İspanyolca: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Hyios monogenes (mesaj | katkılar)
Oltnilhn (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
19. satır:
|aile7 = [[Kastilya dilleri|Kastilya]]
|alfabe = [[Latin alfabesi]]
|ulus = {{bayraksimge|Arjantin}} [[Arjantin]] <br /> {{bayraksimge|Bolivya}} [[Bolivya]] <br /> {{bayraksimge|Şili}} [[Şili]] <br />{{bayraksimge|Kolombiya}} [[Kolombiya]] <br />{{bayraksimge|Kosta Rika}} [[Kosta Rika]]<br /> {{bayraksimge|Küba}} [[Küba]] <br /> {{bayraksimge|Dominik Cumhuriyeti}} [[Dominik Cumhuriyeti]]<br /> {{bayraksimge|Ekvador}} [[Ekvador]] <br />{{bayraksimge|El Salvador}} [[El Salvador]]<br /> {{bayraksimge|Ekvator Ginesi}} [[Ekvator Ginesi]] <br /> {{bayraksimge|Guatemala}} [[Guatemala]] <br /> {{bayraksimge|Honduras}} [[Honduras]]<br /> {{bayraksimge|Meksika}} [[Meksika]] <br />{{bayraksimge|Nikaragua}} [[Nikaragua]] <br /> {{bayraksimge|Panama}} [[Panama]] <br />{{bayraksimge|Paraguay}} [[Paraguay]]<br /> {{bayraksimge|Peru}} [[Peru]]<br /> {{bayraksimge|Porto Riko}} [[Porto Riko]] (ABD)<br /> {{bayraksimge|İspanya}} [[İspanya]]<br /> {{bayraksimge|Uruguay}} [[Uruguay]]<br /> {{bayraksimge|Venezuela}} [[Venezuela]] <br /> {{bayraksimge|Batı Sahra}} [[Batı Sahra]] <br /> {{bayraksimge|Avrupa Birliği}} [[Avrupa Birliği]] <br /> [[Birleşmiş Milletler]]
|iso1 = es
|iso2 = spa
771. satır:
 
== Alfabe ==
 
İspanyol alfabesi "a" dan "z" ye kadar 27 harften oluşur.<ref name="nuevaortografia2010">{{Haber kaynağı |url=https://elpais.com/cultura/2010/11/05/actualidad/1288911609_850215.html |başlık=La "i griega" se llamará "ye" |soyadı=Marcos |ad=Javier Rodriguez |tarih=5 Kasım 2010|iş=El País |erişimtarihi=10 Eylül 2018}}</ref> [[vurgu işareti|Vurgu]] ve [[umlaut|umlaut işareti]] bulunan ünlü harfler alfabede yer almaz.
 
Ch ve Ll [[:en:digraph (orthography)|digraph]]ları eskiden alfabede yer alıp harf olarak kabul görülürken 2008 yılında alfabeden çıkarıldı.<ref>{{Haber kaynağı |url=https://www.rae.es/espanol-al-dia/exclusion-de-ch-y-ll-del-abecedario |başlık=Exclusión de «ch» y «ll» del abecedario |soyadı=|ad=|tarih=|iş=Real Academia Española|erişimtarihi=17 Mart 2021}}</ref>
 
{| cellspacing="0" cellpadding="1" class="wikitable" style="border:1px solid"
Satır 785 ⟶ 786:
* '''CH''' harfi Türkçedeki ''ç'' [ʧ] gibi okunur.
* '''H''' harfi okunmaz, sadece anlam ayrımı için kullanılır.
* '''J''' harfi [[Latin Amerika]] ve güneyGüney ispanyadaİspanya'da ''h'' olarak okunurken, kuzeyKuzet ispanyadaİspanya'da Almanca'daki "ch" [x] gibi okunur.
* '''LL''' harfi Türkçedeki ''y'' gibi okunur. (Arjantin ve Uruguay'da ''ş'' gibi okunur)
* '''Ñ''' harfi ''ny'' [ŋ] şeklinde okunur.
Satır 808 ⟶ 809:
İspanyolca [[Hint-Avrupa dil ailesi]]nin Romen dilleri koluna mensup olduğu için bu kategorideki diğer diller olan [[Fransızca]] ve [[İtalyanca]]'yla benzerlik taşımaktadır. Ama en çok benzerlik [[Portekizce]] iledir. Bu dillerden birini bilen, diğer dili de ufak bir pratikle konuşabilir. Farkların daha çok telaffuzda olmasından dolayı yazılı metinlerde bir dili bilen diğerini anlarken, konuşmada anlaşamayabilirler. Güney Amerika'nın bazı bölgelerinde bu iki dilin karışımından oluşan karma dil ile konuşulur.
 
Diğer Romen dilleri gibi, kelimeler dişil (''femenino'') ve eril (''masculino'') olarak ayrılır. Dişil tanımlık '''la''', eril tanımlık ise '''el'''{{'}}dir. Genel olarak '''a''' ile biten kelimeler dişil, '''o''' ile bitenler erildir. Örneğin "el amigo" erkek arkadaş için kullanılırken, "la amiga" kız arkadaş için kullanılır. Sıfatlar birlikte kullanıldıkları adın eril ya da dişil oluşuna göre biçim değiştirirler. Mesela '''rico'''; zengin, varlıklı anlamına gelmektedir. Eğer sıfatın önüne eril bir isim gelirse herhangi bir değişikliğe uğramaz ancak dişil bir isim gelirse '''rica''' şekline dönüşür. '''La costa rica''' (zengin kıyı), '''el puerto rico''' (zengin liman). Bunun yanında hem eril hem de dişil isimler için çekimi aynı olan sıfatlar da vardır. Örneğin mutlu anlamına gelen '''feliz''' kelimesi nötrdür.
 
İspanyolca öğrenmenin bu matematiksel yapısı, sıfat ve zarfların kısaltma amaçlı olarak yüklem sonuna eklenmesi, tüm zamanlar için ayrı çekim şekli ve dilek kiplerinin (''subjuntivo'') kullanılması gibi zorlukları vardır. Ayrıca günlük dilde sık kullanılan hemen hemen tüm fiiller, tüm zamanlar için düzensizdir ve bunları düzensiz halleriyle ezberlemek gerekir. Belli kuralları dışında yazıldığı gibi okunan ve okunduğu gibi yazılan bir dildir. Bu belli kuraldan biri [[İspanyollar]]ın ''merhaba'' için kullandıkları ''hola'' kelimesidir ama İspanyolcada başında H harfi olan kelimeler okunurken H harfi seslendirilmez yani "''ola''" diye okunur ve söylenir.
 
Diğer dillerde olmayan ve sadece bu dilde bulunan bir özellik ise [[ters soru işareti]] "¿" ve [[ters ünlem işareti]] "¡" dir. İspanyolcada evet/hayır ile yanıt verilebilecek soru cümleleri ve soru olmayan cümlelerin yapısı -herhangi bir soru eki olmamasından dolayı- aynı olduğu için, bu işaretler bir metni okurken vurgulamayı kolaylaştırmak için kullanılmaktadır.
 
Dilin telaffuzu [[İspanya]] ile [[Güney Amerika]] arasında farklılık gösterir. Bir örnek olarak bir harf kabul edilen 'çift l' ('''ll''') sesi, İspanya'da ''y'' gibi okunurken, Güney Amerika'da "ş" (Arjantin), ''c'' (Kolombiya) ya da ''j'' (Arjantin) olarak okunur. Orta ve Güney Amerika’nın yaklaşık tamamı ve Endülüs bölgesinin (Andalucía) orta bölümü “seseo” olarak adlandırılan bir yapıyla, z harfini ve e ve i’den önceki c harfini s olarak okurken, İspanya’nın geri kalanında bu yapı diş arasında İngilizcedeki “th” sesine dönüşür (distinción). Sadece Endülüs bölgesinin en güneyindeki birkaç lehçede bu olay “ceceo” olarak adlandırılan yapıyla tersine döner ve orada “s” sesi de “th”ye dönüşür. Örnek olarak caza (av) ve casa (ev) kelimeleri seseo’da kasa diye okunurken, ceceo’da kaθa okunur. İspanya’nın geri kalanında casa, kasa diye okunurken, caza kaθa olarak telaffuz edilir.
 
== İspanyolca bazı ifadeler ==
Satır 832 ⟶ 833:
* İyi geceler - Buenas noches
* Ben - Yo
* Sen - Tú, [[Voseo|Vos]] (Arjantin ve Uruguay başta olmak üzere, Şili, Paraguay, Uruguay, Bolivya, Kolombiya, Venezuela ve Guatemala'da gibi ülkelerde çeşitli bölgelerde kullanılır, bazı fiiller için çekimi farklı olabilir.), Usted (Türkçedeki "siz" gibi daha saygılı bir hitap şeklidir, çekimi çekimi el/ella ile aynıdır.)
* O - Él (e), Ella (d)
* Biz - Nosotros (e), Nosotras (d)
* Siz - Vosotros (e), Vosotras (d) (Sadece İspanya'da kullanılırlarkullanılır), Ustedes (Latin Amerika'da kullanılır, çekimi ellos/ellas ile aynıdır).
* Onlar - Ellos (e), Ellas (d)
* Nasılsın? - ¿Cómo estás? ¿Qué pasa?
Satır 943 ⟶ 944:
== Meyveler ==
 
* [[Kabak]] - La calabaza
* [[Hindistan Cevizi]] - El coco
* [[Kiraz]] - La cereza
* [[Kayısı]] - albaricoque; damasco (Arjantin, Şili, Uruguay)
* [[Çilek]] - La fresa; frutilla (Arjantin, Şili Uruguay)
* [[Limon]] - El limón
* [[Elma]] - La manzana
* [[Portakal]] - La naranja
* [[Armut]] - La pera
* [[Avokado]] - aguacate; palta (Arjantin, Şili, Uruguay)
* [[Ananas]] - La piña; ananá (Arjantin ve Uruguay)
* [[Muz]] - El plátano; banana (Arjantin ve Uruguay)
* [[Karpuz]] - La sandía
* [[Erik]] - La ciruela
* [[Üzüm]] - La uva
* [[Şeftali]] - Melocotón; durazno (Arjantin, Şili Uruguay)
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/İspanyolca" sayfasından alınmıştır