Vikipedi

Hayvanat bahçesi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği Gelişmiş mobil değişikliği
Değişiklik özeti yok
3. satır:
'''Hayvanat bahçeleri''', farklı coğrafyalara ait hayvanların, doğal veya yapay engellerle sınırlandırılmış alanlarda kent insanlarıyla buluşturulduğu mekanlardır.
 
Çeşitli hayvan türlerini koruyup nesillerinin devamını sağlamak, eğitim ve öğretimde yararlanmak, hayvanlar üzerinde bilimsel çalışmalar için olanak yaratmak ve kent insanlarının yaban hayvanları ve davranışlarını izleyip gözleyebilecekleri rekreasyon etkinliklerinde bulunmalarını sağlamak gibi amaçlarla tesis edilirler.<ref name="ipek">{{web kaynağı |soyadı1=Altuğ Turan |ad1=İpek |yazar1yazar2=Malkoç True, Emine |başlık=Kentsel Bir Dış Mekân Olarak Hayvanat Bahçeleri: Türkiye’den Öne Çıkan Örnekle |url=https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/392912 |yayıncı=ADÜ Ziraat Dergisi 2017;14(2) |erişimtarihi=20 Şubat 2021}}</ref>
 
== Geçmişi ==
[[Dosya:Séeberger_-_Jardin_des_Plantes_de_Paris_125.jpg|thumb|1905, Paris]]
 
Tarihte ilk hayvan koleksiyonun M.Ö. 1100 yılında Çin İmparatoru Vu-Vang tarafından yapıldığı kabul edilir.<ref name=ipek/> İmparator, sarayda "''Bilgi Bahçesi'' adını verdiği bir bölüm ayırmıştı. [[Eski Mısır]] tapınaklarının yanında da, mabetlere kurban edilecek hayvanları saklamak için bir yer ayrılırdı. M.Ö. 1000 ile 400 arasında Kuzey Afrika, Hindistan ve Çin’de çok sayıda küçük hayvanat bahçesi kurulmuştu. Hükümdarların ve soyluların prestij koleksiyonları tarzında hayvanat bahçeleri Türkçe'de "arslanhane" olarak anılmıştır. 16. yüzyılda [[Osmanlı Devleti|Osmanlı]] saraylarında yabani ve yırtıcı hayvanların korunduğu ve terbiye edildiği birer Arslanhane bulunmakta ve yabani hayvanlar, Sultan'ın gücünün bir göstergesi olarak saraydaki törenlerde sergilenmekteydi.
[[Eski Mısır]] tapınaklarının yanında da, mabetlere kurban edilecek hayvanları saklamak için bir yer ayrılırdı. Tarihte ilk hayvan koleksiyonun M.Ö. 1100 yılında Çin İmparatoru Vu-Vang tarafından yapıldığı kabul edilir.<ref name=ipek/> İmparator, sarayda "''Bilgi Bahçesi'' adını verdiği bir bölüm ayırmıştı. M.Ö. 1000 ile 400 arasında Kuzey Afrika, Hindistan ve Çin’de çok sayıda küçük hayvanat bahçesi kurulmuştu. [[Eski Yunan]] ve [[Roma İmparatorluğu|Roma]]'da hayvanların soyluların zevki için sergilenmesi popüler hale gelmişti. <ref name="serap">{{web kaynağı |soyadı1=Yılmaz |ad1=Serap |yazar2=Özbilen, Ali |başlık=Hayvanat bahçeleri tasarım ilkeleri ve tipolojileri |url=https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/195775 |yayıncı=SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, Yıl: 2011, Sayı: 12 |erişimtarihi=20 Şubat 2021}}</ref>
 
Hükümdarların ve soyluların prestij koleksiyonları tarzında hayvanat bahçeleri Türkçe'de "arslanhane" olarak anılmıştır. 16. yüzyılda [[Osmanlı Devleti|Osmanlı]] saraylarında yabani ve yırtıcı hayvanların korunduğu ve terbiye edildiği birer Arslanhane bulunmakta ve yabani hayvanlar, Sultan'ın gücünün bir göstergesi olarak saraydaki törenlerde sergilenmekteydi. Hayvan koleksiyonları 16. 17. ve 18. yüzyılda Avrupa kraliyet ve asiller çevresinde yaygınlaşmış, Fransa Kralı [[XI. Louis]], 1650'de [[Versay Sarayı]]'nda Avrupa'nın ilk hayvanat bahçesini kurmuştu. Versay Sarayı'ndan esinlenerek Viyana'da Prens Franz 1 tarafından 1752'de kurulan [[Schönbrunn Sarayı]]'nda oluşturulan hayvan koleksiyonu, günümüz hayvanat bahçelerinin öncüsü kabul edilir ve günümüze kadar etkinliğini sürdürür.<ref name=serap/>
 
Halka açık modern hayvanat bahçeleri ise [[Aydınlanma Çağı]]'nda yaygınlaştı. Hayvan davranışlarını ve anatomisini araştırmak isteyen araştırmacılar için hayvanları onların doğal yaşam alanlarına yakın veya benzeyen yerlerde tutma gereği ortaya çıktı. İlk modern hayvanat bahçesi (Ménagerie du Jardin des plantes) 1793 yılında [[Paris]]'te kuruldu.
 
19. yüzyılda, izleyenlerin merak duygusunu tatminden çok bilimsel araştırma yapılmasına olanak sağlamak üzere hayvan koleksiyonları oluşturulmaya başlandı. 1828 yılında Londra'da kurulan hayvanat bahçesi bunun örneklerindendir.
1907'de [[Hamburg]]'da kurulan hayvanat bahçesi, hayvanları kuşatmada parmaklıklı kafesler yerine, görünüşte yapay olduğu belli olmayan, aşılması imkânsız hendekleri kullanan ilk hayvanat bahçesi idi. Türlerin yaşam ortamlarının birebir benzerlerinin yaratılması ve ziyaretçilerin de bu ortamlarda bulunmasını ortaya koyma düşüncesi ilk defa 1976'da [[Seattle]]'daki Woodland Park Hayvanat Bahçesi master planı kapsamında ortaya çıktı.<ref name=ipek/>▼
 
▲1907'de [[Hamburg]]'da kurulan hayvanat bahçesi, hayvanları kuşatmada parmaklıklı kafesler yerine, görünüşte yapay olduğu belli olmayan, aşılması imkânsız hendekleri kullanan ilk hayvanat bahçesi idi. Bu hayvanat bahçesi, bir vahşi hayvan satıcısı olan Karl Hagenbeck tarafından kuruldu. Türlerin yaşam ortamlarının birebir benzerlerinin yaratılması ve ziyaretçilerin de bu ortamlarda bulunmasını ortaya koyma düşüncesi ilk defa 1976'da [[Seattle]]'daki Woodland Park Hayvanat Bahçesi master planı kapsamında ortaya çıktı.<ref name=ipek/>
 
Türkiye'de ilkhalka kezaçık Hayvanathayvanat bahçesi halkailk açık olarakkez 1937 yılından sonra sırasıyla [[İzmir]], [[Ankara]] ve [[İstanbul]]'da kuruldu. Günümüzde hayvanat bahçeleri Türkiye'de A ve B grubu olmak üzere sınıflandırılır. 2014 yılı itibariyle 11 adet A grubu (en az yetmiş çeşit hayvan türü bulunduran) ve 15 B grubu (en fazla 69 çeşit hayvan türü bulunduran) olmak üzere 26 adet ruhsatlı hayvanat bahçesi ve akvaryum vardır.<ref name="bgrubu">{{web kaynağı |başlık=Türkiye’de B Grubu Hayvanat Bahçeleri ve Akvaryumların Durumu |url=https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/434712 |yayıncı=DPÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Haziran 2016, Sayı 36 |erişimtarihi=20 Şubat 2021}}</ref>
 
== Hayvanların sergilenmesi ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hayvanat_bahçesi" sayfasından alınmıştır