Uzay: Revizyonlar arasındaki fark

Uzay düşüncülerin aksine tamamıyla boş bir alan değildir; düşük yoğunluklu parçacıklar, ağırlıklı olarak [[hidrojen]], [[helyum]] ve [[plazma]], ayrıca [[elektromanyetik radyasyon]], [[manyetik alan]]lar, [[nötrinolar]], [[Kozmik toz]] ve [[kozmik ışınlar]] içeren sert vakumsu bir alandır.<ref name=":1">{{Web kaynağı | url = https://kurious.ku.edu.tr/evren-nelerden-olusur/ | başlık = EVREN NELERDEN OLUŞUR? | erişimtarihi = 15 Kasım 2020 | tarih = 13 Şubat 2019 | dil = tr-TR | çalışma = KURIOUS | ad = Author Buket | soyadı = Coşkuner | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190822101434/https://kurious.ku.edu.tr/evren-nelerden-olusur/ | arşivtarihi = 22 Ağustos 2019 | ölüurl = hayır }}</ref>. [[Büyük Patlama]]'nın [[kozmik fon radyasyonu]]yla belirlenen  uzayın taban sıcaklığı 2,7°K [[kelvin]]'<nowiki/>dir. bu da (−270,45 [[°C]] - 454,81 [[Fahrenhayt|°F]] ) tekabül etmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://lambda.gsfc.nasa.gov/product/cobe/ | başlık = LAMBDA - Cosmic Background Explorer | erişimtarihi = 15 Kasım 2020 | çalışma = lambda.gsfc.nasa.gov | arşivurl = https://web.archive.org/web/20030604061554/https://lambda.gsfc.nasa.gov/product/cobe/ | arşivtarihi = 4 Haziran 2003 | ölüurl = hayır }}</ref><ref name=":0">{{Web kaynağı | url = https://www.kozmikanafor.com/uzay-ne-kadar-soguk/ | başlık = Uzay Ne Kadar Soğuk? • Kozmik Anafor {{!}} Türkiye'nin Astronomi Kaynağı | erişimtarihi = 15 Kasım 2020 | tarih = 27 Ocak 2019 | dil = Türkçe | çalışma = KOZMİK ANAFOR | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151106233049/https://www.kozmikanafor.com/uzay-ne-kadar-soguk/ | arşivtarihi = 6 Kasım 2015 | ölüurl = hayır }}</ref><ref name=":0"/>. Aslında bu sıcaklık [[Büyük patlamaPatlama|Büyük Patlamadan]]dan sonra ortaya çıkan ışınımın günümüze gelen [[dalga boyu]]dur.<ref name=":0" />. [[Galaksi]]ler arasındaki [[plazma]], evrendeki [[baryon]]ik maddenin yaklaşık yarısını oluşturur. [[metreküp]] başına bir [[hidrojen]] [[atom]]undan daha az sayı yoğunluğuna ve milyonlarca Kelvin sıcaklığına sahiptir .<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2010AAS...21631808G/abstract|başlık=Detection and Characterization of the Warm-Hot Intergalactic Medium|tarih=8 Mayıs 2010|dil=İngilizce|sayfalar=318|çalışma=American Astronomical Society Meeting Abstracts #216|cilt=216|ad=Anjali|soyadı=Gupta|ad2=M.|ad3=E.|soyadı2=Galeazzi|soyadı3=Ursino|erişimtarihi=15 Kasım 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191113145056/https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2010AAS...21631808G/abstract|arşivtarihi=13 Kasım 2019|ölüurl=hayır}}</ref>. Büyük patlama sonrası lokal madde konsantrasyonları, [[yıldız]]lara ve [[galaksi]]lere yoğunlaşmıştır. Araştırmalar, çoğu galaksideki kütlenin % 90'ının [[karanlık madde]] adı verilen bilinmeyen bir biçimde olduğunu ve diğer maddelerle [[Yer çekimi kuvveti|yerçekimsel kuvvetler]] yoluyla etkileşime girebilen ancak [[elektromanyetik kuvvet]]lerle etkileşime girmeyen bir maddenin yoğunluğu ile birlikte olduğu yönündedir.<ref name=":1" /><ref name=":2">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://escholarship.org/uc/item/2hz008rs|başlık=EXISTENCE AND NATURE OF DARK MATTER IN THE UNIVERSE|tarih=1987|sayı=1|dil=İngilizce|sayfalar=425-472|çalışma=ANNUAL REVIEW OF ASTRONOMY AND ASTROPHYSICS|cilt=25|ad=V.|soyadı=Trimble|issn=0066-4146|doi=10.1146/annurev.aa.25.090187.002233|erişimtarihi=15 Kasım 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200815090702/https://escholarship.org/uc/item/2hz008rs|arşivtarihi=15 Ağustos 2020|ölüurl=hayır}}</ref>.[[Teleskop]]lar yardımıyla yapılan gözlemeler sonucu, [[gözlemlenebilir evren]]deki [[kütle-enerji]]sinin çoğunun [[karanlık enerji]] olduğu, çok az ayırt edilebilen bir tür vakum enerjisi olduğunu göstermektedir.<ref name=":1" /><ref name=":2" />. Evrenin 4,9% [[normal madde]], 26,8% [[karanlık madde]] ve 68,3% [[karanlık enerji]] ile oluştuğu bilim insanlarınca tahmin edilmiştir.<ref name=":1" /><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.space.com/20502-dark-matter-universe-mystery-infographic.html | başlık = Dark Matter and Dark Energy: The Mystery Explained (Infographic) | erişimtarihi = 15 Kasım 2020 | dil = İngilizce | çalışma = Space.com | ad = Karl Tate 03 | soyadı = April 2013 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130404005738/https://www.space.com/20502-dark-matter-universe-mystery-infographic.html | arşivtarihi = 4 Nisan 2013 | ölüurl = hayır }}</ref>. Galaksiler arasındaki uzay, [[evren]]in hacminin çoğunu kaplar, ancak [[galaksi]]ler ve [[Yıldız sistemi|yıldız sistemleri]] bile neredeyse tamamen boş uzaydan oluşur.

Uzayın insan üzerinde, kısa vadede ve uzun vadede olmak üzere hem [[fizyoloji]]k hem de [[psikoloji]]k etkileri bulunmaktadır.<ref name=":3">{{Web kaynağı | url = http://www.nasa.gov/hrp/bodyinspace | başlık = The Human Body in Space | erişimtarihi = 16 Kasım 2020 | tarih = 30 Mart 2016 | çalışma = NASA | ad = Jason | soyadı = Perez | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160228090423/http://www.nasa.gov/hrp/bodyinspace | arşivtarihi = 28 Şubat 2016 | ölüurl = hayır }}</ref>. Bir yerçekimsel alanından diğerine geçiş süresince insanın buna, [[Adaptasyon|adapte]] olması zor olduğu belirtilir. Uzaysal yönelim, [[baş]]-[[göz]] ve [[el]]-[[göz]] koordinasyonu, denge, hareketliliğini etkiler. Ve bir ihtimal [[Kinetozis|kinetosiz]] yaşanabilir buna bir diğer tabir ile vücudun kararlı iç dengesini yani [[homeostaz]]isini kaybetmesinin sonucu olarak kabul edilir.<ref name=":3" />. İnsan vücudunda [[yerçekimi]] olmadan, kemiklerin [[mineral]] kaybettiği ve yoğunluğun ayda % 1'in üzerinde kayıplar yaşadığı araştırmalar sonucunda keşfedilmiştir.<ref name=":3" />. Bu oran dünya üzerinde sağlıklı yaşlı bir birey ile karşılaştırıldığında, kemik kaybı oranı yılda % 1 ila % 1,5 arasındadır<ref name=":3" />. Bu şu sonucu ortaya çıkarır; Dünya'ya geri dönüş sonrası, kemik kaybı [[rehabilitasyon]]la düzeltilemeyebilir, bu nedenle insan vücudu için ilerleyen yaşlarda [[osteoporoz]]la ilişkili kırıklar için daha büyük risk altında olma ihtimali doğmaktadır<ref name=":3" />. Bu sebepten dolayı uzayda düzenli egzersiz yapmak zorunluluktur.

Buna ek olarak [[sağlık]]lı beslenmek de eklenir. Aksi bir durum Kas gücü, kas dayanıklılığı kaybına yol açar uzayda süzülmek için çaba gerektirmediği için [[kardiyovasküler]] bozulma yaşanabilir.<ref name=":3" />. Vücuttaki sıvılar başınıza doğru kayar ve bu da [[göz]]lerde baskı yaparak görme sorunlarına neden olabilir<ref name=":3" />. [[Dehidrasyon reaksiyonu|Dehidrasyon]] ve kemiklerden [[kalsiyum]] atılımının artması nedeniyle [[böbrek taşı]] geliştirmeye yatkınlık seviyesi artar.<ref name=":3" />. Üstelik [[İlaç]]lar dahi iyileştirme sürecinde etkili olmayabilir çünkü, ilaçlar uzayda vücutta farklı tepki verir. Yeterince yemek de dahil olmak üzere beslenme önemli hale gelir, vücuttaki her [[hücre]] ve sistemin işlevi için besinler gerekli olduğundan aksi bir durum yakın vadede kendini belli etmese de gelecekte ciddi sorunlar doğurabilmektedir.<ref name=":3" />