Vikipedi

Kuantum dolanıklık: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.759.017 değişiklik
Otorite kontrolü şablonu eklendi
LostMyMind (mesaj | katkılar)
Devriyeler
106.627 değişiklik
+ {{kaynak yetersiz}}
1. satır:
{{kaynak yetersiz|tarih = Mayıs 2021}}
'''Dolanıklık''' [[kuantum mekaniği]]ne özgü bir olgudur. Kuantum fiziğine göre iki benzer parçacık birbiri ile [[eşzamanlılık|eşzamanlılığa]] sahiptir. Bu parçacıklar ayrı yerlerde birbirlerinden çok uzak mesafelerde olsalar dahi birinde olan bir durum diğerini de aynı şekilde etkiler. Daha basit bir anlatımla ikiz kardeşlerin ayrı ülkelerde olduğu varsayıldığında, bir kardeşin sağ elini kaldırması diğer ülkedeki kardeşinde sağ elini kaldırması anlamına gelir. Eldeki kuantum sistemi tanımlayan [[Hilbert uzayı]] bir [[çarpım uzayı]] şeklinde yazılabiliyorsa, dolanıklıktan bahsedilebilir. Örneğin <math>\mathcal{H} = \mathcal{H}_A \otimes \mathcal{H}_B</math> şeklinde yazılabilen Hilbert uzayı içinde <math>|\psi \rangle</math> gibi vektörler düşünüldüğünde; eğer <math>|\psi \rangle</math> vektörü şöyle <math>|a\rangle \in \mathcal{H}_A, |b \rangle \in \mathcal{H}_B</math> iki vektörün bir çarpımı şeklinde ''yazılamıyorsa'', <math>|\psi\rangle</math>'nin ''dolanık'' bir hali temsil ettiği ifade edilir.▼
'''Dolanıklık''', [[kuantum mekaniği]]ne özgü bir olgudur. Kuantum fiziğine göre iki benzer parçacık birbiri ile [[eşzamanlılık|eşzamanlılığa]] sahiptir. Bu parçacıklar ayrı yerlerde birbirlerinden çok uzak mesafelerde olsalar bile birinde olan bir durum diğerini de aynı şekilde etkiler. Daha basit bir anlatımla ikiz kardeşlerin ayrı ülkelerde olduğu varsayıldığında, bir kardeşin sağ elini kaldırması diğer ülkedeki kardeşinde sağ elini kaldırması anlamına gelir.
Buna bir örnek daha verebiliriz. Momentum her zaman sabit kaldığından birbiriyle çarpıştırılan bilardo topları birbirlerine dolanmış olur▼
 
▲'''Dolanıklık''' [[kuantum mekaniği]]ne özgü bir olgudur. Kuantum fiziğine göre iki benzer parçacık birbiri ile [[eşzamanlılık|eşzamanlılığa]] sahiptir. Bu parçacıklar ayrı yerlerde birbirlerinden çok uzak mesafelerde olsalar dahi birinde olan bir durum diğerini de aynı şekilde etkiler. Daha basit bir anlatımla ikiz kardeşlerin ayrı ülkelerde olduğu varsayıldığında, bir kardeşin sağ elini kaldırması diğer ülkedeki kardeşinde sağ elini kaldırması anlamına gelir. Eldeki kuantum sistemi tanımlayan [[Hilbert uzayı]] bir [[çarpım uzayı]] şeklinde yazılabiliyorsa, dolanıklıktan bahsedilebilir. Örneğin <math>\mathcal{H} = \mathcal{H}_A \otimes \mathcal{H}_B</math> şeklinde yazılabilen Hilbert uzayı içinde <math>|\psi \rangle</math> gibi vektörler düşünüldüğünde; eğer <math>|\psi \rangle</math> vektörü şöyle <math>|a\rangle \in \mathcal{H}_A, |b \rangle \in \mathcal{H}_B</math> iki vektörün bir çarpımı şeklinde ''yazılamıyorsa'', <math>|\psi\rangle</math>'nin ''dolanık'' bir hali temsil ettiği ifade edilir.
▲Buna bir örnek daha verebiliriz.verilebilir: Momentum her zaman sabit kaldığından birbiriyle çarpıştırılan bilardo topları birbirlerine dolanmış olur.
 
==Azami Dolanıklık==
İki parçalı bir Hilbert uzayında <math>| \psi \rangle</math> vektörü tarafından temsil edilen kuantum hali düşünüyoruzdüşünülür. Bu hal, aynı zamanda bir <math>\rho</math> [[yoğunluk matrisi]] ile de ifade bulabilir. Bu durumda <math>\rho = |\psi\rangle \langle \psi |</math> eşitliği sağlanır. Eğer <math>\rho</math>'nun <math>\mathcal{H}_B</math> üzerinden [[ilkköşegen toplamı|izi]] alınırsa, elde edilen yeni yoğunluk matrisi sadece <math>\mathcal{H}_A</math> üzerindeki vektörlere etkir. Bu yoğunluk matrisi genelde <math>\rho_A</math> ile gösterilir, ve ''indirgenmiş yoğunluk matrisi'' adıyla anılır.
 
Eğer <math>\rho_A</math>, <math>\mathcal{H}_A</math>'daki birim matrisle doğru orantılıysa, <math>| \psi \rangle</math>'nin '''azami dolanık''' bir kuantum hali temsil ettiği söylenir.
 
Leonard Susskind, şumakalesinde<ref>Leonard Susskind. [http://arxiv.org/abs/1210.2098 "The Transfer of Entanglement: The Case for Firewalls"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20171124201918/https://arxiv.org/abs/1210.2098 |tarih=24 Kasım 2017 }}, 7 Ekim 2012</ref> makalesinde azami dolanıklığın anlamını şöyle vermiştir:
 
:Azami dolanıklığın anlamı şudur ki A içindeki her [[gözlemlenebilir]] için, bunun B içinde karşılık geldiği gözlemlenebilir ölçülerek eğer A içindeiçin de aynı ölçüm yapılmış olsaydı ne elde edileceğinin tahmin edilebilmesidir.
 
Burada A ve B'den kasıt, yukarıda <math>\mathcal{H}_A</math> ve <math>\mathcal{H}_B</math> Hilbert uzayları ile ifade edilen kuantum sistemlerdir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kuantum_dolanıklık" sayfasından alınmıştır