Yer çekirdeği: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
1 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.7 |
Erman Kuzu (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
{{Yerküre}}
'''Yer çekirdeği''', [[Dünya]]'nın en iç kısmını oluşturur.<ref name="coğ1"/> En kalın yer katmanıdır ([[geosfer]]).<ref name="coğ1">{{kitap kaynağı |soyadı1=Nijman |ad1=Jan |başlık=Geography: Realms, Regions, and Concepts |tarih=2020 |yayıncı=Wiley |isbn=978-1119607410 |basım=20.}}</ref>
[[Manto (jeoloji)|Manto]]dan [[Wiechert-Gutenberg süreksizliği]] ile ayrılır.<ref name="coğ1"/> 2.890 kilometre derinlikten Dünya'nın merkezine (6.370 km) kadar uzanır; yani 3.480 kilometre kalınlıktadır. Yoğunluğu dış sınırında 10 g/cm³, Dünya'nın merkezî kısmında ise 13 g/cm³ kadardır.<ref name="coğ1"/> Esas olarak [[demir-nikel alaşımı]]ndan oluştuğu sanılmaktadır.<ref name="coğ1"/> Çekirdek, eski literatürde ''nife'' terimiyle açıklanan kısma karşılık gelir. [[Deprem dalgaları]]nın yayılışına bakılarak yapılan araştırmalar, çekirdeğin iki kısımdan meydana geldiğini göstermektedir:
Çekirdek, [[dış çekirdek]] ve [[iç çekirdek]] olmak üzere iki kısma ayrılır. Dış çekirdek, 2.890–5.000 kilometre arasında yer alır ve kalınlığı 2.110 km'dir. Burada yoğunluk 5,5'dan 10'a kadar çıkar ve P dalga hızı ise 13.6 km/s'den 8.1 km/s'ye düşer. Enine deprem dalgaları (S dalgaları) bu kısma sokulmadıklarından dış çekirdeğin sıvı olduğu sonucuna varılmıştır. İç çekirdek ise 5.000-6.370 kilometreler arasında, yani Dünya'mızın tam merkezinde yer alır ve katıdır. Kalınlığı 1.370 kilometredir. Dış ve iç çekirdek arasındaki yoğunluk 12,3, sıcaklık ise {{Dönüştürme|4300|C|K}}'i bulur. Dış ve iç çekirdek arasındaki en önemli fark, dış çekirdekte demir-nikel alaşımı [[magma]] ergimiş hâlde iken iç kısımda çok yüksek [[basınç]] etkisiyle [[kristal]] hâlinde olmasıdır. İç çekirdekte yoğunluk 13,6 g/cm³, sıcaklık ise {{Dönüştürme|6300|C|K}}'dir. İç çekirdeğe yoğunluğunun çok fazla olması sebebiyle ağırküre anlamında barisfer de denilir.
| |||