Uygur Soykırımı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok
Kyzagan (mesaj | katkılar)
düzenleme.
1. satır:
{{çalışma}}
{{Sivillere karşı saldırı bilgi kutusu|başlık=Uygur Soykırımı|parçası=[[Uygur Sorunu]]|resim=Xinjiang Re-education Camp Lop County.jpg|işleyenler=[[Çin Halk Cumhuriyeti]]|tarih=2014-günümüz|hedef=[[Uygurlar]], [[Çin Kazakları|Kazaklar]], [[Çin Kırgızları|Kırgızlar]] ve diğer [[Türk]] [[Çin'de İslam|Müslüman]] [[Çin'deki etnik azınlıklar|azınlıklar]]|sebep=[[Çinlileştirme]], [[Asimilasyon]]|map=Xinjiang in China (de-facto).svg|altyazı=Çin'in toplama kamplarında çeşitli [[işkence]] ve [[beyin yıkama]] seansları geçiren uygurlar|tür=[[Zorla kürtaj]], [[Zorunlu kısırlaştırma]], [[Doğum kontrolü]], [[Tecavüz]], [[İşkence]]|harita_altyazı=Çin'in [[Sincan Uygur Özerk Bölgesi]] bölgesi|kurbanlar=1 milyondan fazla [[Uygur]] tutuklandı, başka bölgelere çalışmak için gönderildi veya Çinli erkekler ile evlendirilmek üzere yerlerinden edildi.}}
'''Uygur Soykırımı''', [[Çin Komünist Partisi]] tarafından [[Uygurlar]]'a karşı uygulanan şiddet ve [[İnsan hakları]] ihlallerine verilen genel isimdir.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.theguardian.com/world/2020/sep/18/clues-to-scale-of-xinjiang-labour-operation-emerge-as-china-defends-camps|başlık=Clues to scale of Xinjiang labour operation emerge as China defends camps|erişimtarihi=|yazarlar=Davidson|tarih=18 Eylül 2020|çalışma=[[The Guardian]]}}</ref> Bu politika çoğunluğu Uygur olan bir milyondan fazla [[Müslüman|Müslümanın]]<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.aljazeera.com/news/2018/8/10/one-million-muslim-uighurs-held-in-secret-china-camps-un-panel|başlık=One million Muslim Uighurs held in secret China camps: UN panel|erişimtarihi=|yazarlar=|tarih=10 Ağustos 2018|çalışma=[[Al Jazeera]]}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.abc.net.au/news/2019-11-25/china-cables-beijings-xinjiang-secrets-revealed/11719016|başlık=The China Cables: Leak reveals the scale of Beijing's repressive control over Xinjiang|erişimtarihi=|yazarlar=Welch|tarih=24 Kasım 2019|çalışma=[[ABC News (Australia)]]}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=https://elpais.com/internacional/2021-01-31/los-exiliados-uigures-en-turquia-temen-la-larga-mano-china.html|başlık=Los exiliados uigures en Turquía temen la larga mano china|erişimtarihi=|yazarlar=Mourenza|tarih=31 Ocak 2021|çalışma=[[El País]]}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.aljazeera.com/news/2021/1/27/holduk-jewish-leaders-use-holocaust-day-to-denounce-uighur-abuses|başlık=Holocaust Memorial Day: Jewish figures condemn Uighur persecution|erişimtarihi=|yazarlar=Child|tarih=27 Ocak 2021|çalışma=[[Al Jazeera]]}}</ref><ref>{{Haber kaynağı|url=http://www.dailystar.com.lb/News/World/2020/Jun-18/507667-trump-signs-bill-pressuring-china-over-uighur-muslim-crackdown.ashx|başlık=Trump signs bill pressuring China over Uighur Muslim crackdown|erişimtarihi=|yazarlar=|tarih=28 Haziran 2020|çalışma=[[The Daily Star (Lebanon)]]}}</ref> herhangi bir yasal işlem olmaksızın, gizli [[Sincan yeniden eğitim kampları|gözaltı kamplarında]] tutulmasına yol açtı.<ref name="Xi Jinping">{{Haber kaynağı|url=https://www.washingtonpost.com/politics/2019/11/19/why-xi-jinpings-xinjiang-policy-is-major-change-chinas-ethnic-politics/|başlık=Why Xi Jinping's Xinjiang policy is a major change in China's ethnic politics|erişimtarihi=24 Kasım 2019|yazarlar=Stroup|tarih=19 Kasım 2019|çalışma=[[The Washington Post]]}}</ref><ref name="hrw._UN:U">{{Web kaynağı|url=https://www.hrw.org/news/2019/07/10/un-unprecedented-joint-call-china-end-xinjiang-abuses|başlık=UN: Unprecedented Joint Call for China to End Xinjiang Abuses|erişimtarihi=18 Aralık 2020|arşivtarihi=17 Aralık 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191217070044/https://www.hrw.org/news/2019/07/10/un-unprecedented-joint-call-china-end-xinjiang-abuses|tarih=10 Temmuz 2019|yayıncı=[[Human Rights Watch]]}}</ref> [[II.Söz Dünyakonusu Savaşı|İkincipolitikayı Dünyaeleştirenler Savaşı'ndan]]genel buolarak yanabunu etnik ve dini azınlıkların en büyük ölçekli tutukluluğu haline geldi.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.buzzfeednews.com/article/meghara/inside-xinjiang-detention-camp|başlık=Inside A Xinjiang Detention Camp|erişimtarihi=|yazarlar=Rajagopalan|tarih=3 Aralık 2020|çalışma=[[BuzzFeed NewsÇin]]}}</ref> Politikayı eleştirenler bunuhükümetinin [[Sincan Uygur Özerk Bölgesi|Sincan'ın]] [[Çinlileştirme|Çinlilestirilmesi]] çabasının bir sonucu olarak tanımladılar ve bunu bir [[etnosit]] veya [[Kültürel soykırım|kültürel soykırım]] olarak nitelendirdiler]], .<ref name="indy">{{Web kaynağı|url=https://www.independent.co.uk/news/world/asia/china-muslim-children-uighur-family-separation-thought-education-a8989296.html|başlık='Cultural genocide': China separating thousands of Muslim children from parents for 'thought education'|erişimtarihi=27 Nisan 2020|arşivtarihi=22 Nisan 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200422051855/https://www.independent.co.uk/news/world/asia/china-muslim-children-uighur-family-separation-thought-education-a8989296.html|tarih=5 Temmuz 2019|çalışma=The Independent}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.thetimes.co.uk/article/cultural-genocide-for-repressed-minority-of-uighurs-bp0w6dw89|başlık='Cultural genocide' for repressed minority of Uighurs|erişimtarihi=27 Nisan 2020|arşivtarihi=25 Nisan 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200425012712/https://www.thetimes.co.uk/article/cultural-genocide-for-repressed-minority-of-uighurs-bp0w6dw89|tarih=17 Aralık 2019|çalışma=The Times}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.spiegel.de/international/world/chinese-oppression-of-the-uighurs-like-cultural-genocide-a-1298171.html|başlık=China's Oppression of the Uighurs 'The Equivalent of Cultural Genocide'|erişimtarihi=27 Nisan 2020|arşivtarihi=21 Ocak 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200121105242/https://www.spiegel.de/international/world/chinese-oppression-of-the-uighurs-like-cultural-genocide-a-1298171.html|tarih=28 Kasım 2019|çalışma=Der Spiegel}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.ft.com/content/48508182-d426-11e9-8367-807ebd53ab77|başlık=Fear and oppression in Xinjiang: China's war on Uighur culture|erişimtarihi=27 Nisan 2020|arşivtarihi=14 Nisan 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200414154451/https://www.ft.com/content/48508182-d426-11e9-8367-807ebd53ab77|tarih=12 Eylül 2019|çalışma=Financial Times}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.mdpi.com/2075-471X/9/1/1|başlık=The Uyghur Minority in China: A Case Study of Cultural Genocide, Minority Rights and the Insufficiency of the International Legal Framework in Preventing State-Imposed Extinction|erişimtarihi=27 Nisan 2020|arşivtarihi=15 Şubat 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200215081555/https://www.mdpi.com/2075-471X/9/1/1|tarih=November 2019}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://search.informit.com.au/documentSummary;dn=508909415820545;res=IELIAC|başlık=China's crime against Uyghurs is a form of genocide|erişimtarihi=27 Nisan 2020|arşivtarihi=1 Şubat 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200201093948/https://search.informit.com.au/documentSummary;dn=508909415820545;res=IELIAC|tarih=Yaz 2019}}</ref> birçokBirçok aktivist, bağımsız [[Sivil toplum kuruluşu|STK]], [[insan hakları]] uzmanı, hükümet yetkilileri ve [[Doğu Türkistan Sürgün Hükûmeti|Sürgündeki Doğu Türkistan Hükümeti]] bunubu olayları bir [[Soykırım|soykırım]] olarak adlandırdı. Uygurlulara karşı uygulanan şiddet, [[II. Dünya Savaşı]]'ndan adlandırdıbu yana etnik ve dini kimlikleri nedeniyle en fazla kişinin tutuklandığı, şiddet gördüğü ve öldürüldüğü olay oldu.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.buzzfeednews.com/article/meghara/inside-xinjiang-detention-camp|başlık=Inside A Xinjiang Detention Camp|erişimtarihi=|yazarlar=Rajagopalan|tarih=3 Aralık 2020|çalışma=[[BuzzFeed News]]}}</ref>
 
Eleştirmenler özellikle Uygurların devlet destekli yeniden eğitim kamplarında yoğunlaştığını<ref>{{Web kaynağı|url=https://apnews.com/article/61cdf7f5dfc34575aa643523b3c6b3fe}}</ref> <ref>{{Web kaynağı|url=https://www.reuters.com/article/us-usa-china-concentrationcamps-idUSKCN1S925K}}</ref>,Uygur dini uygulamalarının bastırılmasını<ref>{{Web kaynağı|url=https://nationalpost.com/news/canadian-went-to-china-to-debunk-reports-of-anti-muslim-repression-but-was-shocked-by-treatment-of-uyghurs}}</ref>, siyasi telkinlerin<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.reuters.com/article/us-china-xinjiang-rights/muslim-minority-in-chinas-xinjiang-face-political-indoctrination-human-rights-watch-idUSKCN1LQ01F}}</ref>, şiddetli kötü muamelenin altını çizdiler<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.gcnchambers.co.uk/responsibility-of-states-under-international-law-to-uyghurs-and-other-turkic-muslims-in-xinjiang-china/}}</ref> ve zorla kısırlaştırma<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.heritage.org/asia/commentary/chinas-forced-sterilization-uighur-women-cultural-genocide}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-53220713}}</ref>, doğum kontrolü dahil olmak üzere insan hakları ihlalleri olduğunu ifade ettiler. Çin hükümeti istatistikleri, 2015'ten 2018'e kadar, [[Hotan (şehir)|Hotan]] ve [[Kaşgar|Kaşgar'ın]] çoğunlukla Uygur bölgelerinde doğum oranlarının %60'tan<ref>{{Web kaynağı|url=https://apnews.com/article/269b3de1af34e17c1941a514f78d764c}}</ref> fazla düştüğünü gösteriyor. Aynı dönemde tüm ülkenin doğum oranı 1000 kişi başına 12,07'den 10,9'a %9,69 düşmüştür.<ref>{{Web kaynağı|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.CBRT.IN?start=2015&end=2018&locations=CN}}</ref> Çinli yetkililer, Sincan'da 2018'de doğum oranlarının neredeyse üçte bir oranında düştüğünü kabul etti, ancak zorla kısırlaştırma ve soykırım raporlarını yalanladı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://edition.cnn.com/2020/09/21/asia/xinjiang-china-response-sterilization-intl-hnk/index.html}}</ref> Doğu Türkistan'da doğum oranları düşmeye devam ediyor ve ülke genelinde sadece% 4,2'ye kıyasla Sincan bölgesinde yalnızca 2019'da yaklaşık %24 düşüş yaşandı.