Diyofantus: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Otorite kontrolü şablonu eklendi |
güncelleme |
||
10. satır:
}}
'''[[İskenderiye]]li Diophantus''' (
== Yaşamı ==
Diophantus'un hayatı hakkında maalesef oldukça az bilgi mevcuttur. Hangi dönemde yaşadığıyla ilgili yapılan çıkarımlar ancak 500 yıllık bir döneme indirgenebilmiştir. Kendisinin Poligon sayılarla ilgili çalışmasında, MÖ 2. yüzyılda yaşamış olan İskenderiyeli [[Hypsicles]]'ten bahsetmiş olmasının yanı sıra, MS 4. yüzyılda yaşamış olan [[İskenderiyeli Theon]]'un da Diophantus'tan alıntı yapmış olması, Diophantus'un MÖ 2. yüzyılla MS 4. yüzyıl arasında bir dönemde yaşamış olduğunu düşündürmüştür.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı=Bashmakova|ad=Isabella G.|başlık=Diophantus and Diophantine Equations|yıl=1998|yayıncı=Cambridge University Press|sayfalar=81-84|url=http://www.google.gr/books?id=GfiKG7_1qCkC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false|erişimtarihi=28 Ekim 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140202121656/http://www.google.gr/books?id=GfiKG7_1qCkC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false|arşivtarihi=2 Şubat 2014|ölüurl=evet}}</ref> Diophantus'un kaç yaşında öldüğüyle ilgili bilgiye ise, MS 5. yüzyılda yaşamış olan [[Metrodorus (dilbilimci)|Metodorus]]'un, çeşitli matematik bilmecelerini derlediği, ''Yunan Antolojisi'' adlı eserinden ulaşıyoruz. Bu eserde Diophantus'un öldüğü yaş ile ilgili bilmece şöyledir:
* Diophantus hayatının 1/6'nda ergenliğe erişmiştir.
* Hayatının 1/12'sini tamamladığında sakal bırakmaya başlamıştır.
* Hayatının 1/7'sini tamamladığında evlenmiştir.
* 5 yıl sonra bir oğlu olmuştur.
* Oğlu, Diophantus'un hayatının yarısı kadar yaşamıştır.
* Oğlunun ölümünden 4 yıl sonra da Diophantus ölmüştür.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı=Darling|ad=David|başlık=The Universal Book of Mathematics: From Abracadabra to Zeno's Paradoxes|yıl=2004|yayıncı=John Wiley & Sons|sayfalar=94|url=http://books.google.gr/books?id=nnpChqstvg0C&pg=PA94&dq=diophantus+riddle&hl=en&sa=X&ei=YRaNUJGSHNLT4QSF_4C4Bg&redir_esc=y#v=onepage&q=diophantus%20riddle&f=false|erişimtarihi=28 Ekim 2012|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160310204343/https://books.google.gr/books?id=nnpChqstvg0C&pg=PA94&dq=diophantus+riddle&hl=en&sa=X&ei=YRaNUJGSHNLT4QSF_4C4Bg&redir_esc=y#v=onepage&q=diophantus%20riddle&f=false|arşivtarihi=10 Mart 2016|ölüurl=evet}}</ref>
Eğer ''D'' Diophantus'un öldüğü yaşı belirtirse, bu bilmecenden aşağıdaki denklem türetilir:
26. satır:
== Bilimsel katkıları ==
Diophantus her ne kadar cebirin yaratıcısı olarak tanımlansa da Diophantus'un yaşadığı dönemdeki Yunan Matematikçiler, Antik Mısır cebirinden haberdardılar. Tek bilinmeyenli cebir problemleri ve çözümleri
=== Arithmetika ===
38. satır:
Diophantus'un ölümünden sonra Arithmetika ve diğer çalışmaları batı dünyasında (Avrupa'nın [[karanlık çağ|Karanlık Çağ']]a girmesinden dolayı) unutulmuştur. [[Arithmetika]]'nın büyük bölümünün bugüne ulaşabilmesinin sebebi, [[Araplar|Arap]] alimlerin bu eser üzerinde tafsilatlı bir şekilde çalışmasıdır.<ref name="Dioph">{{Web kaynağı | url = http://www.crystalinks.com/diophantus.html | başlık = Diophantus | erişimtarihi = 28 Ekim 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20131021182917/http://www.crystalinks.com/diophantus.html | arşivtarihi = 21 Ekim 2013 | ölüurl =hayır}}</ref>
[[Arithmetika]]'nın Latinceye ilk çevirisi [[Bombelli]] tarafından 1570 yılında yapılmış fakat basılmamıştır. Bununla birlikte Bombelli, Diophontos'un çalışmasının bir kısmını kendi cebir çalışmasında kullanmıştır. Arithmetika'nın en bilinen Latince çevirisi ise [[Bachet]] tarafından 1621 yılında yapılmıştır. Arithmetika'nın 1621 baskısı, [[Fermat]]'ın meşhur [[Fermat'nın son teoremi|Son Teorem'ini]] yazmasından sonra daha da bir önem kazanmıştır.<ref name="Dioph"/>
=== Diophantus denklemi ===
59. satır:
== Dış kaynaklar ==
{{Vikisöz}}
* [http://www.crystalinks.com/diophantus.html Diophantus hakkında genel bilgi (İngilizce)]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20131021182917/http://www.crystalinks.com/diophantus.html |tarih=21 Ekim 2013 }}▼
* {{Commons kategori-ufak}}
* [https://web.archive.org/web/20131111175930/http://www.acikders.org.tr/pluginfile.php/192/mod_resource/content/0/OkumaParcalari/Diophantus.tr.pdf İskenderiyeli Diophantus]▼
* {{1911}}
▲*
▲*
* {{MathWorld|urlname=DiophantussRiddle|title=Diophantus Bilmecesi (İngilizce)}}
* {{kaynak|yazar=Norbert Schappacher|yıl=2005|url=http://irma.math.unistra.fr/~schappa/NSch/Publications_files/1998cBis_Dioph.pdf|başlık=Diophantus of Alexandria : a Text and its History}}
* {{kaynak|url=http://www.jphogendijk.nl/reviews/sesiano.html|başlık=Review of Sesiano's Diophantus|alıntı=Review of J. Sesiano, Books IV to VII of Diophantus' Arithmetica|yazar=Jan P. Hogendijk}}
* {{kaynak|url=http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/ECHOdocuViewfull?mode=imagepath&url=/mpiwg/online/permanent/library/W770Y3H9/pageimg&viewMode=images|başlık=Latin translation from 1575|yazar=[[Wilhelm Xylander]]}}
{{Yunan matematiği}}
{{Otorite kontrolü}}
{{DEFAULTSORT:Diocles}}
[[Kategori:3. yüzyıl yazarları]]
[[Kategori:3. yüzyılda Antik Yunanlar]]
[[Kategori:3. yüzyılda doğanlar]]
[[Kategori:3. yüzyılda ölenler]]
[[Kategori:Antik İskenderiyeliler]]
[[Kategori:Antik Yunan matematikçiler]]
[[Kategori:
[[Kategori:Sayı teorisyenleri]]
|