Sevr Antlaşması: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
75. satır:
İtalyanların karşı çıkmasına rağmen [[David Lloyd George|Lloyd George]], Wilson'ı ikna ederek İzmir'e Yunan askerlerin çıkmasını sağlamıştır. Aynı tarihte Fransızlar, Suriye ve Filistin boyunca toprakların Fransız mandası altında Suriye'ye bırakılmasını talep etmişler ve İngilizlerden bölgeyi boşaltmalarını istemişlerdir. İngiltere ise Fransız mandası yerine bağımsız bir Suriye talep edince İngiliz-Fransız bölünmesi ortaya çıkmış ve Fransa, Suriye-Kilikya boyunca karşılaştığı direniş ve aleyhtarlık faaliyetlerinin arkasında İngiliz casus propagandaları olduğunu düşünmüştür.<ref>George, David Lloyd. The Truth About the Peace Treaties. v. i and ii. London: Purnell and Sons, 1938. s. 1044-1045</ref>
[[Dosya:WholeRegionSevres.gif|küçükresim|300x300pik|Sevr Projesi haritası]]
Yunan işgalinin haksız olduğunu savunan ve İzmir'in işgal edilmemesi gerektiğini belirten İngiliz dışişleri bakanı [[George Curzon|Lord Curzon]] ise Nisan 1919'a kadar antlaşmanın asla geciktirilmemesi gerektiğini savunduğu halde, 19 mayıs 1919'daki kabine toplantısında Anadolu'da bir Amerikan mandası fikri ortaya atarak kendisi antlaşmanın 6 ay gecikmesine sebep olmuştur. Bu 6 aylık gecikme bir Türk direnişi oluşması için harika bir fırsata dönüşürken, Yunanistan'ın ise ekonomik ve askeri harcamalar nedeniyle tamamen aleyhine bir gelişmedir.<ref>Lord Kinross, Atatürk, Bir milletin yeniden doğuşu, s. 245</ref><ref>CAB 23 First World War conclusions, CAB 23/44b Original Reference "A" Minutes of meetings, 1917 6 Apr - 1919 10 Dec s. 77</ref> 27 Haziran 1919'da Konferans heyeti, Curzon'un önerisi üzerine, Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti Türkiye'nin herhangi bir bölgesi için manda alıp almayacağına karâr verene kadar, Türkiye ile Barış Antlaşması'nın askıya alınmasına karâr vermiştir.<ref>(Documents on British Foreign Policy), DBFP, vol. IV, no 430, Notes of a meeting held at President Wilson's House in the Place des EtatsUnis, 27 June 1919, s. 652.</ref> 1919 yılı sonuna doğru ABD, hazırlanan raporlar sonrası bu talebi değerlendirmemiş, ABD başkanı [[Woodrow Wilson]] sadece Türk-Ermeni sınırı için hakemlik yapmakla yetinmiş, böylece Boğazlar için uluslararası bir komite kurulması istenmiştir. MüttefiklerABD'nin arasıtutumunu çıkangöstermesi antlaşmazlıklarile, nedeniyleAralık 1919'daki ikili görüşmelerde İngilizler ve Fransızlar, Anadolu'da homojen bir Türkiye kurulmasını sağlamak için Türkiye'de parçalanmaya ve bireysel nüfuz alanlarına karşı prensipte anlaşmışlar ve İtalya'nın Anadolu'nunyu parçalanmasıboşaltması planıgerektiğini iptalkararlaştırmışlardır. edilmişİtalya, Şubat 1920'deki Londra Konferansı'nda Anadolu'yu boşaltmak için, İngilizlerin ve homojenFransızların birkendisine Suriye ve Irak mandaları karşılığı tazminat vermelerini istemiştir. İngilizler ve Fransızlar, İtalyanlara bırakılması öngörülen Güneybatı Anadolu'ya kendi şirketlerini sokmayacaklarını ve bölgede sadece İtalyan şirketlerinin faaliyet yürüteceğini İtalyanlara garanti ederek Türkiye'nindeki tanınmasıtüm dahaİtalyan uygunaskerlerinin görülmüştürçekilmesini istemişlerdir. Böylece Nisan 1920'deki [[San Remo Konferansı]]'nda taslağı hazırlanan Sevr Antlaşması'nda; Türkiye'nin -İstanbul Türklere bırakılmak koşuluyla- Asya merkezli bağımsız bir devlet olması, Boğazlar komisyonunun kurulması, kapitülasyonların devam etmesi, İstanbul hariç Doğu Trakya'nın Yunanistan'a verilmesi, İzmir'in Türkiye'ye bırakılması ve fakat 5 yıl süreyle egemenlik haklarının Yunanistan'ın atadığı bir vali tarafından yönetilmesi ve bu sürenin sonunda plebisit yapılması, Doğu Anadolu'da ise ABD başkanı Wilson'ın hakem olarak çizeceği sınırlar ile Türk hükûmeti tarafından bağımsız bir Ermenistan'ın tanınması kararlaştırılmıştır.<ref>Paul C. Helmreich, From Paris To Sevres, The Partition of the Ottoman Empire at the Peace Conference of 1919-1920, s. 251 ve devamı</ref>
 
10 Ağustos 1920'de imzalanan ve 433 maddeden müteşekkil olan Sevr antlaşmasında İtalya ve Fransa lehine herhangi bir nüfuz alanı bulunmamaktadır. Nüfuz alanları, İtalya'nın Anadolu'yu boşaltmasını temin için, Müttefiklerarasıİngilizler-İtalyanlar-Fransızlar ayrıarasında imzalanan farklı bir 3'lü bir antlaşma ile tanımlanmış olup Güneybatı Anadolu'da Fransız veya İngiliz şirketlerinin faaliyet yürütmeyeceğine yönelik bir belgedir. Yine bu 3'lü antlaşmaya göre İtalya Anadolu'daki tüm askerlerini çekeceğini taahhüt etmiştir.<ref>The American Journal of International Law 1921: Vol 15 Supplement, s. 153-159</ref>
 
Yunanistan'dan başka hiçbir ülkenin onaylamadığı Sevr, sadece 3 ay sonra yeni Yunan kralının bir maymun ısırığı ile ölmesi sonucu yapılan Yunanistan seçimlerinde İngiliz yanlısı [[Elefterios Venizelos]]'un devrilmesi ve sürgündeki Alman yanlısı kral [[I. Konstantin (Yunanistan kralı)|I. Konstantin]]'in geri dönmesiyle ölü bir mektup olarak kalmıştır. İngiltere ve Fransa eski düşmanları olan kralın dönüşüyle Yunanistan'a ayrılan 850.000.000 altın Frank tutarındaki krediyi kesmişlerdir.<ref>Ζολώτα, Αναστασίου Π. (1995). ''Η Εθνική Τραγωδία''.(''Ulusal Trajedi)'' Αθήνα, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Πολιτικών (Atina Üniversitesi) Επιστημών και Δημοσίας Διοικήσεως. σελίδες s. 44-58</ref><ref>T. Veremis, 'Two letters- Memoranda of E. Venizelos to Winston Churchill', Deltio Kentrou Mikrasiatikon Spoudon -Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, 4 (1983), s. 347</ref> Dahası İtalya ve Fransa, I. dünya savaşındaki düşmanca tutumları olan kralın dönüşünü bahane ederek açık şekilde Mart 1921'deki Londra Konferansı'nda Yunanistan'ın İzmir'den ve Doğu Trakya'dan tamamen çekilmesini talep etmişler ve Yunanistan'a karşı Türkleri desteklemişlerdir.<ref>John Mavrogordato, Modern Greece: A Chronicle and a Survey, 1800-1931, MacMillan and Co. Limited, London 1931, s. 131</ref><ref>David Lloyd George, The Truth about the Peace Treaties, v. 2 (Gollancz, London: 1938), s. 1348-9</ref><ref>TBMM tutanakları, Dönem:1, Cilt:2, İçtima:2, s. 329</ref><ref>«ΤΑ ΦΟΒΕΡΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ – ΣΑΓΓΑΡΙΟΣ ΕΠΟΠΟΙΪΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ», ΔΗΜ. ΦΩΤΙΑΔΗΣ, ΕΚΔ. ΦΥΤΡΑΚΗ, ΑΘΗΝΑ, 1974</ref><ref>Sforza, Diario, November 28, 1920, 61.</ref> İngiltere ise bu ani değişiklik üzerine daha çok tarafsız görünmeye çalışmıştır.<ref>Winston S. Churchill. Companion volume, Randolph Spencer, 1911-1968, s. 1267-1272. (21 Aralık 1920)</ref> İngiliz dışişleri bakanı Lord Curzon ise, İngiltere'nin herhangi bir sorumluluk almayacağı şekilde Yunanistan'ın mağlup olmasını sağlayacak bir politika tâkip etmiştir. <ref>Winston S. Churchill. Companion volume, Randolph Spencer, 1911-1968, s. 1267-1272. </ref>