Kırım Tatarları: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Devlet Geray (mesaj | katkılar)
kaynağa bir bağlantı var
Etiket: Elle geri alma
Yeni Üye (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
40. satır:
Kırım, konumu gereği tarih boyunca birçok göçebe ve yerleşik halka ev sahipliği yapmış bir yarımadadır. Kırım'ın kıyı kesimleri çoğunlukla denizcilikle ve ticaretle uğraşan halklarca yurt edilirken, Kırım'ın iç kesimleri ve kuzeyinde yer alan düzlükler göçebe halkların yurt tuttuğu bölgelerdir. Bu nedenle Kırım kıyılarına, [[Kerç Boğazı|Kerç boğazı]]na ve [[Azak Denizi|Azak]] kıyılarına başta [[Antik Yunanistan|Antik Yunan]] kolonileri yerleşmiş, daha sonra onların yerini [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] ve [[Ceneviz Cumhuriyeti|Ceneviz]] kolonileri almıştır. Kırım'ın iç kesimleri ve Karadeniz kuzeyinde yer alan düzlüklerde ise [[İskitler]], [[Kimmerler]], [[Hunlar]], [[Alanlar]], [[Hazarlar]], [[Göktürk Kağanlığı|Göktürkler]] ve [[Kıpçaklar]] gibi göçebe bozkır halkları yerleşmiştir. [[Moğol İmparatorluğu]]'nun orduları bu bölgeye geldiklerinde karşılarında Kıpçakları buldular. [[Deşt-i Kıpçak]], Moğol hakimiyetine girdikten sonra bölgedeki tüm halklar da bu devlete tabii oldular {{kaynak belirt}}. Ancak Moğol ordusunun yalnızca komuta kademesi Moğol olup, geri kalanı Türklerden oluşmaktaydı. Az sayıda Moğol askeri ve boyları da bu çoğunlukta Türkleşmişlerdir. [[Cengiz Han]]'ın ölümünden sonra [[Cuci]]'nin oğlu [[Batu Han]]'a düşen Deşt-i Kıpçak, Kafkasya, Rus prenslikleri, İdil boyu, Hazar'ın kuzey kıyıları ve batıda kalan tüm topraklar [[Altın Orda Devleti]] adı ile anılmıştır. Bu devletin ardılları olan [[Kırım Hanlığı]], [[Kazan Hanlığı]], [[Astrahan Hanlığı]], [[Sibir Hanlığı]] ve [[Şeybani Hanlığı]] genel olarak Kıpçak kökenli Türklerden oluşmuşlardır. Bu ardıllardan Karadeniz'in kuzeyinde hükmeden Kırım Hanlığı'nın halkına Kırım Tatarları denmiştir.
 
Kırım Tatar halkının oluşumunda önemli bir rol, Tarih yazımında Cumans olarak bilinen Batı Kıpçaklarına aittir. Eski zamanlardan beri Kırım'da yaşayan diğer tüm halkları içeren konsolide etnik grup oldular. XI-XII yüzyıldan kıpçaklarKıpçaklar Volga, Azak ve Karadeniz bozkırlarını yerleşmeye başladı (o zamandan XVIII yüzyıla kadar Desht-ı Kıpçak – "Cumanian bozkır" olarak adlandırıldı). XI yüzyılın ikinci yarısından bu yana aktif olarak Kırım'a taşınmaya başladılar. Cuman'ların önemli bir kısmı Kırım dağlarında saklandı, Birleşik Cumanian-Rus birliklerinin Moğollardan yenilgisinden ve daha sonra Kuzey Karadeniz bölgesindeki Cumanian proto-devlet oluşumlarının yenilgisinden sonra kaçtı.
 
XV yüzyılın sonunda, bağımsız bir Kırım Tatar etnik grubunun oluşumuna yol açan ana Önkoşullar yaratıldı: Kırım Hanlığı'nın siyasi egemenliği Kırım'da kuruldu, Türk dilleri (Hanlık topraklarında Cuman-Kıpçak) baskın hale geldi ve İslam, yarımada boyunca devlet dininin statüsünü kazandı. Kırım, İslam dini ve Türk dilinin Cumanian nüfusunun "Tatarları" adını alan bir üstünlükle, yarımadanın çok etnikli konglomerasını pekiştirme süreci başladı ve bu da Kırım Tatar halkının ortaya çıkmasına neden oldu.<ref>{{Dergi kaynağı|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Crimean_Tatars#cite_note-Vozgrin-17|başlık=Vozgrin, Valery "Historical fate of the Crimean Tatars" Archived 11 July 2006 at the Wayback Machine|erişimtarihi=|tarih=|çalışma=|yayıncı=}}</ref>