Kutup ışıkları: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok |
k düzeltme |
||
14. satır:
== Terim ==
[[Aurora]] sözcüğü Roma [[Aurora (mitoloji)|Şafak Tanrıçası]]’nın adından gelmektedir. [[Boreas]]’da [[Yunanca
==Auroraların mekanizması==
61. satır:
== Tarihte aurosal olaylar ==
28 Ağustos ve 2 Eylül 1859 tarihinde "büyük manyetik fırtına" nedeniyle meydana gelen auroralar yakın geçmişte tanık olunan en inanılmaz gösterisini yaptı. [[Balfour Stewart]], [[Kew Gözlemevi]]’nden [[Kraliyet Akademisi]]’ne 21 Kasım 1861’de gönderdiği metinde[10][11] [[manyetograf]] aygıtı ile iki aurorasal olayı belgelediğini yazdı ve gözlediği 2 Eylül 1859 tarihli olay ile Carrington-Hodgson ışıma olayı arasında bağlantı olduğunu kaydetti. 2 Eylül 1859’daki ikinci aurorasal olayda ise gökyüzü o kadar geniş ve parlaktı ki; bu olay bilimsel yayınlarda, gemilerin seyir defterlerinde, Birleşik Devletler
{{Quotation|'''Boston telsizi (Portland telsizine):''' "Lütfen, 15 dakika süresince pillerin gücünü tamamen kesin."<br />
78. satır:
[[Dosya:Aurora Borealis from Expedition 6.ogv|küçükresim|[[Uluslararası Uzay İstasyonu]]'ndan Aurora Borealis]]
Auroranın esas enerji kaynağı yeryüzünden geçen güneş fırtınalarıdır.
Manyetosfer ve güneş rüzgârı elektriği ileten [[plazma]]dan (iyonlaşmış gaz) oluşmaktadır. Akım miktarı akımın yönüne göre hareketin doğrultusuna bağlı olarak a)bağıl hareketin derecesine b)manyetik alanın kuvvetine c)bir birine bağlı iletkenin sayısına ve d)manyetik alan ile iletkenin uzaklığına bağlıdır. Güneş rüzgârı ve manyetosfer bir tür bağıl hız ile elektrik ileten iki akışkandır, ve (kural olarak)
== Diğer gezegenlerde ==
[[Dosya:Jupiter.Aurora.HST.UV.jpg|küçükresim|[[Jüpiter]]]]
[[Jüpiter]] ve [[Satürn]] her ikisi de Dünya’dakinden çok daha kuvvetli manyetik alanlara sahiptirler (Jüpiter’in ekvatoral alan kuvveti 4,3 gauss, Dünya’da ise 0,3 gauss) ve her ikisinde de büyük radyasyon kemerleri [[Hubble Uzay Teleskopu]] ile aurora iki gezegende de açık olarak gözlendi. Uranüs ve Neptün’de de gözlenen auroralar var.[20] Devasa gaz kütlesindeki auroralar, yeryüzündeki gibi, güneş rüzgârı tarafından güçlendirilmiş gibi gözüküyor. Ayrıca, Jüpiter'in ayları, özellikle Io, Jüpiter’deki auroranın çok güçlü kaynaklarıdır. Bunlar Io ile Jüpiter arasındaki bağıl hareket nedeniyle dinamo mekanizması tarafından meydana gelen elektrik alan çizgileri ("sıralanmış alan çizgileri") boyunca ortaya çıkar. Aktif volkanlara ve iyonesfere sahip Io güçlü bir kaynaktır, ayrıca akımları radyo dalgaları oluşturur. Io
[[Mars]] ve [[Venüs]] aurora oluşumunun gerçekleştiği gezegenlerdendir. Venüs'ün tam bir gezegensel manyetik alanı olmadığı için, Venüs aurorası değişken şekil ve yoğunlukta parça parça dağılır, parlak gözükür. Bazen kutuplardaki aurora tüm yüzeyi kaplayabilir. Nedeni, diğer gezegenlerde olduğu gibi güneşten gelen parçacıklardır ve gezegenin karanlık tarafına yönelirler. [[SPICAM]] [[Mars Express]] tarafından14 Ağustos 2004'te Mars
== Sinema ve edebiyatta aurora ==
|