Nasıl Yapmalı?: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Baroqueviolin (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Baroqueviolin (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
1. satır:
{{Roman bilgi kutusu|Kitap_adı=Nasıl Yapmalı?|görselaltyazısı=1905 başlık sayfası|Yazarı=[[Nikolay Çernişevski]]|Orijinal_isim=Chto délat'?|Ülke=[[Rus İmparatorluğu]]|dil=[[Rusça]]|Türü=[[Roman]]|Basım_tarihi=1863|Türkçe_basım_tarihi=1972|Resim=What is to be Done.jpg|Çevirmen=Güneş Bozkaya|türkçeISBN=9789757530022}}
 
'''Nasıl Yapmalı?''' (Rusça: Что делать ? Okunuşu: Çto delat?), Rus filozof, gazeteci, yazar ve edebiyat eleştirmeni [[Nikolay Çernışevski|Nikolay Çernişevski]]'nin, [[İvan Turgenyev]]'in [[Babalar ve Oğullar|''Babalar ve Oğullar'']] (1862) adlı romanına yanıt olarak yazdığı 1863 tarihli bir romandır. Asıl adı ''Ne Yapmalı?'' olan kitap [[Vladimir Lenin]]’in 1902’de yazdığı ''‘[[Ne Yapmalı?]]’yla’''yla karıştırılmaması için Türkçeye ''‘Nasıl Yapmalı?’'' olarak çevrilmiştirtercüme edilmişir. Romandaki başkarakter, ekonomik bağımsızlık arayışı için bir evlilik yapan ve ailesinin kontrolünden kaçan bir kadın olan ''Vera Pavlovna''<nowiki/>'dır.
 
Roman, Rus köylü komününe dayanan, ancak endüstriyel üretime yönelik olan küçük [[Sosyalizm|sosyalist]] [[Kooperatif|kooperatiflerin]] kurulmasını savunuyorsavunur. Yazar, entelektüellerin görevinin Rusya'daki emekçi kitleleri [[Kapitalizm|kapitalizmi]] atlayan sosyalizme giden bir yolda eğitmek ve yönlendirmek olduğu fikrini destekler. Kitabın çerçevesi, [[devrim]] için çalışmaya karar veren ve hayatlarındaki her şeyi amansızca davaya tabi kılan ayrıcalıklı bir çiftin hikâyesinden geçiyor. Bu bakımdan roman, [[Rus İmparatorluğu]]'nun erken sosyalist yeraltı dünyasının ideali haline gelen münzevi ve ölüme adanmışlık için bir kılavuz haline gelmiştir. Küçük rolüne rağmen romandaki karakterlerden biri olan ''Rakhmetov'', Rus [[Radikalizm|radikalizminin]] felsefi [[Materyalizm|materyalizminin]] ve asaletinin bir sembolü haline geldigelmiştir. Roman aynı zamanda bir karakterin rüyası aracılığıyla dünyevi türden ''<nowiki/>'sonsuz neşe''' kazanan bir toplumu ifade eder.
 
Çernişevski Romanı yazarken, [[Sankt-Peterburg]]'da [[Petro ve Pavel Kalesi|Peter ve Paul kalesinde]] hapisteydi ve [[Sibirya|Sibirya'da]] yıllarca sürgüne gönderilecekti. Romanı hapishanede yazmak için izin istedi ve aldı; yetkililer el yazmasını, eski çalıştığı ''Sovremennik'' gazetesine gönderdiler ve gazetenin sayfalarında parça parça yayınlanmasını onayladılar.
 
''Ne Yapmalı?'' "bir'Bir radikalizmRadikalizm elEl kitabı"Kitabı' olarak adlandırıldıadlandırılmıştır<ref>{{Kitap kaynağı|url=http://community.middlebury.edu/~beyer/courses/previous/ru351/novels/UGMan/ugman.html|başlık="Dostoevsky's 'Notes from Underground': A Study Guide|erişimtarihi=1 Mayıs 2021|yazarlar=Marder, Jen, Mike Meyer, ve Fred Wyshak|tarih=1996|dil=en|yayıncı=Middlebury College}}</ref> ve toprak'Toprak ve özgürlükÖzgürlük toplumununToplumu'nun kurulmasına yol açtıaçmıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20110724105507/http://realc.emory.edu/russian/DOSTOEVSKY/Chernishevsky.html|başlık=Nikolai Chernyshevsky {{!}} The Philosophers who Influenced Dostoevsky|erişimtarihi=1 Mayıs 2021|tarih=24 Temmuz 2011|yayıncı=Atlanta, GA: Emory University}}</ref> Rusya'da popülistler, [[Nihilizm|nihilistler]] ve [[Marksizm|Marksistler]] dâhil olmak üzere birkaç nesil devrimciye ilham verdivermiştir. Aynı şekilde Vladimir Lenin, [[Georgi Plehanov]], [[Pyotr Kropotkin]], [[Aleksandra Kollontay|Alexandra Kollontay]], [[Rosa Luxemburg]] ve İsveçli yazar [[August Strindberg]]<ref>Myrdal, Jan. 1986. ''Ord och avsikt''.</ref> de kitaptan çok etkilendileretkilenmiş ve bu kitap, [[Sovyetler Birliği|Sovyet]] döneminde resmen bir Rus klasiği olarak görülmeye başlandıbaşlanmıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=http://az.lib.ru/c/chernyshewskij_n_g/text_0180.shtml|başlık=Русские писатели. Биобиблиографический словарь. Том 2. М--Я. Под редакцией П. А. Николаева.|erişimtarihi=1 Mayıs 2021|yazarlar=L. V. Chernetz|tarih=1990}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=http://az.lib.ru/p/plehanow_g_w/text_0330.shtml|başlık=Н. Г. Чернышевский. Библиотека научного социализма. Т.4.|erişimtarihi=1 Mayıs 2021|yazarlar=Plekhanov, Georgi|tarih=1910}}</ref>
 
== Diğer yazarların eleştirileri ==
Romanın kendisinden çok, kitap belki de en çok [[İngilizce]] konuşulan dünyada aldığı yanıtlatepkilerle tanınıyortanınır.
 
[[Fyodor Dostoyevski]], 1864'teki [[Yeraltından Notlar|''Yeraltından Notlar'']] adlı romanında ve 1872 tarihli romanı ''Demons''<nowiki/>'ta romanın [[Faydacılık|faydacılığı]] ve ütopyacılığı ile alay etmiştir. [[Lev Tolstoy]], 1886'da yayınlanan kendi ahlaki sorumluluk fikirlerine dayanarak kendi ''‘Ne Yapmalı?’'' kitabını yazmıştır.<ref>{{Web kaynağı|url=https://web.archive.org/web/20050305221415/http://www.bostontheological.org/academic/what-is-to-be-done.doc|başlık=What Is to Be Done?|erişimtarihi=1 Mayıs 2021|tarih=28 Mayıs 2012}}</ref>
 
Çernişevski'nin çalışmasını ilham verici bulan Vladimir Lenin'in kitabı bir yaz içinde beş kez okuduğu söylenir; Lenin, 1902 kitabına 'Ne Yapmalı?' adını vermiştir. Kişisel ve politik olarak Lenin üzerinde romandaki kahraman karakterin büyük bir etkisi olmuştur. [[Stanford Üniversitesi|Stanford Üniversitesi'nde]] Slav ve Karşılaştırmalı Edebiyat Profesörü Joseph Frank'e göre, ''<nowiki/>'Çernişevski'nin romanı, [[Karl Marx]]'ın [[Kapital]]'inden çok daha fazla bir etkiyle, sonunda [[Ekim Devrimi]]'ni yaratacak olan duygusal dinamiği sağlamıştır.'''<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/kobadreadlaughte00amis/page/27/mode/2up|başlık=Koba the Dread|erişimtarihi=1 Mayıs 2021|yazarlar=Amis, Martin|tarih=2002|dil=en|sayfa=27|yayıncı=New York: Talk Miramax Books}}</ref>
21. satır:
== Diğer çalışmalarda ==
 
* İvan Turgenyev'in ''‘Babalar ve Oğullar'''ında Kirsanov soyadına sahip karakterler de yer almaktadır.
* Fyodor Dostoyevski ''‘Yeraltından Notlar'''da, Çernişevski'nin fikirlerini tartışmıştır. Özellikle, Çernişevski'nin Rus edebiyatı boyunca atıfta bulunulan bir tema olan ‘Kristal Saray'ı idealleştirmesine olumsuz yanıt verir.
* Amerikalı oyun yazarı [[Tony Kushner]], ''‘Slavlar!’'' adlı oyununda kitaba defalarca atıfta bulunmuştur.
* [[André Gide]] ''Les Caves du Vatican''<nowiki/>'da (Lafcadio'nun Maceraları) başkarakteri Rakhmetov'a benziyor.
* Yazar Chris Matthew Sciabarra, ''<nowiki/>'[[Ayn Rand]]: The Russian Radical''' adlı kitabında, Ne Yapmalı?’nın Rand'ın düşüncesinin esin kaynaklarından biri olduğunu ifade etmiştir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com.tr/books?id=31xclri1vZkC&pg=PA28&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|başlık=Ayn Rand: The Russian Radical|erişimtarihi=1 Mayıs 2021|yazarlar=Sciabarra, Chris Matthew|tarih=1 Kasım 2010|dil=tr|sayfa=28|yayıncı=The Pennsylvania State University Press, Pennsylvania|isbn=0271042362}}</ref> Örneğin, kitabın ana karakteri Lopuhov şöyle diyor: ''"Ben fedakârlık yapacak bir adam değilim. Ve gerçekten de böyle şeyler yok. Kişi en hoş bulduğu şekilde davranıyor."''
* [[Vladimir Nabokov]] son romanı '''Hediye'<nowiki/>''de ''<nowiki/>'Ne Yapmalı?'<nowiki/>''nın dördüncü bölümü ile dalga geçer.
 
== Kaynakça ==