Sulakyurt, Ardahan: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
ႧႤႧႰႨ ႾႠႰႨ (mesaj | katkılar) |
||
40. satır:
Uzun süre Osmanlı egemenliğinde kalan yerleşim, [[93 Harbi]]'nin sonucunda Rusların eline geçti. Rus idaresinin Nikolaevka (eski Sarzeb) [Николаевка (бывший Сарзеб)] olarak kaydettiği köy, Ardahan sancağının (''okrug'') Ardahan kazasına (''uçastok'') bağlıydı. Nikolayevka aynı zaman bir nahiyeydi (сельское общество: kırsal topluluk) ve sadece Sarzab köyünden oluşuyordu. 1886 yılındaki tespite göre köyün nüfusu 437 kişiden oluşuyordu ve bu nüfusun tamamı Rus olarak kaydedilmişti.<ref>[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/ardagan1886.html "Ardahan kazası (1886 Yılı)” (Rusça).]</ref> Ruslar bölgeyi ele geçirdikten sonra yerleşim boşaltılmış ve [[Malakanlar]] yerleştirilmiştir. Bundan dolayı da köye, Rus çarı Nikolay'a ithafen "Nikolayevka" adı verilmiştir.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/simple-search?query=Gurjistanis_Vilaietis_Didi_Davtari ''Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan'' (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), III. Cilt (1958) s. 517-518.]</ref> Malakanların nüfusu hızla artmış, 1896'da 670, 1906'da 919 kişiye ulaşmıştır.<ref>Candan Badem, ''Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin'', İstanbul, 2018, s. 111, ISBN 9786052100271.</ref> Rus idaresi sırasında [[İsviçreliler|İsviçreli]] David Moser adlı bir peynir üreticisi tarafından köyde,"Zavot" adı verilen gravyer [[peynir]]i imalathanesi kuruldu.<ref name= "sarzab3">{{Web kaynağı |url=https://www.academia.edu/6810121/Cheese_Production_in_Kars_under_Russian_Rule_Karsta_Peynir_%C3%9Cretimi_1878-1918 |başlık="Rus Yönetiminde Kars ve Kars'ta Peynir Üretimi (1878-1918)", Candan Badem |erişimtarihi=21 Şubat 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20170509064844/http://www.academia.edu/6810121/Cheese_Production_in_Kars_under_Russian_Rule_Karsta_Peynir_%C3%9Cretimi_1878-1918 |arşivtarihi=9 Mayıs 2017 |ölüurl=hayır}}</ref>
[[Birinci Dünya Savaşı]] sırasında Ardahan Bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli Nikolayevka köyünden Büyük Sardzebi olarak söz ermiştir. Küçük Sardzebi adında başka bir Malakan köyünden söz eden Martvileli, bu köye Veliko-Kniajenski adı verildiğini ve burada sütçülük yapıldığını yazmıştır
{{quote|Büyük Sardzeve köyüne yukarıdan bakan Kançahi köyünden aşağıya indim. Saygıdeğer okur bu köyün adı niye Sardzeve diye soracak olursa: Eskiden Ardahan’da yaşayan atalarımız, hiç kuşkusuz, yukarıdaki Kançahi köyünün yanında, bu iş için özel olarak hazırlanmış olan taş teknede inek ve koyun sürülerini sağıyorlardı. Buradan borularla süt Sardzeve köyündeki tekneye akıyordu ve burada bu sütten peynir ile tereyağı yapılıyordu. Bu tekneler, yukarıda olduğu gibi aşağıda bugün de duruyor. Ancak bir miktar eskimiş durumdalar ve yeraltından geçen borular da görünüyor. Sardzeve köyünde bugün Malakanlar yaşıyorlar. Malakanlar köyün Gürcüce “Sardzeve” adını beğenmeyip köye Nikolaevka adını vermişler. Burada yaşayan Türklere Nikolaevka’ya gidiyorum diyecek olsan, anlamadıkları için Rusya’ya mı diye soruyorlar. Mutlaka “Sardzeve” demeniz gerekiyor; onlar Nikolaevka adına alışamamışlar ve zaten Malakanlar da burada çok eskiden beri yaşamıyorlar. Malakanlar 17-20 yıl önce buraya yerleştirilmiş. İşte bu Sardzeve köyünün tam ortasında bir tünelin girişini görebilirsiniz. Tünelin ağzına büyük bir taş konmuş. Bu tünel, Kura Nehri kıyısına, Sardzeve köyünden bir kilometre uzakta, eskiden bir köyün bulunduğu yere ulaşıyor. Malakanlar şu anda burayı otlak olarak kullanıyor. 1882 yılında burada Pyatigorski alayı konuşlanmıştı (o tarihte burada Malakanlar yokmuş). Askerler eski köy yerinde boydan boya kendileri için gerekli hendek kazmaya başlamışlar. Bir metre derine inince tünelin girişini bulmuşlar. Burada küçük bir oda varmış. Bu odada kiliseye ait değerli eşyalar bulunmuş (altın haç ve değerli taşlarla süslü ikonlar ve başka pek çok değerli mücevher).<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/132919 Konstantine Martvileli, “Ardahan Bölgesinde”, ''Sakartvelo'' gazetesi, 7 Ekim 1917, sayı 220.]</ref>}}
[[Birinci Dünya Savaşı]]'nın ardından Rus idaresinin son bulmasından sonra yerleşim bir süre bağımsız [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti|Gürcistan]]'ın sınırları içinde kaldı. [[Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali]] sürerken, [[Ankara Hükümeti]]'nin ültimatomu doğrultusunda Ardahan'dan Gürcü kuvvetleri çekildi ve yerleşim de fiilen Türkiye'ye katıldı. [[Sovyet Rusya]] ile [[Ankara Hükümeti]] arasında 16 Mart 1921'de imzalanan [[Moskova Antlaşması]]'yla da köy Türkiye'ye bırakıldı.<ref>Mustafa Kemal Atatürk, ''Nutuk'', İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.</ref> Sarzeb, 1928 tarihli köy listesinde Kars vilayetinin Ardahan kazasına bağlıydı.<ref>[http://hdl.handle.net/11543/94 ''Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları'' (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 759.]</ref> 1959 yılında adı Sulakyurt olarak değiştirildi ve 1992 yılında il yapılan Ardahan'ın merkez ilçesine bağlandı.
| |||