I. İsmail: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok Etiketler: Geri alındı Görsel Düzenleyici |
Gerekçe: + yapıcı olmayan değişiklik Etiket: Elle geri alma |
||
26. satır:
| dini = [[Kızılbaş]], [[Şii İslam]]<ref name="TDV"/>
}}
'''I. İsmail''' veya '''Şah İsmail''' tam unvanıyla '''Ebu'l-Muzaffer Bahadır el-Hüseynî'''<ref>Tufan Gündüz, [[TDV İslâm Ansiklopedisi]], cilt: 38, sayfa: 253</ref> ({{Dil|fa|شاه اسماعیل;|dil_adı=e}} d. 17 Temmuz 1487, [[Erdebil (şehir)|Erdebil]] - 24 Mayıs 1524 [[Erdebil (şehir)|Erdebil]]), [[Safevî Tarikatı]]'nın lideri, [[Safevi Devleti]]'nin kurucusu ve ilk hükümdarı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-1/ismail-i-SIM_3234?s.num=1&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopaedia-of-islam-1&s.q=Shah+Ismail | başlık = Xǝtai - Ismāʿīl I - founder of the Ṣafavid dynasty of Persia | erişimtarihi = 8 Ekim 2020 | tarih = | çalışma = Xǝtai (Khaṭāʾī) is the pen name of Shāh Ismāʿīl I (Şah İsmayıl, r. 907–30/1501–24), the founder of the Ṣafavid dynasty and one of the most influential Azerbaijani poets. Shāh Ismāʿīl I used his native Azerbaijani language (Azeri) for the bulk of his work. His divan (dīvān, collection of one poet’s poems) in Azerbaijani is composed in the ǝ ruz (ʿarūḍ) system, based on syllable length. | yayıncı = BRILL Encyclopedia of Islam | arşivengelli = evet}}</ref>
İsmail'in egemenlik dönemi, [[İran tarihi]]nin en önemli dönemlerinden biridir. İran, İsmail'in 1501 yılında birleşik bir ülke haline getirmeden önce, sekiz buçuk yüzyıl önce Araplar tarafından fethedilmesinden bu yana, yerel İran yönetimi altında birleşik bir ülke olarak var olmamıştı. Ancak bir dizi Arap halifesi, Türk padişahlar ve Moğol hanları tarafından idare ediliyordu. Tüm bu dönemin ortasında birçok İran hanedanı iktidara gelse de, İran'ın büyük bir bölümü [[Büveyhîler]] döneminde İranî bir yönetime kavuştu.<ref>{{Ansiklopedi kaynağı |bölüm= ESMĀʿĪL I ṢAFAWĪ | soyadı = Savory | ad = Roger | authorlink = | url = http://www.iranicaonline.org/articles/esmail-i-safawi | editör-soyadı = | editör-ad = | editör-bağ = |ansiklopedi= Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. 6 | sayfalar =628-636|yer= | yayıncı = | yıl = 1998 | isbn = |kaynak=harv}}</ref>
İsmail tarafından kurulan hanedan, iki asırdan fazla bir süre boyunca hüküm sürdü, en büyük İran imparatorluklarından biri olarak ve zirvesindeyken, günümüzdeki [[İran]], Azerbaycan Cumhuriyeti, [[Ermenistan]] ve [[Gürcistan]]'ın çoğunu, [[Kuzey Kafkasya]], [[Irak]], [[Kuveyt]] ve [[Afganistan]]'ın yanı sıra günümüzdeki Türkiye, Pakistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Suriye'nin bazı kısımlarını yöneten zamanının en güçlü imparatorluklarından biriydi.<ref name="Helen Chapin Metz 1989. p. 313">Helen Chapin Metz. ''Iran, a Country study''. 1989. University of Michigan, p. 313.</ref><ref name="Emory C. Bogle 1989, p. 145">Emory C. Bogle. ''Islam: Origin and Belief''. University of Texas Press. 1989, p. 145.</ref><ref name="Stanford Jay Shaw 1977, p. 77">Stanford Jay Shaw. History of the Ottoman Empire. Cambridge University Press. 1977, p. 77.</ref><ref name="Andrew J. Newman 2006">Andrew J. Newman, Safavid Iran: ''Rebirth of a Persian Empire'', IB Tauris (March 30, 2006).</ref> Ayrıca, İran kültürünün [[Büyük İran]]'ın geniş bölgelerinde yeniden gelişmesini sağladı.<ref>''Why is there such confusion about the origins of this important dynasty, which reasserted Iranian identity and established an independent Iranian state after eight and a half centuries of rule by foreign dynasties?'' RM Savory, ''Iran under the Safavids'' (Cambridge University Press, Cambridge, 1980), p. 3.</ref> Safevi İmparatorluğu'nun ortaya koyduğu miras, İran'ın Doğu ile Batı arasında ekonomik bir kale olarak yeniden canlanması, verimli bir devlet ve bürokrasinin kurulması aynı zamanda mimari yenilikler ve güzel sanatların himaye edilmesiydi.
| |||