="Gschwantner, Thomas 2009">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.researchgate.net/publication/228779321_Common_Tree_Definitions_for_National_Forest_Inventories_in_Europe|başlık=Common tree definitions for national forest inventories in Europe|sayı=2|sayfalar=303-321|dergi=Silva Fennica|yıl=2009|cilt=43|doi=10.14214/sf.463|yazarlarıgöster=etal|author=Gschwantner Thomas}}</ref> 0,5 ila 5 m arasındaki bitkiler çalı olarak adlandırıldığından, ağaçların minimum yüksekliği sadece kabaca tanımlanmaktadır.<ref name="Gschwantner, Thomas 2009" /> [[Papaya]] ve [[muz]] ağacı gibi büyük [[Otsu bitki|otsu bitkiler]] bu geniş anlam dahilinde birer ağaç olarak kabul edilirler.<ref name="as.miami.edu" /><ref>{{Web kaynağı|url=http://people.umass.edu/psoil370/Syllabus-files/Agroforestry_Principles.pdf|başlık=Agroforestry principles|erişimtarihi=22 Eylül 2014|iş=Echo technical notes|yıl=2007|yazar1=Martin, Franklin|yazar2=Sherman, Scott}}</ref>
 
Ağaçların boyları ve yükseklikleri bir hayli değişiklik gösterir. Boyları üç metreden yüz kırk metreye kadar; yaşları otuz-kırk yıldan beş bin yıla kadar olan ağaçlara rastlanmaktadır. Dünyanın en yaşlı ve yüksek ağaçlarından olan ve ABD'de [[Sierra Nevada (Amerika Birleşik Devletleri)|Sierra Nevada]] Dağlarında bulunan [[sekoya]]lar (''Sequoia'') yüz on metre yüksekliğe ve 7 m çapa erişebilir. Bunların yaşları da dört bin yılı bulmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.hurriyet.com.tr/gundem/sekoya-nedir-iste-sekoya-agacinin-ozellikleri-41190096|başlık=Sekoya nedir? İşte sekoya ağacının özellikleri|erişimtarihi=26 Temmuz 2021|tarih=22 Nisan 2019}}</ref>
 
== Fizyoloji ==
Satır 19 ⟶ 17:
Bir ağacın gerçekten canlı olan biricik kısmı, [[kabuk|kabuğun]] altında odunun yüzeyindeki ince bir hücre tabakasıdır. Buna ''katman doku tabakası'' (kambiyum, soymuk) denir. Bu tabaka ağacı geliştiren ve büyümesini sağlayan tabakadır. Genç bir ağaca çivi çakıldığında veya ağaç bir dal verdiğinde, çivinin ve dalın yerden yüksekliği hiç değişmez.
 
Ağaçların boyları ve yükseklikleri bir hayli değişiklik gösterir. Boyları üç metreden yüz kırk metreye kadar; yaşları otuz-kırk yıldan beş bin yıla kadar olan ağaçlara rastlanmaktadır. Dünyanın en yaşlı ve yüksek ağaçlarından olan ve ABD'de [[Sierra Nevada (Amerika Birleşik Devletleri)|Sierra Nevada]] Dağlarında bulunan [[sekoya]]lar (''Sequoia'') yüz on metre yüksekliğe ve 7 m çapa erişebilir. Bunların yaşları da dört bin yılı bulmaktadır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.hurriyet.com.tr/gundem/sekoya-nedir-iste-sekoya-agacinin-ozellikleri-41190096|başlık=Sekoya nedir? İşte sekoya ağacının özellikleri|erişimtarihi=26 Temmuz 2021|tarih=22 Nisan 2019}}</ref> [[Avustralya]]'da yüksek boylu ormanlar meydana getiren okaliptus ağaçları da yüz metreyi bulmaktadır. Ağaçların yaşı bir hayli farklılık göstermektedir. Son yıllarda dünyanın en yaşlı ağacının [[higori çamı]] (''Pirus aristata'') olduğu belirlenmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.biyologlar.com/pinus-aristata-higori-cami|başlık=Pinus aristata (Higori çamı) - Botanik|erişimtarihi=26 Temmuz 2021}}</ref>
 
=== Yapraklar ===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Ağaç" sayfasından alınmıştır