Türkiye Futbol Şampiyonası: Revizyonlar arasındaki fark

1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra [[1924 Türkiye Futbol Şampiyonası|1924]]'te ilk Türk Spor Kongresi toplandı. Bu kongre sırasında tamamlanmak üzere ilk kez Türkiye çapında bir turnuva düzenlendi. Bu turnuvayı kazanan [[Harp Okulu SK|Harbiye]] takımı ilk Türkiye şampiyonu oldu. Ancak turnuvanın detayları farklı kaynaklarda farklı biçimde anlatıldı. [[Türkiye Futbol Federasyonu|TFF]]'ye göre Harbiye, İstanbul şampiyonu [[Beşiktaş (futbol takımı)|Beşiktaş]]'ı 2-0 yenerek şampiyon olmuştur.<ref name=":0">Yüce, Mehmet. ''İdmancı Ruhlar : Futbol Tarihimizin Klasik Devreleri (1923-1952) - Türkiye Futbol Tarihi 2. Cilt.''</ref> Ancak dönemin gazetelerine dayanan diğer kaynaklara göre Harbiye, Beşiktaş'ı çeyrek finalde 2-0 yenerek elemiş, finalde ise [[Deniz Harp Okulu|Bahriye]]'yi 3-0 yenerek şampiyon olmuş, üçüncü ise Ankara şampiyonu [[MKE Ankaragücü (futbol takımı)|Anadolu Turan San'atkârangücü]] olmuştur.<ref name=":0" /><ref name="RSSSF1924">{{Web kaynağı | url = http://www.rsssf.com/tablest/tur24.html | başlık = Turkey 1924 | website = rsssf.com | yayımcı = [[RSSSF]] | erişimtarihi = 26 Ekim 2018 | dil = İngilizce | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180427060831/http://www.rsssf.com/tablest/tur24.html | arşivtarihi = 27 Nisan 2018 | ölüurl = hayır }}</ref><ref name=TamSaha>{{Web kaynağı | url = http://www.tff.org.tr/Resources/Tamsaha/126/files/assets/basic-html/page34.html | başlık = TamSaha dergisi - Memleketin ilk futbol birincisi | sayfa = 60-66 | yayıncı = [[Türkiye Futbol Federasyonu]] | tarih = Mayıs 2015 | erişimtarihi = 4 Ocak 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20171225014649/http://www.tff.org.tr/Resources/Tamsaha/126/files/assets/basic-html/page34.html | arşivtarihi = 25 Aralık 2017 | ölüurl = hayır }}</ref> Diğer bir kaynağa göre ise Beşiktaş, yarı finalde Harbiye'ye 2-0 yenildikten sonra üçüncülük maçında Turan Sanatkâran'ı yendi. Şampiyonluk maçında ise Harbiye, Bahriye'yi 1-0 yendi.<ref>Atabeyoğlu, Cem. ''1453-1991 Türk Spor Tarihi Ansiklopedisi.''</ref> Finalde hakemlik görevini TFF'nin ilk başkanı olan [[Yusuf Ziya Öniş]] üstlenmiştir.<ref name=TamSaha/>

1925 ve 1926 yıllarında Futbol Birinciliği programları hazırlanıp, hakemlerin belirlenmesine karşın hükümetin turnuvaya bütçe tahsis edememesi yüzünden turnuva hayata geçirilemedi.<ref name=":1">Yüce, Mehmet. "Muhafızgücü’nün muazzam başarısı", ''Tam Saha dergisi.'' Sayfa 90. http://www.tff.org/resources/tamsaha/135/files/assets/common/downloads/TamSaha.pdf {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170817035003/http://www.tff.org/resources/tamsaha/135/files/assets/common/downloads/TamSaha.pdf |tarih=17 Ağustos 2017 }}</ref> [[1927 Türkiye Futbol Şampiyonası|1927]]'de ikinci kez düzenlenen turnuvayı kazanan takım [[Altınordu FK|Altınordu]]'yu finalde 5-1 yenen [[Muhafızgücü SK|Muhafızgücü]] oldu. Böylece Türkiye'nin ilk iki şampiyonluğuna ordu takımları erişmişlerdi. Muhafızgücü, çeyrek finalde İstanbul şampiyonu [[Galatasaray (futbol takımı)|Galatasaray]]'ı 1-1 ve 3-2 ile geçmişti. Finalde üç gol atan Şekip Bey, bir Türkiye şampiyonasında hat-trick yapan ilk futbolcu oldu.<ref name=":1" />

1927'den sonra tekrar bir duraklama dönemine giren turnuva [[1932 Türkiye Futbol Şampiyonası|1932]] üçüncü kez düzenlendi. 21 Ekim 1932'de [[Altay Alsancak Stadyumu|Alsancak Stadyumu]]'nda oynanan maçta İstanbul şampiyonu [[İstanbulspor]], Altınordu'yu 3-1 yenerek şampiyon oldu.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.istanbulspor.gen.tr/Home/Istanbulspor |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=2 Haziran 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170628060754/http://www.istanbulspor.gen.tr/Home/Istanbulspor |arşivtarihi=28 Haziran 2017 |ölüurl=evet }}</ref> Böylece İstanbulspor, bu turnuvayı kazanan ilk İstanbul takımı ve ilk sivil futbol takımı oldu. [[1933 Türkiye Futbol Şampiyonası|1933]] yılında ise finale [[Fenerbahçe (futbol takımı)|Fenerbahçe]] ve [[İzmirspor]] kaldı. 29 Ekim 1933'te Ankara İstiklal Sahası'nda oynanan finalde İzmirspor son dakikalara 1-0 önde girdi. Ancak maçın sonlarına doğru hakem Fenerbahçe lehine bir penaltı verince saha karıştı. Seyircilerin de sahaya inmesi ile maç yarıda kaldı.<ref name=":2">{{Web kaynağı |url=http://www.izmirspor1923taraftardernegi.org/ne-penaltiymis-izmirspor-fenerbahce-yil-1933.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=2 Haziran 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170824134343/http://www.izmirspor1923taraftardernegi.org/ne-penaltiymis-izmirspor-fenerbahce-yil-1933.html |arşivtarihi=24 Ağustos 2017 |ölüurl=evet }}</ref>

10 Kasım 1933'te, bu kez İzmir'de, iki takım tekrar karşı karşıya geldi. Maçı, Fenerbahçe 8-0 kazanarak kupayı ilk kez müzesine götürdü.<ref name=":2" /> [[1934 Türkiye Futbol Şampiyonası|1934]] tarihinde final [[Bursa]]'da [[Altay SK|Altay]] ve Beşiktaş arasında oynandı. Altay oyuna çok iyi başlayıp, ilk dakikadan gol buldu. Daha sonra da bir penaltı vuruşunu gole çeviremedi. İkinci yarı toparlanan Beşiktaş, [[Hakkı Yeten]]'in penaltı golü ile eşitliği yakaladı. Maçın normal süresi 1-1 bittikten sonra uzatmalarda iki gol bulan Beşiktaş, tarihinin ilk Türkiye şampiyonluğunu kazandı.<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.macanilari.com/29.Ekim.1934_1934.Sezonu.Turkiye.Futbol.Birinciligi.Final.Maci.Altay.1-3.Besiktas._Uzatmalarda_-193419347001--.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=2 Haziran 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170804214020/https://www.macanilari.com/29.Ekim.1934_1934.Sezonu.Turkiye.Futbol.Birinciligi.Final.Maci.Altay.1-3.Besiktas._Uzatmalarda_-193419347001--.html |arşivtarihi=4 Ağustos 2017 |ölüurl=evet }}</ref> [[1935 Türkiye Futbol Şampiyonası|1935]]'te Fenerbahçe, Altınordu'yu 3-1 yenerek kupayı ikinci kez müzesine götürdü. Altınordu ise altı şampiyonanın yarısında finale kalsa da kupaya bir kez daha erişemedi. Bu turnuva sonrası 1930'ların sonuna dek kupa [[Millî Küme]]'nin kurulup icra edilmesinden dolayı düzenlenmedi.

Turnuva, [[1940 Türkiye Futbol Şampiyonası|1940]]'ta tekrar düzenlenmeye başladı. O istisnai sezonun finalinde kupanın en başarılı takımı olan Millî Küme şampiyonu Fenerbahçe ile kuruluşunun 10. yılını kutlayan Gruplar şampiyonu [[Eskişehir Demirspor]] karşı karşıya geldi. İlk maç 0-0 bitince, bir gün sonra tekrar bir maç yapılmasına karar verildi. Bu maçı 3-1 kazanan Demirspor, kupayı Ankara ve İstanbul dışına çıkarmış oldu.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.eskisehirdemirspor.com/tarihce.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=2 Haziran 2017 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170224173449/http://www.eskisehirdemirspor.com/tarihce.html |arşivtarihi=24 Şubat 2017 |ölüurl=evet }}</ref> [[1941 Türkiye Futbol Şampiyonası|1941]]'de finalde [[Gençlerbirliği (futbol takımı)|Gençlerbirliği]] ve Beşiktaş karşı karşıya geldi. O sezon [[Millî Küme]]'yi Beşiktaş namağlup şampiyon, Gençlerbirliği ise sonuncu bitirdiği için kimse Gençlerbirliği'ne şans vermiyordu amaancak Gençlerbirliği maça hızlı başlayıp ilk yarım saatte 3-0 öne geçti. Çok gergin geçen ve iki takımın da maçı 9 kişi tamamladığı final Gençlerbirliği'nin 4-1'lik galibiyeti ile sonuçlandı.<ref>Bora, Taner. ''Ankara Rüzgarı : Gençlerbirliği Spor Kulübü Tarihi''.</ref>

[[1942 Türkiye Futbol Şampiyonası|1942]]'de şampiyonluğu [[Harp Okulu SK|Harp Okulu]] (eski adıyla Harbiye) ikinci kez müzesine götürdü. 1943'te düzenlenmeyen turnuva, [[1944 Türkiye Futbol Şampiyonası|1944]]'te farklı bir formatla düzenlendi. Eleme gruplarını birinci bitiren takımlar kendi aralarında gruplar şampiyonunu belirlemek için karşılaştılar. Gruplar şampiyonu olan [[Mersin İdman Yurdu SK|Mersin İdman Yurdu]], üç büyük ligin şampiyonlarının doğrudan yer aldığı Final Grubu'na katılmaya hak kazandı. Final Grubu ise tek devreli bir lig halinde oynandı. Bütün rakiplerini yenen Fenerbahçe, üçüncü kez Türkiye Birinciliği'nin sahibi oldu.<ref>''Büyük Futbol Ansiklopedisi - Tercüman Gazetes''i. 3. cilt. s:477-478.</ref> Bu turnuva sonrası Türkiye futbol tarihindeki ilk [[Başbakanlık Kupası]] maçı tertip edildi. Türkiye Futbol Birinciliği'ni kazanan takım, bu kupada Millî Küme birincisi ile karşı karşıya gelecekti. İlk Başbakanlık Kupası'nda Fenerbahçe, Millî Küme şampiyonu Beşiktaş'a 4-1 yenildi.

[[1950 Türkiye Futbol Şampiyonası|1950]] yılında İzmir'de düzenlenen turnuvayı [[Göztepe SK|Göztepe]] kazanarak, kupayı ilk kez İzmir'e getirmiş oldu. ABD turnesine çıkan Beşiktaş'ın Byedek ağırlıklı takımını gönderdiği turnuvada Göztepe ve Gençlerbirliği mücadele etti ancak Göztepe, kupanın bir kez daha Ankara'ya gitmesine izin vermedi. [[1951 Türkiye Futbol Şampiyonası|1951]]'de son kez düzenlenen kupayı ise kazanan takım Beşiktaş JK oldu. 24 Eylül 1951'de resmen profesyonelliğe geçilmesinden dolayı son buldu. Bu tarihten itibaren turnuva sadece amatör takımlara açık olup birinci seviye olmaktan çıktı ve [[Türkiye Amatör Futbol Şampiyonası]] adı altında devam etti.

! width=8% |SezonYıl

| scope="row" align=center | 1925-26

|rowspan=2 colspan=24 | <center> ''Maddî imkansızlıktan yapılamadı''</center>

| scope="row" align=center | 1928-31

|rowspan=4 colspan=24 | <center> ''Maddî imkansızlıktan yapılamadı''</center>

|scope="row" align=center | 1936-39

|rowspan=4 colspan=24 | <center> ''[[Millî Küme]]'nin başlatılmasından dolayı yapılmadı (1937 ve 1938 yıllarında sadece Gruplar Şampiyonluğu yapılmıştır)''

|colspan=2|<center> ''yapılmadıYapılmadı''