Galatyalılara Mektup: Revizyonlar arasındaki fark

'''Galatyalılara Mektup''' ya da '''Galatyalılar''', [[Yeni Ahit]]’in dokuzuncu kitabıdır. [[Edebî mektup|Mektup]], [[Tarsuslu Pavlus]]’tan [[Galatya]]’daki erken dönem [[Hristiyanlık|Hristiyan]] cemaatlerine yazılmıştır. Mektubun gönderildiği Galatya'nın tam olarak neresi olduğu belirli değildir.<ref name="Britannica">{{ansiklopedi kaynağı |soyadı= |ad= |yazarbağı= |editör= |editör-bağ= |ansiklopedi= Britannica |başlık= Letter of Paul to the Galatians |çeviribaşlık= |url= http://www.britannica.com/EBchecked/topic/223802/The-Letter-of-Paul-to-the-Galatians |erişimtarihi= 2 Şubat 2021 |dil= |basım= |tarih= |yıl= |ay= |yayıncı= |cilt= |yer= |tanıtıcıid= |isbn= |oclc= |doi= |sayfalar=|alıntı= |kaynak= }}</ref> Uzmanlar bu Galatya'nın ya Anadolu'nun güneyindeki Roma eyaleti Galatya ya da İç Anadolu'da Keltlerin yaşadığı daha geniş bir bölgenin adı olan Galatya olduğuna ihtimal vermektedirler.{{Sfn | Betz | 1992}} Pavlus, daha çok, birinci yüzyılda [[centil]] Hristiyanlar ve Yahudi dînî hukuku arasındaki ilişkiye dair beyanda bulunmaktadır. Pavlus, centil Hristiyanların Yahudi dini hukukuna tabi olmasına, özellikle erkeklerin sünnet olmasına karşı çıkmaktadır. Ona göre, Mesih'in zuhuru ile Yahudi dînî hukuku zorunluluğunu yitirmiştir. Galatyalılara Mektup, Hristiyanlık tarihi, Hristiyanlık ilahiyatının gelişimi ve Pavlus hakkındaki çalışmalara büyük etkide bulunmuştur.{{Sfn|Riches|2013|s=63-65}} Mektuptaki esas tartışma konusu, centillerin Hristiyanlığa geçişinin nasıl olması gerektiği üzerinedir. Konunun bu oluşu, bu mektubun kilise tarihinin oldukça erken bir döneminde yazılmış olduğunu göstermektedir. Bu en erken devirde, Hristiyanların azami çoğunluğu, [[Yahudilik]]ten Hristiyanlığa geçiş yapan [[İsrailoğulları]]ndan oluşuyordu. Tarihçiler, bu topluluğa [[Hristiyan Yahudiler]] adını vermektedirler. Mektubun oldukça erken bir dönemde yazıldığının bir diğer kanıtı, Hristiyan milletinin içinde bir kilise örgütlenmesinin başlamış olduğuna dair bir işaretin yer almamasıdır. Mektubun bu özellikleri, onun Pavlus'un hayatta olduğu devirde yazıldığını göstermektedir.{{Sfn|Holladay|2005|s=463–466}} Pavlus mektubunda İsa'nın gerçek bir havarisi ve öğrencisi olduğunu şiddetle savunur ve bunu yaparken kapsamlı [[otobiyografi]]k bilgiler verir.<ref name="Britannica" />

Üçüncü bir hipoteze göre,{{Sfn|Fung|1988|s=[https://books.google.com/books?id=THYUsu7sLGEC&pg=PA16 16–22]}}<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.theologywebsite.com/nt/galatians.shtml | başlık = New Testament Study Helps: Galatians | soyadı1 = | ad1 = | soyadı2 = | ad2 = | tarih = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20070928170851/http://www.theologywebsite.com/nt/galatians.shtml | arşivtarihi = 28 Eylül 2007 | eser = | yayıncı = Theology WebSite | alıntı = | ref kaynak= harv | erişimtarihi = 11 Temmuz 2007}}</ref> Galatyalılar 2:1-10'da anlatılanlar, Pavlus ve Barnabas'ın Elçilerin İşleri 11:30 ve 12:25'te anlatılan Kudüs ziyareti ile aynı olaydır. Bu hipoteze göre, Galatyalılara yazılan mektup, Kudüs'teki konsil<ref group="not">bkz. Elçilerin İşleri 15</ref> toplanmadan önce gerçekleşmiştir. Dolayısıyla, Pavlus'un kiliselere yazdığı ilk mektuptur. Buna göre, bahsedilen manevi keşif<ref group="not">bkz. Galatyalılar 2:2</ref> Agabus'un kehaneti ile uyum içindedir.<ref group="not">bkz. Elçilerin İşleri 11:27-28</ref> Bu görüşe göre, centiller arasında dolaşan bu incil ile ilgili mahrem konuşulması, bu mektubun Elçilerin İşleri 15'teki Kudüs toplantısından önce yazıldığını göstermektedir, bununla birlikte bu gizlilik Elçilerin İşleri 11 ile tam bir uyum içindedir. Fakirlere yardımda bulunmak<ref group="not">bkz. Galatyalılar 2:10</ref>, Elçilerin İşleri 11 ile tam uyum arzederken, Elçilerin İşleri 15 ile uyumsuzluk arzetmektedir.{{Sfn|Fung|1988|s=[https://books.google.com/books?id=THYUsu7sLGEC&pg=PA19 19]}} Ayrıca, Elçilerin İşleri 15'teki mektuptan Galatyalılarda hiç bahsedilmemesi, böyle bir mektubun henüz yazılmamış olduğunun kanıtıdır, çünkü o mektup yazılmış olsaydı, Pavlus, Yahudi dini hukukunun yaşatılmasını savunanlara karşı o mektubu mutlaka kullanırdı. Yine, eğer Elçilerin İşleri 15'teki olaylar yaşanmış olsaydı, Galatyalılarda Pavlus'un Petrus ile münakaşasından bahsetmesi yersiz, gereksiz olurdu. Bu hipotezde savunulanların doğru olması durumunda, Galatyalılara yazılan mektubun tarihi muhtemelen MS 47 olmaktadır, ancak bu tarihlemede Pavlus'un ne zaman din değiştirdiği gibi tarihi belirsiz olaylar için belirlenecek tarihler, MS 47 tahminini değiştirme etkisine sahiptir.{{Sfn|Fung|1988|s=[https://books.google.com/books?id=THYUsu7sLGEC&pg=PA19 19]}}

*{{Kitap kaynağı |başlık= Antioch & Rome: New Testament Cradles of Catholic Christianity |soyadı1= Brown |ad1= Raymond E. |soyadı2= Meier |ad2= John P. |yıl= 1983 |yayıncı= Paulist Press |yer= New York |isbn= 9780809125326 |sayfa= |sayfalar= |bölüm= |cilt= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url=}}

*{{Kitap kaynağı |başlık= The Epistle to the Galatians |soyadı= Fung |ad= Ronald Y. K. |yazarbağı= |yıl= 1988 |yayıncı= Eerdman's Press |yer= Grand Rapids, MI |isbn= 0802825095 |sayfa= |sayfalar= |bölüm= |cilt= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url= https://books.google.com/books?id=THYUsu7sLGEC }}

*{{Kitap kaynağı |başlık= Introduction to the New Testament |soyadı= Koester |ad= Helmut |yazarbağı= |yıl= 2000 |yayıncı= Walter de Gruyter |yer= Berlin |isbn= 3110146932 |sayfa= |sayfalar= |bölüm= |cilt= 2 |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url= https://books.google.com/books?id=thXUHM5udTcC }}

*{{Kitap kaynağı |başlık= The Beginnings of Christianity |soyadı= Lake |ad= Kirsopp |yazarbağı= Kirsopp Lake |editör1-soyadı= Jackson |editör1-ad= Foakes |editör2-soyadı= Lake |editör2-ad= Kirsopp |yıl= 1933 |yayıncı= Macmillan |yer= London Londra|isbn= |sayfa= |sayfalar= |bölüm= The Apostolic Council of Jerusalem |bölümurl= https://archive.org/details/thebeginningsofc05unknuoft/page/200 |cilt= 5 |basım= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url=}}

*{{Kitap kaynağı |başlık= The Acts of the Apostles |soyadı= Marshall |ad= I. H. |yazarbağı= |yıl= 1980 |seri= Tyndale New Testament Commentaries |yayıncı= |yer= Grand Rapids |isbn= |sayfa= |sayfalar= |bölüm= |bölümurl= |cilt= |basım= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url=}}

*{{Kitap kaynağı |başlık= Acts–Philemon |soyadı= McDonald |ad= Lee Martin |yazarbağı= |editör1-soyadı= Evans |editör1-ad= Craig |yıl= 2004 |yayıncı= Victor |yer= Colorado Springs, CO |basım= |seri= The Bible Knowledge Background Commentary |isbn= 9780781440066 |sayfa= |sayfalar= |bölüm= |cilt= 2 |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url= https://books.google.com.tr/books?id=oP3k4TNiDWMC }}