Sümerler: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Hekimceken (mesaj | katkılar)
→‎Ayrıca bakınız: İçerik düzeltme
Etiketler: Geri alındı Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
k Hekimceken (mesaj) tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, VT Bot tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi. (Twinkle
Etiket: Geri al
1. satır:
{{Antik Mezopotamya}}
'''Sümerler - Kurdî= Sîmêr''', MÖ 4000-MÖ 2000 yılları arasında [[Irak]]'ın güneyinde (Güney [[KurdîstanMezopotamya]]) yerleşik olan, medeniyetin beşiği olarak bilinen coğrafi bölgedeki uygarlıktır. Dünyanın bilinen en eski uygarlığı kabul edilir.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.tarihbilimi.gen.tr/makale/sumerler/ |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=19 Mayıs 2019 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20171225072040/http://www.tarihbilimi.gen.tr/makale/sumerler/ |arşivtarihi=25 Aralık 2017 |ölüurl=evet }}</ref><ref>https://tr.khanacademy.org/humanities/world-history/world-history-beginnings/ancient-mesopotamia/a/mesopotamia-article</ref>
 
[[Mezopotamya]]'da ortaya çıkan sayısız medeniyetin temelini ''Sümerler'' atmıştır. Ayrıca [[yazı]] ve [[astronomi]] de ilk kez Mezopotamya'da Sümerlerde ortaya çıkmıştır.<ref>MSN Encarta Ansiklopedisi. Sümerler. 30 Kasım 2008. ''İng.'' <http://encarta.msn.com/encyclopedia_761576369/Sumer.html {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090125180534/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761576369/sumer.html |tarih=25 Ocak 2009 }}</ref> Genel kanı Sümerlerin çağdaşı olan halklarla yakın etkileşim ve benzerliklerinin olduğu yönündedir.
 
Sümer Devleti'nin, Sami olmayan '''[[İzole dil|izole]]''' bir topluluk tarafından kurulmuş olduğu kabul edilmektedir<ref>{{britannica|376828}}</ref> fakat bölge halkının (Kürt halkı) yaşlı ve bilginleri Sümerlerin Sîmêr (30 adam-30 aşiret)ten oluştuğu sözlü kültürlerinden günümüze kadar geldiğini belirtiyor. Günümüzde muazzez[[Muazzez ilmiyeİlmiye çığÇığ]] gibi ırkçıönemli (menfibazı milliyetçi) kişilerSümerologlar, türklüğeSümerlilerin kimlikbir oluşturmakTürk içinhalkı tarihiolduğunu kaynaklarıkanıtlarla kanıtileri göstermedensürmüşlerdir.<ref>{{Web türklüğe mal etmeye çalışmaktadırkaynağı|url=https://youtu.be/LqGadJHd3CQ|başlık=Muazzez Kürdistanİlmiye coğrafyasındakiÇığ, tümSümerlilerin tarihiTürk keşiflerive ortaSümercenin asyaTürk bozkirlarindandili sürgünolup edilipolmadığını Kurdistana 1071 yılında gelen göçebe türk boylarına mal etmek için inanılmaz bir çaba içindediranlatıyor.}}</ref> MuazzezGünümüzde ilmiyehâlâ çığtartışma vekonusu TTKolan tarihibu çarpıtarakdurum başkabilim birçevrelerince milletintam tarihiniolarak talan etmeye çalışmaktadırçözülememiştir.</ref>
 
Mezopotamya'da yaşayan birçok farklı kavimden ilk öne çıkan ve daha sonraki medeni oluşumların temelini atan Sümerlerdir. Gerek yazı, dil, tıp, astronomi, matematik gerekse de din, [[fal]], [[büyü]] ve [[mitoloji]] gibi alanlarda ilk öne çıkan ve bilinen toplum Sümerlerdir. "[[Yaratılışçılık|Yaratılış]]" ve "[[Tufan]]"a, "[[Emeş ve Enten]]"e ilk kez Sümerlerde rastlanır. [[Noel ağacı|Yılbaşı ağacı]] süsleme, evlilik yüzüğü, [[nazar boncuğu]] da Sümerlerde görülmüştür. Sümer döneminde 21'i küçük olan yaklaşık 35 büyük şehir ve kasaba vardı. Bunlar arasında [[Kiş]], [[Nippur]], [[Zabalam]], [[Umma]], [[Lagaş]], [[Eridu]], [[Uruk]] ve [[Ur (antik kent)|Ur]] sayılabilir.
95. satır:
[[Dosya:Sumerian 26th c Adab.jpg|sol|200x200px|Sümer yazısı]]
:{{Ana|Sümerce}}
İlk yazıyı MÖ 3200 yıllarında Sümerler buldu. İlk yazıları şekiller üzerine kurulu yani her varlık ve olay için bir şekil kullandılar. Çivi yazısı işaretleri geçmişteki bir resim yazısına dayanır. Bir kavramı ifade eden işaretlere ideogram adı verilir. Sümerce bilim dünyasındaki genel geçer görüşe göre yaşayan herhangi bir dille bağlantısı olmayan tezi yanlış olmakla birlikte sümer dilinin Kürtçenin birçok lehçesinde Kürtçe ile birçok bağlantısı bulunmaktadır. Sümerceye en yakın dil Kürtçenin Kurmanci lehçesi ve soranî lehçeleridir. [[izole dil|izole]] bir dildir denilsede Kürtlerin devletsiz olmalarından kaynaklı tarihi kaynakları istismar edilmektedir. İlk uygarlık olan Sümerlerin Sümerce dili bugün halen Kürtçe içinde yaşıyor. Ancak Aralarında Türkçe'ninTürkçenin de bulunduğu farklı dil aileleriyle ilişki kurmaya yönelik amatör ve profesyonel çalışmalar yürütülmüş olsa da bu çalışmalar genel olarak kabul görmemiştir.<ref name=kaye>{{kitap kaynağı|soyadı1=Hayes|ad1=John|editör1-soyadı=Kaye|editör1-ad=Alan|yıl=1997|yayımcı=Eisenbrauns|başlık=Phonologies of Asia and Africa: Including the Caucasus|sayfalar=1002|url=https://books.google.co.uk/books?id=T6jmziooEk0C&pg=PA1002#v=onepage&q&f=false|erişimtarihi=14 Şubat 2017|arşivurl=https://web.archive.org/web/20170214102048/https://books.google.co.uk/books?id=T6jmziooEk0C&pg=PA1002#v=onepage&q&f=false|arşivtarihi=14 Şubat 2017|ölüurl=hayır}}</ref><ref>Adam Falkenstein, Das Sumerische, Brill Archive, 1964, s.23</ref><ref>Fischer Weltgeschichte, Band 2, Fischer Bücherei, 1965, s.47</ref><ref>Piotr Michalowski, "Sumerian," ''The Cambridge Encyclopedia of the World's Ancient Languages''." Ed. Roger D. Woodard (2004, Cambridge University Press). s. 19–59</ref>
 
==== Edebiyat ====
184. satır:
== Ayrıca bakınız ==
* [[Sümerce]]
* [[Sümer ve Türk Dillerinin Tarihî İlgisi ve Türk Dilinin Yaşı Meselesi]]
* [[Sümer mitolojisi]]
* [[Sümer kralları listesi]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Sümerler" sayfasından alınmıştır