Lozan Antlaşması: Revizyonlar arasındaki fark

Aslında Müttefik devletler, [[I. Dünya Savaşı|Büyük Savaş]] esnasında Osmanlı'yı bölme planları yapmışlardı ([[Sykes-Picot Anlaşması]]). Fakat 1917'de Alman yanlısı [[I. Konstantin (Yunanistan kralı)|Yunanistan kralı']]nın devrilmesi ve [[İtilaf Devletleri|Müttefiklerin]] desteği ile Venizelos'un yönetime gelmesi ve İngilizlerin yanında I. Dünya savaşına girmesi, sonrasında Rusya'daki [[Ekim Devrimi|Bolşevik ihtilali]] ve Rusya'nın İtilâf cephesinden ayrılması, 1918 Ocak ayında ABD başkanı [[Woodrow Wilson]]'ın açıkladığı -galip devletlerin mağlup devletlerden toprak talep etmeyeceklerine dair ilkeleri- ve İngiltere'nin 1918 Ocak ayında Hindistanlıları kendi yanlarında savaşa ikna etmek için Türklere ve hilafete dokunulmayacağına dair söz vermesiyle 1.160.000 asker edinmeleri gibi gelişmeler Anadolu'nun bölünmesi planlarının askıya alınmasına neden oldu ve Türkiye'de uygulanması öngörülen Sykes-Picot projesi (Suriye ve Irak toprakları hariç olmak üzere<ref>Cabinet Papers, Cab 24 / 95, ANGLO-FRENCH CONFERENCE ON THE TURKISH SETTLEMENT, Appendix to Minutes of First Meeting, First part of M. Berthelot's note of the 12th December with comments of Political Section of British Peace Delegation, s. 4</ref>) iptal edildi.<ref>UK Parliament, Hansard, Commons: 26 February 1920, Commons Chamber, Orders Of The Day, Turks And Constantinople</ref><ref>Cabinet Papers, Cab-23-20, The Turkish Peace Treaty, s. 6-7</ref>

 

 

Ankara'da TBMM'nin ''Sevr Antlaşması''{{'}}na tepkisi çok sert oldu. Ankara [[İstiklâl Mahkemeleri|İstiklâl Mahkemesinin]] 1 numaralı kararı ile anlaşmaya imza koyan 3 kişiyi ve Sadrazam [[Damat Ferit Paşa]]'yı idama mahkûm etti ve vatan haini ilan etti. Fakat diğer taraftan antlaşmanın imzalanmasından sadece 3 ay sonra Yunanistan'da kasım 1920'deki seçimleri İngiliz yanlısı [[Elefterios Venizelos]]'un kaybetmesi ve Müttefiklerin baş düşmanı olan eski kral [[I. Konstantin (Yunanistan kralı)|I. Konstantin]]'in yapılan referandumda %99 ol alarak tahtına geri dönüşü ile İngiltere ve Fransa, Yunanistan'a yapılan tüm desteklerini ve yapılması planlanan 850.000.000 altın frank tutarındaki krediyi kestiler.<ref>T. Veremis, 'Two letters- Memoranda of E. Venizelos to Winston Churchill', Deltio Kentrou Mikrasiatikon Spoudon -Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 4 (1983), s. 347</ref> Dahası İtalya ve Fransa, Yunanistan'a karşı Türkiye'yi destekleme kararı alarak Mart 1921'deki Londra Konferansı'nda İzmir ve Trakya'nın Türkiye'ye verilmesini şart koştular.<ref>John Mavrogordato, Modern Greece: A Chronicle and a Survey, 1800-1931, MacMillan and Co. Limited, London 1931, s. 131</ref><ref>Michael Smith, ''Ionian Vision: Greece in Asia Minor, 1919-1922'' , University of Michigan Press, 1999.</ref><ref>«ΤΑ ΦΟΒΕΡΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ – ΣΑΓΓΑΡΙΟΣ ΕΠΟΠΟΙΪΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ», ΔΗΜ. ΦΩΤΙΑΔΗΣ, ΕΚΔ. ΦΥΤΡΑΚΗ, ΑΘΗΝΑ, 1974</ref> Alman yanlısı bir Yunanistan'ı bölgede asla istemeyen [[İtilaf Devletleri]]nin sert şekilde Türk yanlısı politika göstermeleri üzerine savaş kararı alan Konstantin'i, TBMM hükûmeti; Rusya, İtalya ve Fransa'nın yardımlarıyla mağlup etti. İngiliz dışişleri bakanı [[George Curzon|Lord Curzon]] ise Yunan mağlubiyetinden dolayı hiçbir sorumluluk almayacakları şekilde Türkiye'nin galip geleceği bir politika takip etmişti. İngilizler, Yunanların mağlup olmasını temin için gizlice İnebolu'ya cephâne dahi göndermişti.<ref>Winston S. Churchill. Companion volume, Randolph Spencer, 1911-1968, s. 1267-1272. (21 Aralık 1920)</ref><ref>Yusuf Hikmet Bayur, Türkiye Devletinin Dış Siyasası, s. 95</ref>{{Ayrıca bakınız|Türk Kurtuluş Savaşı Batı Cephesi}}Ermenistan cephesinde ise, bölgede ve Ermeniler üzerinde bir Amerikan veya İngiliz nüfuzu, Rusların en son istediği şeydi. Bu doğrultuda Türkiye ve Rusya gibi iki büyük devlete karşı iki ateş arasında kalan ve ordusunun bir kısmı Rus cephesinde bir kısmı Türk cephesinde bölünmüş olan Ermenistan teslim olmak zorunda kaldı. 2 Aralık 1920'de Sovyet hâkimiyetini kabul etti. Ermenistan sovyetleştirildi ve 3 Aralık 1920'de [[Gümrü Antlaşması]] ile Doğu Anadolu'daki toprak iddiasından vazgeçti. 4 Aralık'ta ise Rus orduları Erivan'a girdi.<ref>Matosyan, Mary Kilbourne (1962). ''The Impact of Soviet Policies in Armenia''. Leiden: E.J. Brill. s. 30. </ref>{{Ayrıca bakınız|Türk Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi}}Sonuç olarak, Ermenilerin ve Yunanların yenilmesiyle Sevr, hiçbir ülkenin onaylamadığı ölü bir mektup olarak kaldı.<ref>David Lloyd George, The Truth about the Peace Treaties, v. 2 (Gollancz, London: 1938), s. 1348-1349</ref> Buna karşın, İzmir'in Kurtuluşu ile Lozan Antlaşması'na giden süreçte [[Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı|Birleşik Krallık]] içinde 2 uçak gemisinin de bulunduğu donanmayı<ref>{{Web kaynağı |url=http://en.calameo.com/read/0023338633a8f32697993 |başlık=Kurtuluş Savaşı'nda İşgal Kuvvetleri |erişimtarihi=25 Eylül 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20171018032746/http://en.calameo.com/read/0023338633a8f32697993 |arşivtarihi=18 Ekim 2017 |ölüurl=hayır}}</ref> İstanbul'a göndermiştir. Aynı süreçte ABD de 13 yeni savaş gemisini<ref>{{Web kaynağı |url=http://en.calameo.com/read/00233386370227ae13dd9 |başlık=Zafer'in ardından ABD'ce gönderilen 13 Savaş Gemisi |erişimtarihi=25 Eylül 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20181203130855/https://en.calameo.com/read/00233386370227ae13dd9 |arşivtarihi=3 Aralık 2018 |ölüurl=evet}}</ref> Türkiye sularına göndermiştir. Ayrıca, Amiral Bristol komutasındaki USS Scorpion gemisinin istihbarat görevi de yapmak suretiyle 1908-1923 arası sürekli olarak İstanbul'da bulunduğu bilinmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.calameo.com/read/002333863fb6e32e948b6 | başlık = ABD'NİN 1908-23 ARASI İSTANBUL'DAKİ KOMUTA VE İSTİHBARAT GEMİSİ | erişimtarihi = 16 Mart 2021 | çalışma = calameo.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171103075413/https://www.calameo.com/read/002333863fb6e32e948b6 | arşivtarihi = 3 Kasım 2017}}</ref>