Baştoklu, Hanak: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Etiket: Geri alındı
Etiket: Geri alındı
36. satır:
Baştoklu köyünün 1595 tarihli [[Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan|Osmalı mufassal defteri]]nde Dikan-i Büzürg (دیكان بزرك) adıyla yer alması, buranın eski bir yerleşeme olduğuna işaret etmektedir. Osmanlı Devleti bu yerleşmeyi, birleşik [[Gürcü Krallığı]]'nın zayıflaması üzerine bağımsız devlete dönüşen [[Samtshe-Saatabago]]'dan ele geçirdi. Bu tarihte Ardahan-i Büzürg (Büyük Ardahan) livasının Meşe nahiyesine bağlı olan Dikan-i Büzürg'te (Büyük Dikan) [[ispenç]] vergisi veren 53 hane yaşıyordu. Her hanenin 5 kişiden oluştuğu kabul edilirse, köyün nüfusunun 165 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. O dönem için bu sayı Yukarı Tikani'nin büyük bir köy olduğunu göstermektedir. Hane reisleri Eliazar, Gela, Papa, Gogiça, Maharebel, Davita, Papuna, Vardzela, Kakala, Giorgi, Gabriel, Simon, Petre, Gogina gibi adlar taşıyordu. Bu kişilerin ve babalarının adlarına bakınca, köyün nüfusunun çoğunluğunun Gürcülerden oluştuğu anlaşılmaktadır. Bu deftere göre Yukarı Tikani'de buğday, arpa, yonca tarımı ve arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/simple-search?query=Gurjistanis_Vilaietis_Didi_Davtari ''Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan'' (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 493, II. cilt (1941), s. 482]</ref>
 
Büyük Tikani köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, [[1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı]] sonucunda [[Çarlık Rusya]]'nın eline geçti. Rus idaresinin Yukarı Tikan ( Верхний Тикан) olarak kaydettiği köy, Ardahan sancağını (''[[okrug]]'') Ardahan kazasına (''uçastok'') bağlıydı. Tikan nahiyesinin (маркяз; merkez) köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 294 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun % 28,2'si (83 kişi) "Türk", % 58,8'i (173 kiş) "Karapapak" olarak kaydedilmişti. Tikani haniyesinin nüfusu ise, 1.739 kişiden oluşuyordu.<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/ardagan1886.html "Ardahan kazası (1886 Yılı)” (Rusça).]</ref> Büyük Tikani'deki Karapapaklar [[1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı]]'nın ardından [[Ahısha livası]]ndan göç etmiştir. Büyük TihaniTikani'nin nüfusu 1896'da 360 kişi, 1906'da da 350 kişi olarak tespit edilmiştir.<ref>Candan Badem, ''Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin'', İstanbul, 2018, s. 112, ISBN 9786052100271.</ref>
 
Büyük Tikani, [[Birinci Dünya Savaşı]] sonuna doğru bölgede Rus idaresinin sona ermesinin ardından [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti]] sınırları içinde kaldı. [[Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali]] sırasında [[Ankara Hükümeti]]'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcü ordusunun çekilmesiyle köy yeniden Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de, [[Sovyet Rusya]] ile [[Ankara Hükümeti]] arasında imzalanan [[Moskova Antlaşması]]'yla da Büyük Tikani Türkiye'ye bırakıldı.<ref>Mustafa Kemal Atatürk, ''Nutuk'', İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.</ref> 1928 tarihli köy listesinde Yukarı Dikan (یوقاری ریكان) olarak geçen köy, Kars vilayetinin Ardahan kazasına bağlıydı.<ref>[http://hdl.handle.net/11543/94 ''Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları'' (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760.]</ref> Köyün adı, "yabancı kökten geldiği" gerekçesiyle 1959 yılında, Gürcüce adını andırır biçimde Baştoklu olarak değiştirildi.<ref>[https://www.scribd.com/doc/187208262/Koylerimiz-1968 ''Köylerimiz'', (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 80.]</ref> Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Baştoklu (''Yukarıdikan'')" biçimde uzun süre resmi kayıtlarda kullanıldı.<ref>[https://www.sehirhafizasi.sakarya.edu.tr/wp-content/uploads/2018/05/1960-nüfus-sayìmì.pdf 1''980 Genel Nüfus Sayımı'', Ankara, 1981.]</ref>