Ölüm cezası: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Elvorix (mesaj | katkılar)
KediÇobanı (mesaj) tarafından yapılmış 25459915 numaralı değişiklikler geri getirildi. (TW)
Etiket: Geri al
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
3. satır:
'''Ölüm cezası''', bir [[devlet]]in bir [[suç]]un karşılığı olarak bir mahkûmu [[öldürme]]sidir. [[Ölüm]] [[ceza]]sına çarptırılan kişinin cezasının infaz edilmesine '''idam''' denir.
 
Ölüm cezası suçu cezalandırmak ve [[siyasi]] ve [[dinî]] ihtilafları bastırmak amacıyla geçmişte çoğu toplum tarafından kullanılmıştır. Tarihsel olarak, ölüm cezaları sıklıkla [[işkence]] eşliğinde infaz edilmiş ve halka açık olarak yapılmıştır.
 
Şu anda, 55 ülkede hâlen ölüm cezası kullanılmaktadır. 109 ülke ölüm cezasını hukuken ([[de jure]]) tamamen kaldırmış, 6'sı [[Savaş suçu|savaş suçları]] ve istisnai durumlar dışında kaldırmış, 28'i ise fiilen ([[de facto]]) ölüm cezasını uygulamadan kaldırmıştır.<ref name="Amnesty International">{{Web kaynağı | url = https://www.amnesty.org/en/what-we-do/death-penalty/ | başlık = Death Penalty| yayıncı = Amnesty International | erişimtarihi = 15 Mayıs 2021}}</ref> [[Uluslararası Af Örgütü]], 140 ülkeyi hukuken ya da fiilen idam karşıtı, 58 ülkeyi idam taraftarı olarak sınıflandırmaktadır.<ref name="Amnesty International" /> Ölüm cezası en yaygın olarak [[Asya]]'da kullanılmaktadır, infazların % 90'ı Asya kıtasında gerçekleşmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.tnp.no/norway/panorama/4100-university-of-oslo-norway-calls-world-universities-against-death-penalty | başlık = University of Oslo Calls World Universities against Death Penalty - The Nordic Page - Panorama | yayıncı = Tnp.no | tarih = 5 Aralık 2011 | erişimtarihi = 11 Şubat 2014 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160324220129/http://www.tnp.no/norway/panorama/4100-university-of-oslo-norway-calls-world-universities-against-death-penalty | arşivtarihi = 24 Mart 2016 | ölüurl =evet}}</ref>
 
Ölüm cezası tartışmalı bir konudur. Ölüm cezasını destekleyenler, kişiyi suç işlemeden caydırdığını ve [[cinayet]] gibi bazı suçlarda hak edilen cezanın verildiğini iddia etmektedirler. Ölüm cezası karşıtları, ömür boyu hapis cezası ile caydırıcılık konusunda hiçbir farkı olmadığını, [[insan hakları]]nı çiğnediğini, yanlış infazlara yol açtığını, [[müebbet hapis|ömür cezasıboyu hapis]]nın cezasının yeterli olduğunu iddia etmektedirler.
 
[[Birleşmiş Milletler Genel Kurulu]], 2007, 2008 ve 2010'da ölüm cezalarını uygulamama çağrısı yapan kararlar almıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=24679&Cr=general&Cr1=assembly | başlık = moratorium on the death penalty | yayıncı = United Nations | tarih = 15 Kasım 2007 | erişimtarihi = 23 Ağustos 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160304094828/http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=24679&Cr=general&Cr1=assembly | arşivtarihi = 4 Mart 2016 | ölüurl = hayır }}</ref> [[Avrupa Birliği]]'nde, [[Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi]]'nin 2. maddesi gereği ölüm cezası kullanımı yasaktır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.europarl.europa.eu/charter/pdf/text_en.pdf | başlık = Charter of Fundamental Rights of the European Union | biçim = PDF | erişimtarihi = 23 Ağustos 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160728051657/http://www.europarl.europa.eu/charter/pdf/text_en.pdf | arşivtarihi = 28 Temmuz 2016 | ölüurl = hayır }}</ref> Avrupa Birliği'ne ek olarak, Türkiye ve Rusya'nın da üyesi olduğu [[Avrupa Konseyi]] de üyelerinin ölüm cezasını kullanmasını yasaklamaktadır. Bu doğrultuda [[Türkiye'de ölüm cezası]] 1984'ten beri uygulanmamakta, 2004'ten beri hukuk sisteminde mevcut bulunmamaktadır.
 
Ölüm cezası, uygulandığı çoğu yerde, önceden tasarlanmış [[cinayet]], [[casus]]luk, [[vatana ihanet]] veya [[askeri adalet]] kapsamında kullanılır. Birçok ülkede, [[Uyuşturucu ticareti|uyuşturucu kaçakçılığı]] da kişiyi ölüm cezasına çarptırmaya yetecek bir suç sayılır. [[Çin]]'de, [[insan kaçakçılığı]] ve ciddi [[yolsuzluk]] davaları ölüm cezası ile sonuçlanabilir. Dünya çapındakiçapın askeriyelerdeda ki askeriyeler de, [[askeri mahkemeler]] [[korkaklık]], [[firar]], [[asilikasi]]lik ve [[ayaklanma]] gibi suçlarda ölüm cezasını uygulamıştır.
 
== Küresel dağılım ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Ölüm_cezası" sayfasından alınmıştır