Seydi Ahmed Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
Hiroşi (mesaj | katkılar)
ifade düzenleme
18. satır:
'''Seydi Ahmet Paşa''' (1617 - 28 Ağustos 1660, [[Budin]]) Osmanlı Devleti'nde [[IV. Mehmet]] döneminde [[Budin Eyaleti]] valiliği ve serdarlığı yapmış [[Çerkesler|Çerkes]] asıllı [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] devlet adamı ve asker.
 
[[Evliya Çelebi]]'nin anlatımına göre; Dağıstan bölgesinde yaşayan Sadşe kavmindendir. 14 yaşına gelmeden önce kaçırılarakkaçırıldı ve köle olarak Mısır'da yaşlı bir kadına satıldı. YirmiYirmili yaşlarına gelinceyaşlarında süvarilik ve silahşörlükte yetenekli olduustalaştı. Mısır’da yapılan cirit oyunlarında, ok ve tüfek atışları ile her türlü silahı kullanmada kendini gösterdigöstererek ve şöhreti yayıldıünlendi. Mısır hafif süvarilerinin cesur ve yiğitlerine "Seydi" denilmekteydi ve Ahmet Paşa'nın Seydi adı buradan gelmiştir.{{ÖA}}
 
[[Sultan İbrahim]] zamanında harem-i hassaHassa' da Seferli odasına alındı. [[Çaşnigirbaşı]] rütbesiyle saraydan ayrılıp [[Budin]]'e gitti. Kendisine [[Simontornya]] ve sonrasında [[İstolni Belgrad]] sancakbeyliği görevleri verildi. [[Revan]] taraflarındaki isyan üzerine [[Tortum]] sancakbeyliğine tayin edildi. Doğubeyazıt dolaylarında isyan eden [[Şuşik Kalesi]] beyi üzerine yürüyerek kaleyi teslim aldı. Daha sonra [[Kozaklar]] tarafından ele geçirilen günümüz [[Batum]] topraklarındaki [[Gönye Kalesi]]'ni geri aldı. [[Gürcistan]] seferine katıldı ve önemli başarılar elde etti.
 
[[Nevesinli Salih Paşa]]'nın yerine Erzurum Beylerbeyi [[Defterdarzâde Mehmed Paşa]]'nın hasmı olan [[Hezarpare Ahmed Paşa]] vezir-i azam olunca Defterdarzade görevden alındı. Bu kararı tanımayan Defterdarzade isyan ederek İstanbul üzerine harekete geçtiğinde Seydi Ahmet Paşa da isyan eden Defterdarzade'nin yanında yer aldı. Daha sonra affedilen Ahmet Paşa, Kaptan-ı Derya Murat Paşa ile 1654 yılındaki donanma seferine katıldı. Donanmadan dönen Seydi Ahmed Paşa'ya, 1654 yılı sonlarına doğru Maraş valiliği makamı verildi. Sonrasında Sadrazam [[İbşir Mustafa Paşa]] tarafından [[Anadolu Beylerbeyliği]]'ne vali tayin edildi. Ancak Kütahya'da halktan zorla mal toplaması ve halka zulüm yapması üzerine Padişah tarafından görevden alındı. Seydi Ahmet Paşa bu defa Boğaz muhafızlığına atandı. Bu görevdeyken iyi hizmetleri ve Venediklilerin Çanakkale Boğazına saldırıları sırasında başarıları görüldü. Bu hizmeti karşılığında ödül olarak önce Şehrizor Eyaleti valiliğine atandı, fakat Anadolu Valiliği'ndeyken yaptığı zulümlerden dolayı vilayet halkı ittifak ederek paşanın [[mütesellim]]ini reddetti ve kale kapılarını kapatarak paşayı şehre kabul etmediler. Bunun üzerine Ahmet Paşa'ya Karaman Eyaleti verildi. [[Konya]] halkının da Ahmet Paşa'yı kabul etmemesi üzerine Ahmet Paşa da şehri kuşattı. Bunu haber alan Padişah bu sefer Ahmet Paşa'yı [[Halep Eyaleti]]ne vali olarak atadı. Ancak Ahmet Paşa'nın [[mütesellim]]i burada da şehre sokulmadı. Bunun üzerine Ahmet Paşa, Halep şehrini iki ay kadar kuşatmasına rağmen şehri alamadığı gibi bu sırada Halep valiliği görevinden alınarak [[Sivas Eyaleti]]'ne vali atanması üzerine kuşatmayı kaldırarak [[Sivas]]'a gitti.
28. satır:
1658 yılında [[Erdel Krallığı]]'na sefer düzenleyen Sadrazam [[Köprülü Mehmet Paşa]] Edirne'ye dönerken Seydi Ahmet Paşa'yı Budin Valiliği göreviyle birlikte [[II. György Rákóczi]]'nin isyan hareketlerini bastırmakla görevlendirdi. Avusturya tarafından isyana teşvik edilen II. György Rákóczi, sadrazamın dönüşünü fırsat bilerek tekrar asker toplamaya başladı. Bunun üzerine Budin Valisi Seydi Ahmed Paşa, II. György Rákóczi üzerine yürüyerek Erdel topraklarına girdi ve önce 1659 yılında [[Demirkapı Muharebesi|Demirkapı]], sonra da 1660 yılındaki [[Kolojvar Muharebesi]]'nde onu mağlup etti. Seydi Ahmed Paşa, Köse Ali Paşa ile [[Varat]] kalesi kuşatmasına katıldı.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.journalagent.com/pausbed/pdfs/PAUSBED_10_1_24.pdf |başlık=Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Evliya Çelebi Özel Sayısı, Sayı 10, ISSN 1308-2922 |erişimtarihi=1 Ocak 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20150101213417/http://www.journalagent.com/pausbed/pdfs/PAUSBED_10_1_24.pdf |arşivtarihi=1 Ocak 2015 |ölüurl=hayır}}</ref>
 
[[Transilvanya]]'nın önemli merkezi [[Oradea|Varat]] 27 Ağustos 1660 tarihinde Osmanlı kuvvetlerince işgalele edildigeçirilerek veyeni kurulan [[Varat Eyaleti]] kurularak, şehir eyaletin'nin merkezi yapıldı. İmparatorluğun [[Budin]] ve [[Eğri]] Eyaletlerinden bazı sancaklar buraya bağlandı. Bu arada daha evvel Melek Ahmet Paşa, Serdar Ali Paşa ve Çavuşzâde Mehmed Paşa, Sadrazam [[Köprülü Mehmet Paşa]]'ya çeşitli raporlarla Seydi Ahmet Paşa'yı kötüleyerek paşanın katli için emir almışlardı. Budin'de toplanan askeri erkanda bulunan Seydi Ahmet Paşa'nın katli ''(yerine atanacak olan)'' [[Boşnak İsmail Paşa]]'ya emredilmişse de İsmail Paşa başarısız olmuş, 28 Ağustos 1660 tarihinde Serdar Ali Paşa'nın Seydi Ahmet Paşa'yı otağına davet edip aldatması sonucu adamlarından pek azı ile canı için mücadele eden paşa önce tüfekle göğsünden vurulmuştur. Uzunca bir arbededen sonra başı kesilmiştir. Bunu gören askerler paşanın ölümünü protesto etmek üzere taşkınlığa başlamışlarsa da hareketleri kısa sürede bastırılmıştır.
 
[[Evliya Çelebi]]'nin aktardıklarına göre; Paşa, Tameşvar’da Horos kapısı dışındaki câmiin mihrabı önüne defnedilirken Avusturya İmparatoru tarafından gönderilen Roza adlı elçi defnedenlerin feryadını görerek feryadın sebebini sormuş, cevaben ''"Bu ölü o kimsedir ki, sizi ve kralınızı ve bütün kâfiristanı titretti. Adı, demir ayak Gazi Seydi-Ahmed Paşadır"'' denilince, Elçi: ''"Yazık ki, Osmanlının namlı bir veziri idi. Rakoçi gibi bir şânı büyük kralı katledip derdinden kurtardı ve Avusturya’yı huzura kavuşturdu. Erdel memleketini fethedip, bu kadar yıllık birikmiş vergileri tahsil edip devlet hazinesine. Meğer iyilik yaramaz imiş…"'' deyip Seydi Paşa'nın ölüsü üzerine avuç avuç altın serpmiştir.