Getúlio Vargas: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Arşiv bağlantısı eklendi
Aybeg (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
26. satır:
|imza = Getúlio Vargas Signature.svg
}}
'''Getúlio Dornelles Vargas''' (19 Nisan 1883, Sao Borja - 24 Ağustos 1954, Rio de Janeiro, Brezilya), 1930-1945 ve 1951-1954 dönemlerinde Brezilya devlet başkanı. Kimilerince ilkesiz bir diktatörlük kurmakla suçlanmasına karşın, büyük işadamlarıylaiş insanlarıyla toprak sahiplerine karşı açtığı savaştan ötürü yandaşlarınca ''Yoksulların Babası'' olarak yüceltilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.britannica.com/biography/Getulio-Vargas | başlık = Getúlio Vargas {{!}} president of Brazil | erişimtarihi = 7 Mart 2021 | dil = İngilizce | çalışma = Encyclopedia Britannica | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150904013525/https://www.britannica.com/biography/Getulio-Vargas | arşivtarihi = 4 Eylül 2015}}</ref>
 
Rio Grande do Sul eyaletinin nüfuzlu ailelerinden birinin oğluydu. 1908'de Porto Alegre Üniversitesi Hukuk Okulu'nu bitirir bitirmez siyasete atıldı. 1922'de Ulusal Kongre'ye girerek 4 yıl görev yaptı. 1926'da, Başkan Luis Pereira de Souza hükümetinde maliye bakanı oldu. 1928'de Rio Grande do Sul valisi seçildi. 1930'da devlet başkanlığına aday olduysa da bir reform programı çevresinde sürdürdüğü seçim kampanyasını başarıya ulaştıramadı. Yenilgiyi kabul etmiş görünmekle birlikte ekimde yandaşlarının başlattığı devrimin başına geçti. 3 Kasım 1930-17 Temmuz 1934 arasında geçici başkan olarak mutlak iktidarı elinde tuttu. 17 Kasım 1934'te, kurucu meclis tarafından başkan seçildi. 10 Kasım 1937'de anayasal hükümeti deviren bir darbenin önderi olarak, totaliter niteliğini gizlemeyen Estado Novo'yu (Yeni Devlet) kurdu.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.britannica.com/topic/Estado-Novo-Brazilian-history | başlık = Estado Novo {{!}} Brazilian history | erişimtarihi = 7 Mart 2021 | dil = İngilizce | çalışma = Encyclopedia Britannica | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150906054259/https://www.britannica.com/topic/Estado-Novo-Brazilian-history | arşivtarihi = 6 Eylül 2015}}</ref>
 
1930 öncesinde Brezilya, büyük toprak sahiplerinin egemenliğindeki bir özerk eyaletler federasyonuyla yönetiliyordu. Vargas döneminde bu sistem yıkıldı. Vergi düzeni değiştirilerek, eyalet yönetimleri ve yerel yönetimler merkezi otoriteye bağımlı kılındı. Seçmen sayısı dört katına çıkarıldı ve gizli oy ilkesi getirildi. Kadınlara oy hakkı tanındı, geniş eğitim reformları yapıldı, sosyal güvenlik yasaları çıkarıldı, işçi sınıfı hükümet eliyle örgütlenerek denetim altına alındı. Yatırımlar hızlı bir sanayileşme programıyla canlandırılırken, işçilere asgari ücret gibi çok çeşitli destekler sağlandı. Ancak, Vargas özel girişim düzenine müdahalede bulunmadığı gibi reformları da kırsal kesimdeki yoksullara ulaşmadı.
 
II. Dünya Savaşı sonrasında Brezilya'da esen demokrasi rüzgarının etkisiyle 29 Ekim 1945'te bir darbeyle Vargas devrildi. Bununla birlikte geniş bir halk desteğine dayanıyordu. Aralık 1945'te Rio Grande do Sul'dan senatör seçilmesine karşın, 1950'ye değin siyasal etkinlikten uzaklaşmış gibi görünüyordu. Ama 1950'de Brezilya İşçi Partisi'nin (PTB) adayı olarak girdiği seçimleri kazanarak yeniden ortaya çıktı. 31 Ocak 1951'de başkanlık görevine başladı<ref>{{Akademik dergi kaynağı|url=http://dx.doi.org/10.3386/w6104|başlık=An Empirical Investigation of Firms' Responses to Minimum Standards Regulations|yer=Cambridge, MA|ad=Tasneem|soyadı=Chipty|ad2=Ann Dryden|soyadı2=Witte}}</ref>.
 
Kongre'nin, çok sayıda siyasal partinin ve kamuoyunun denetimi altındaki seçimle belirlenmiş bir başkan olarak işçi sınıfından yandaşlarını hoşnut etmeyi de, orta sınıfların yükselen muhalefetini yumuşatmayı da başaramadı. Bu nedenle halkın desteğini elinde tutmak amacıyla gitgide aşırı milliyetçi bir tutuma yöneldi. 1954 ortalarında hükümete yönelik eleştiriler yaygınlaştı; rejim skandalları karşısında çalkalanan silahlı kuvvetler de sonunda başkanın çekilmesini talep etti. Zor karşısında görevinden çekilmeyi sindiremeyen Vargas intihar etti<ref>{{Web kaynağı | url = https://web.archive.org/web/20080307130455/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/24/newsid_4544000/4544759.stm | başlık = BBC ON THIS DAY {{!}} 24 {{!}} 1954: Brazilian president found dead | erişimtarihi = 7 Mart 2021 | tarih = 7 Mart 2008 | çalışma = web.archive.org | arşivengelli = evet}}</ref>.
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Getúlio_Vargas" sayfasından alınmıştır