2023 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k Madde adına uyum. Daha seçimin ne zaman yapılacağı net değil.
62. satır:
}}
 
'''2023Bir sonraki Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi''', [[Türkiye cumhurbaşkanı]]nı belirlemek için en geç 25 Haziran 2023 tarihinde yapılacak seçimdir. [[Bir sonraki Türkiye genel seçimleri|2023 Türkiye genel seçimleri]] ile aynı gün yapılacaktır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.haberler.com/cumhurbaskanligi-secimi-ne-zaman-yapilacak-2023-13914495-haberi/ | başlık = Bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimi ne zaman yapılacak? haber | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210509142218/https://www.haberler.com/cumhurbaskanligi-secimi-ne-zaman-yapilacak-2023-13914495-haberi/ | arşivtarihi = 9 Mayıs 2021}}</ref>
 
== Arka plan ==
71. satır:
 
== Seçim sistemi ==
Yürürlükteki mevcut [[Türkiye Cumhuriyeti Anayasası|1982 Anayasasının]] ilk hali ile bir cumhurbaşkanı, TBMM tarafından seçilirdi ve iki defa seçilemezdi.<ref>{{Web kaynağı | url =https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/17844.pdf | başlık = TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI | yayıncı = Resmi Gazete | tarih = 20 Ekim 1982 | erişimtarihi= 19 Haziran 2021}}</ref> Şu anki sistemde ülkenin devlet ve hükümet başkanı olarak görev yapacak cumhurbaşkanı adayının, seçilebilmesi için geçerli oyların salt çoğunluğunu alması (en az yüzde 50 oran + 1 oy) gereken iki turlu sistemle doğrudan halk tarafından seçilir. Hiçbir aday salt çoğunluğu sağlayamazsa, ilk turda en çok oy alan iki aday arasında ikinci tur yapılır ve ardından salt çoğunluğu alan aday seçilir.<ref name="medyascope"/> Bu seçim sistemi [[2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu|2007 anayasa değişikliği referandumunun]] sonucu olarak ilk defa [[2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi|2014 cumhurbaşkanlığı seçiminde]], cumhurbaşkanının parlamento tarafından seçildiği dolaylı bir seçim sisteminin yerini aldı. Bu değişiklik ile mevcut olan cumhurbaşkanın 7 yıllık süresi 5 yıla düşürüldü ve bir kişinin en fazla iki dönem cumhurbaşkanı olarak görev yapabilmesine olanak tanındı.<ref>{{Web kaynağı | url =https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/82-anayasasinda-yapilan-degisiklikler-131754 | başlık =82 Anayasası'nda yapılan değişiklikler | yayıncı = Cumhuriyet| tarih = 30 Mart 2010 | erişimtarihi= 19 Haziran 2021}}</ref> 2017 Anayasa değişikliği referandumunda bu görev süresi ve en fazla iki dönem ibaresi değiştirilmedi. 2017 Anayasa değişikliği ile cumhurbaşkanının kendisine ve meclisin üye tam sayısının beşte üçüne (en az 360 vekil) seçimleri yenileme hakkı (erken seçim kararı alma hakkı) verildi. Anayasa'da cumhurbaşkanının ikinci döneminde meclisin seçimleri yenilemesine karar vermesi halinde cumhurbaşkanının bir defa daha aday olabileceği belirtildi. Bu durum nedeni ile bazı hukukçular ve muhalif siyasetçiler, 2014 ve 2018'de Erdoğan iki defa cumhurbaşkanı seçildiği için meclisin erken seçim kararı almadıkça bir defa daha aday olamayacağını belirtmektedir.<ref name="independent">{{Web kaynağı | url =https://www.indyturk.com/node/252766/haber/anayasa-hukuk%C3%A7ular%C4%B1-cevaplad%C4%B1-erdo%C4%9Fan%E2%80%99%C4%B1n-yeniden-aday-olup-olamayaca%C4%9F%C4%B1na-cumhur | başlık =Anayasa hukukçuları cevapladı: Erdoğan’ın yeniden aday olup olamayacağına Cumhur İttifakı’nın değiştirmek istediği Anayasa Mahkemesi mi karar verecek? | yayıncı = Independent Türkçe | tarih = 3 Ekim 2020 | erişimtarihi= 19 Haziran 2021}}</ref> [[Mustafa Şentop]] ve diğer bazı hukukçular, 2018'de başkanlık sistemine geçildiği için 2018'deki seçimin Erdoğan'ın ilk dönemi olduğunu ve 2014-2018 arasındaki Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı döneminin birinci dönem olarak sayılmasının mümkün olmadığını belirtmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url =https://www.diken.com.tr/sentopa-gore-erdogan-secim-yenilerse-tekrar-aday-olabilir-24-haziran-ilk-hakki/ | başlık =Şentop’a göre Erdoğan seçim yenilerse tekrar aday olabilir: 24 Haziran ilk hakkı | yayıncı = Diken | tarih = 20 Haziran 2018 | erişimtarihi= 19 Haziran 2021}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url =https://www.star.com.tr/yazar/erdogan-aday-olamaz-diyenlere-sentoptan-net-cevap-yazi-1593520/ | başlık = “Erdoğan aday olamaz” diyenlere, Şentop'tan net cevap| yayıncı = Star | tarih = 10 Aralık 2020 | erişimtarihi= 19 Haziran 2021}}</ref> Erdoğan'ın aday olamayacağını belirten hukukçular Anayasa'daki maksimum görev döneminin değiştirilmediğini ve bu durumda sistemlerin değil anayasasının baz alınması gerektiğini belirterek bu görüşe karşı çıkmaktadır.<ref name="independent"/>
 
Bir adayın cumhurbaşkanlığı seçimine katılabilmesi için, en son parlamento seçimlerinde geçerli oyların %5'ini almış bir siyasi parti veya mecliste en az 20 sandalyeye sahip bir siyasi parti grubu tarafından aday gösterilmesi gerekmektedir. Diğer yandan, 100.000 seçmenin imzasını toplayabilen kişiler de aday olabilir.<ref>{{Web kaynağı | url =https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-44027815 | başlık =Seçim 2018: Cumhurbaşkanı adayları kimler oldu? | yayıncı = BBC Türkeçe| tarih = 7 Mayıs 2018 | erişimtarihi= 19 Haziran 2021}}</ref>