Atomaltı parçacık: Revizyonlar arasındaki fark

* '''1-''' [[Leptonlar]]

* '''2-''' [[Kuarklar]]

* '''3-''' [[Nötrinolar]]

Leptonlar ve kuarklar şimdiki bilgilere göre [[temel parçacıklardırparçacık]]<nowiki/>lardır.

Leptonlar içinde ‘Elektron’larElektron’lar vardır. Elektron şimdilik başka parçacıklardan oluşmamış olarak kabul edilmektedir.

Leptonların dönüşü[[Spin (fizik)|spin]] ½ ve elektrik yükleri -1 veya 0 dır. Yunanca lepton hafif parçacık anlamına gelmektedir.

Temel parçacıklar içinde adını [[James Joyce]]'dan alan parçacıklar kuarklardır.

Çekirdek, [[Nükleon]] adını verdiğimiz proton ve nötrondan meydana gelmiştir.

#[[Baryon|Baryonlar]]

#[[Mezon|Mezonlar]]

Nötron [[UDD kuarklarındankuarkları]]<nowiki/>ndan, Proton ise [[UUD kuarklarındankuarkları]]<nowiki/>ndan meydana gelmiştir.

Bir atom çekirdeğini oluşturan [[Hadron|hadronlar]], kuarklardan yapılmışlardır ve aradaki mezon alışverişi ile kararlı parçacıklar ortaya çıkar. Bu olay esnasındaki kuvvet [[Güçlü etkileşim|güçlü etkileşimdir]] ve çekirdeği parçalanmadan tutar. Bu olgu ilk kez [[Hideki Yukava|H. Yukova]] tarafından ortaya konulmuştur ve bu olayda en çok rol oynayan mezon [[Pi mezonu|pi mezondurmezon]]<nowiki/>dur. Ortalıkta pek görülmeyen bu maddelerin ömrü çok azdır.

Doğada varolan ve şimdilik bilinen 4 temel kuvvetin bağlantı kuantasına "[[Gluon]]" adı verilir. Bunlar; [[elektromanyetik kuvvet]] gluonu [[foton]], [[Zayıf etkileşim|zayıf etkileşim kuvvet]] gluonu [[W ve Z bozonları|W+ W- Z0 parçacığı]], çekim[[kuvvetli kuvvetietkileşim]] gluonu graviton[[Renkli Gluonlar|renkli gluonlar]], kuvvetli[[Kütleçekim etkileşimkuvveti|kütleçekimi kuvveti]] gluonu renkli gluonlardır[[graviton]]<nowiki/>dur. Atom çekirdeğini ilgilendiren gluonlar, kuarkların tat dediğimiz özelliğini değiştirir ve onların yapmış olduğu hadronları parçalar veya kuarkları zamk gibi bir arada tutarak kararlı parçacıkların yapılmasını sağlar.

Şimdiye kadar bahsedilen bu parçacıkların [[Pauli dışarlama ilkesi|Pauli yasası]] ile belirlenen spinleri göz önüne alındıklarında (spin parcacığın iç açısal momentumudur[[momentum]]<nowiki/>udur) parçacıklar ya tam sayılı spinlere sahiptir (0 , 1 ,2 …gibi) veya yarım tam sayılı (buçuklu) spinlere sahiptir (½ , 3/2 , 5/2 ... gibi). Yarı tam sayılı spinli parçacıklar FERMİ[[Fermi-Dirac istatiklerineistatistikleri|Fermi-Dirac istatistiklerine]], tam sayılı spin’e sahip olanlar BOSE[[Bose-Einstein istatistikleri|Bose-Einstein istatiklerineistatistiklerine]] uyarlar.

#Fermionlar[[Fermiyonlar]] ([[Enrico Fermi]]'den)

#[[Bozon|Bozonlar]] (M. K. Bose'dan )

Fermi-Dirac istatistiklerine uyan parçacıklar aynı anda aynı konumda olamazlar (elektron gibi).Bose-Einstein istatiklerineistatistiklerine uyanlar ise aynı anda konumda olabilirler (foton dolayısı ile laser[[lazer]] gibi).Tüm bahsedilen parçacıkların bir [[Antiparçacık|anti-parçacığı]] da vardır, anti-madde dediğimiz madde anti-parçacıklardan oluşan maddedir. En çok bilinen örnek [[Pozitron]] yani anti-elektron'dur. Anti-maddeler, madde ile etkileşime girdiklerinde enerjiyi dönüştüklerinden maddeden oluşan bir sistemde anti-madde gözlemlemek mümkün değildir.

[[Nötrinolar]] leptondur. Yüksüz ([[nötr]]) ve sıfır veya çok küçük kütleye sahiptirler. Bu yüzden diğer parçacıklarla neredeyse hiç etkileşmezler. Birçok nötrino, bir kere bile etkileşmeden yeryüzünün içinden geçerler.

Nötrinolar değişik bozunma ve etkileşmeler ile üretilir. Örneğin, bir nötron, bir proton, bir elektron ve bir anti-nötrinoya bozunur. Aslında, fizikçiler nötrinoların, [[Radyoaktif bozunma|radyoaktif bozunmaların]] dikkatli gözlemleri sonucu varolduklarını varsaymışlardır.