Dopamin: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir) |
k Dopamin beyinde nerede üretilir? Hangi beyin bölgesinde dopamin salgılanır? Dopamin etkisi nedir? Etiketler: Geri alındı Görsel Düzenleyici |
||
4. satır:
[[Sempatik sinir sistemi]]ndeki etkileri dolayısıyla ilaç olarak; [[kalp]] atışlarını hızlandırmak ve [[kan]] basıncını yükseltmek için kullanılır. Kan-beyin omurilik sıvısı bariyerini geçemediği için merkezi sinir sitemini doğrudan etkileyemez. [[Parkinson]] hastalarında ve [[Dopa-Duyarlı distoni]] hastalarında, beyindeki dopamin miktarını artırmak için, dopamin sentezinde öncü molekül görevi üstlenebilen [[L-DOPA]] molekülü kullanılır, zira L-DOPA kan-beyin bariyerini aşabilir.
Dopamin, insanlarda ve hayvanlarda birçok beyin fonksiyonunun gerçekleştirilmesinde önemli rol oynayan bir nörotransmiterdir. Diğer nörotransmiterler gibi, dopamin de sinir hücreleri arasındaki iletişimi ve etkileşimi gerçekleştiren bir kimyasaldır. Dopamin beynin belirli merkezlerinde daha yoğun olarak bulunur ve o bölgedeki faaliyetleri etkiler. Bu merkezlerden biri, insanlarda vücut hareketinin düzgün bir şekilde gerçekleştirilmesinde rol oynayan ve orta beyinde ‘substantia nigra’ olarak adlandırılan bir alandır. Bunlara ve çevreleyen sinir hücrelerine verilen hasar, genellikle istemsiz titremelerle birlikte vücut hareketlerinin yavaşladığı bir hareket bozukluğuna neden olur.
== Dopamine Nedir? ==
Dopamin hormonu, 3, 4-Dihidroxytyramine olarak da bilinir. Bir etil grubu yoluyla bir amin grubuna bağlanmış iki hidroksil yan grubuna sahip bir benzen halkasından oluşur. Beyindeki dopaminerjik nöronlar tarafından, onu L-DOPA’ya (veya Levo-DOPA) dönüştüren bir hidroksil grubun eklenir. Ardından amin grubuna bağlı etil yan zincirden bir karboksilik asit grubunun çıkarılması yoluyla tirozinden üretilir. Bu sinyal molekülünü üreten dopaminerjik nöronlar, beyinde hem orta beyinde hem de hipotalamusun arkuat çekirdeğinde bulunan substantia nigra ve ventral tegmental alanda bulunur. Dopaminerjik nöronlar, substantia nigra ve ventral tegmental bölgede bulunur.
Dopamin bir nörotransmiter olarak görev yapar. Nöronlar arasında elektrik sinyalini kimyasal olarak bir nörondan diğerine iletir. Aynı zamanda, merkezi sinir sistemine sinyal iletmek için salgılanır. Dopamin üretiminden sonra, nörotransmiter bir sinaptik vezikül, veziküler monoamin taşıyıcı 2 (VMAT2) içine paketlenir. Aksiyon potansiyelleri dopaminin sinaptik yarığa salınmasına neden olur. Postsinaptik nöron üzerindeki dopamin reseptörlerine bağlanana kadar saklanır.
Dopamine, substantia nigra, ventral tegmental alan ve hipotalamusun arkuat çekirdeğinde bulunur. Buralarda dopaminerjik reseptörlere bağlanarak sinyalleri iletir. Böylece şu görevlerde yer alır:
* durum değerlendirme ve analiz işlevi
* motor kontrol mekanizması
* motivasyon
* davranış pekiştirilmesi
* ödül mekanizması
Substantia nigra‘da nigro-striatal yol, dopaminerjik nöronları giriş alanından dorsal striatuma yansıtır. Motor fonksiyonun kontrolünde ve motor becerilerin öğrenilmesinde birincil rol oynar. Nigro-striatal yoldaki dopaminerjik nöronlar dejenere olursa, bu Parkinson Hastalığının ayırt edici özelliği olan motor kontrolde düzensizlik olur.
Ventral tegmental alanda mezolimbik yol, prefrontal korteksten amigdala, singulat girus, hipokampus ve koku ampulünün piriform kompleksinin nükleus akümbensine uzanır. Duygu oluşumundan ve işlemesinden amigdala ve singulat girustaki dopaminerjik projeksiyonlar sorumludur.
Hipokampusta dopaminerjik nöronların varlığı, öğrenme, çalışan hafıza ve uzun süreli hafıza oluşumu ile ilişkilidir. Son olarak, koku soğancığının piriform kompleksi, insanlara koku duyusu sağlamaktan sorumludur.
Mezolimbik yolda dopamin, zevkli durumlarda salınır. Uyarılmaya neden olur ve zevkli aktivite veya uğraş için davranışları motive eder. Akümbens çekirdeğinde ve prefrontal kortekste bulunan dopaminerjik reseptörlere bağlanır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.braincenter.com.tr/dopamine-nedir-dopamin-nasil-artar/|başlık=Dopamine Nedir? Dopamin Nasıl Artar? 2021 İnceleme Dopamin Artışı|erişimtarihi=2021-05-10|tarih=2021-03-11|dil=tr}}</ref>
== Biyokimyası ==
| |||