'''Nikolay Gavriloviç Çernişevski''' ({{dil|ru|Николай Гаврилович Чернышевский|dil_adı=e}}; 12 Temmuz 1828 - 17 Ekim 1889) Rus devrimci demokrat, [[materyalist]] filozof, eleştirmen ve [[Sosyalizm|sosyalist]]. Bazıları tarafından bir [[Ütopik sosyalizm|ütopik sosyalist]] olarak değerlendirilmiştir. 1860'larda devrimci demokratik hareketin önderi konumundaydı. [[Sovyetler Birliği]]'nin kurucusu [[Vladimir Lenin]], [[Emma Goldman]] gibi önemli isimleri etkilemiştir.
Yoksul bir papazın oğlu olarak [[Saratov]]'da 1828'de doğdu. 1846'ya kadar burada kaldı. [[Serflik|Toprak köleliği]]<nowiki/>nin Tanrısal bir kökene dayandırıldığının anlatıldığı, felsefenin tamamen yasaklandığı ve baskıcı bir tutumu benimseyen [[Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi|Sankt-Peterburg Üniversitesinde]] eğitim alırken büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. Bu nedenle kendi imkanlarıyla bilhassa felsefe alanında okumalar yapan Çernişevski, [[Vissarion Belinski]] ve [[Alexander Herzen]]’in eserleriyle yakından ilgilenmiştir. Bu farkındalıklar ışığında Çernişevski, dönemin Rus toplumundaki yozlaşmışlıkları ve adaletsizlikleri daha iyi anlamış, bu nedenle devrimin kaçınılmaz bir tercih olduğuna inanmıştır. Bu düşüncelerini paylaştığı yazılarla Çernişevski, [[II. Aleksandr|Çar II. Aleksandr]] ve yönetimin dikkatini çekmiştir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.siyasalkitap.com/19-yuzyil-rus-edebiyati-uzerine-yazilar|başlık=19. Yüzyıl Rus Edebiyatı Üzerine Yazılar|erişimtarihi=1 Mayıs 2021|yazarlar=Ö. Aydın Süer|tarih=1994|dil=Türkçe|sayfalar=87-88|yayıncı=İstanbul: Evrensel Basım Yayın}}</ref> 1850'de [[Sankt-Peterburg]] Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra, [[Saratov]]'da bir lisede ([[Gymnasium (okul)|gymnasium]]) öğretmenlik yapmıştır. 1853'ten 1862'ye kadar [[Sankt-Peterburg]]'da yaşamış, ''Sovremennik''`te (''Çağdaş'') baş editör olmuştur. 1862 yılında 'sivil idam' (alay(cı) idam) hükmü verilmiştir, ardından cezai kölelik ve daha sonra [[Sibirya]]'ya sürgün edilmiştir. 1863 yılında yazdığı [[Nasıl Yapmalı?]] ve 1867-69 yıllarında yazdığı Prolog adlı romanlarında sosyalist idealleri işlemiştir. Çernişevskiy Nasıl Yapmalı'yı 4 Aralık 1862 ile 4 Nisan 1863 arasını kapsayan dört aylık sürede, Petropavlovsk zindanında yazmıştır.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Nikolay Gavriloviç Çernişevski|erişimtarihi=1 Mayıs 2021|tarih=2013|dil=Türkçe|çalışma=Nasıl Yapmalı?|yayıncı=Evrensel Basım Yayın|çevirmen-ad=Mazlum|çevirmen-soyadı=Beyhan|isbn=9789756525678}}</ref> Daha sonra birçok Rus devrimcisine ilham kaynağı olacak roman, barındırdığı düşünceler açısından [[Robert Owen]], [[Charles Fourier]] Fourier ve [[William Godwin]] gibi isimlerin etkilerini taşır denilebilir. Çernişevski, 17 Ekim 1889’da, doğduğu şehir olan Saratov’da ölmüştür. Çernişevski'nin çalışmaları, daha sonra Bolşevikler tarafından, Rusya'daki [[Marksizm]] öncesi devrimci demokrasinin en tutarlı temsilcisi olarak sahiplenilmiştir.
Çernişevski Rus popülizmi, ''[[Narodizm]]''`in kurucusudur. Kamuoyunu [[otokrasi]]nin bir devrim ile devrilmesi ve sosyalist bir toplumun yaratılması için çalışmaya davet etmiştir. Düşüncesi eski köylü [[komün]]ünü temel alan bir sosyalizm yaratmaktı. Herzen, Belinsky ve [[Feuerbach]] fikirlerini büyük ölçüde etkilemiştir. Felsefi anlamda bir [[maddeci]] (materyalist) idi.
