Tiroit bezi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Otorite kontrolü şablonu eklendi
Eren456123 (mesaj | katkılar)
k Bağlantılar eklendi ve bazı yazım hataları düzeltildi.
Etiketler: Görsel Düzenleyici Yeni kullanıcı görevi
2. satır:
[[Dosya:Illu thyroid parathyroid.jpg|thumbnail|Tiroid ve paratiroid bezleri]]
 
'''Tiroit bezi''', '''tiroit''' ya da '''kalkan bezi''', boynun ön ve yanlarını ([[larinks]] ve [[trakea]]) saran kelebek şeklinde çok damarlı [[iç salgı bezi]]. Her biri ortalama 5&nbsp;cm5cm uzunluğunda, 3&nbsp;cm3cm genişliğinde ve 2&nbsp;cm2cm derinliğinde, sağ ve sol olmak üzere 2 lobu ve bu lobları birleştiren isthmus adı verilen bir parçası bulunur. İnsanların yaklaşık %40'ında isthmustan hyoid kemiğe uzanım gösteren piramidal lob adı verilen bir bölüm de bulunabilir.<ref>Kim DW, Jung SL, Baek JH et al. The prevalence and features of thyroid pyramidal lobe, accessory thyroid, and ectopic thyroid as assessed by computed tomography: a multicenter study. Thyroid 2013 Jan;23(1):84-91</ref> Normal [[Ağırlık|<u><font color="#0066cc">ağırlığı</font></u>]] [[Insan|<u><font color="#0066cc">insanda</font></u>]] 20 gr'dır. [[Paratiroit bezi]] genellikle tiroidin arkasında mercimek şeklinde 4 tane küçük bezdir.
 
== Histolojik yapısı ve işlevi ==
Tiroid bezi küre şeklinde folliküllerden oluşur. Folliküllerin ortasında ([[lümen]]) [[tiroglobulin]] adı verilen proteini içeren [[kolloid]]al bir madde bulunur.
 
Tiroid bezi folliküler hücreleri [[iyot]] ve [[tirozin]]den, [[tiroksin]] (T4) ve [[triiyodotironin]] (T3) yaparak, [[kan]]a [[tiroid hormonu]]nu salgılar. [[Kalsiyum]] regülasyonunda rol oynayan [[kalsitonin]] tiroid bezindeki [[C hücreleri]] tarafından üretilir. Tiroid bezi, öteki iç salgı bezleriyle ilişkili olarak etkinlik gösterir. [[Hipofiz]]in salgıladığı [[tireotrop hormonuTSH|tiroid stimulan hormon]] ([[TSH]]) ile kontrol edilir. TSH salgısı da [[hipotalamus]]tan salgılanan tirotropin serbestleştirici hormon ([[TRH]]) tarafından kontrol edilir.
 
== Hastalıklar ==
* '''Tiroid hormon üretiminin azalması: '''[[Hipotiroid]]izm; doğumsal olabileceği gibi [[Hashimoto tiroiditi]], [[iyot]] eksikliği ve bezin cerrahi olarak çıkarılması gibi sebeplerle de ortaya çıkabilir.<ref name=":0">Siegenthaler, W (2007). ''Differential Diagnosis in Internal Medicine: From Symptom to Diagnosis''. Thieme. p. 485.  .</ref>
* '''Aşırı çalışması:''' [[Hipertiroidizm]]; [[Graves hastalığı]] gibi durumlar sonucu ortaya çıkar. Bu hastalığın [[guatr]], gözlerin[[göz]]<nowiki/>lerin yuvalarından dışarı fırlamış gibi görünmesi ([[ekzoftalmi]]), [[Kalp çarpıntısı|çarpıntı]], [[Ter|terleme]], [[Volumetri|titreme]], [[ishal]], [[Zayıflama|kilo kaybı]], sinirlilik gibi [[belirti]] ve bulguları vardır.<ref name=":0" />
* '''İnflamasyon:''' [[Subakut tiroidit]], [[akut tiroidit]], [[postpartum tiroidit]], [[Hashimoto tiroiditi]] bu grupta bulunur. [[enfeksiyon|İnfeksiyöz]] etkenler veya [[otoimmünite]] sonucu ortaya çıkarlar.
 
Salgının[[Salgın]]<nowiki/>ın işlevinde değişiklik olmaksızın da [[iyot]] azlığı sonucu ortaya çıkan basit şişlikler ([[benign]] [[nodül]]ler), [[adenom]]lar (bez urları), [[kist]]ler ve [[tiroid kanseri|kanser]] ortaya çıkabilir.
 
== Tiroid fonksiyon testleri ==
TSH ve serbest T4 seviyeleri tiroid fonksiyonlarını değerlendirmede en önemli testlerdir. Alınan kan örneğinden çalışılırlar.
 
Bağışıklık sistemimizin kendi vücudumuzda bulunan yapılara karşı verdiği yanıt sonucu çeşitli [[otoantikor]]lar ve bunun sonucunda da [[otoimmün hastalıklar]] ortaya çıkabilir. [[Antitiroglobulin]], [[antitiroidperoksidaz]] ([[antiTPO]]), [[antiTSHR]] gibi [[otoantikorlar]] [[kan]] testleri ile bakıldığında bu hastalıkların tanısına yardımcı olur.
 
Tiroglubulin seviyeleri genellikle [[kanser]] nedeniyle tiroid bezi çıkarılan [[tiroidektomi]]li hastalarda takip amaçlı ölçülür.
 
Kalsitonin seviyeleri tiroid C hücrelerinden gelişen [[meduller tiroid karsinomu]] gibi tümörlerin[[tümör]]<nowiki/>lerin tanısında yardımcı olabilir.
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Tiroit_bezi" sayfasından alınmıştır