Brighton: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir)
MrBrandon15 (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
8. satır:
| takma_ad =
| slogan =
| görüntü = Brighton.UK.JPG{{Photomontage
| photo1a = Brighton from the pier.jpg{{!}}Brighton seafront looking west from [[Brighton Palace Pier]]
| görüntü_boyutu = 180px
| photo2a = British Airways i360 11.jpg{{!}}[[British Airways i360|i360 observation tower]]
| photo2b = Clock Tower, Brighton.JPG{{!}}[[Clock Tower, Brighton|Jubilee Clock Tower]]
| photo3a = The Royal Pavilion Brighton.jpg{{!}}[[Royal Pavillion]]
| photo3b = 2005-07-14 - United Kingdom - England - Brighton - Brighton Pier - CC-BY 4888018336.jpg{{!}}[[Brighton Palace Pier]]
| size = 270
| color_border = white
| color =
| spacing = 3
}}
| görüntü_boyutu = 180px
| görüntü_açıklaması= Brighton kenti
| harita = East Sussex outline map with UK.png
| harita_boyutu = 180px220px
| harita_açıklaması = East Sussex Kontlugu içinde Brighton kenti
| bayrak =
Satır 38 ⟶ 48:
| önder_adı1 =
| önder_parti1 =
| yüz_ölçümü_toplam_km2 = 82,79
| yüz_ölçümü_su_km2 =
| nüfus_as_of = 2007 Tahmin2019
| nüfus_not =
| nüfus_urban =
| nüfus_toplam = 155,919290885
| nüfus_yoğunluğu_km2 =
| nüfus_yoğunluğu_urban_km2 =
Satır 57 ⟶ 67:
| posta_kodu = BN1, BN2, BN50, BN88
| alan_kodu =
| website = {{nowrap|{{URL|https://www.brighton-hove.gov.uk}}}}
|yerleşim_türü = [[Şehir]]
|km2_nüfus_yoğunluğu = 3,508
}}
 
'''Brighton''', [[İngiltere]]'nin [[Güney Doğu İngiltere|güneyGüney doğuDoğu]] bölgesinde [[Manş Denizi]] kıyısında bir kenttir. Yerel idare olarak Brighton, [[Hove]], [[Portslade]] kentleri tarafından oluşturulan ve tek-seviyeli yerel idare olan [[Brighton ve Hove]] Şehri yerel idaresine bağlıdır. Brighton kenti ve Brighton ve Hove Şehri aynı zamanda coğrafi olarak ve kraliçe ile ilgili seremonilerde [[EastDoğu Sussex]] törensel kontluğu içinde olduğu kabul edilmektedir.
 
== Tarihçe ==
Satır 69 ⟶ 81:
1740'li ve 1750'li yıllarda [[Lewes]] kentinde bulunan "Richard Russell" adlı bir doktor hastalarına Brighton'a gidip orada deniz suyuna girmelerini bir doğal tedavi olarak tavsiye etmeye başlamıştır.<ref>Özellikle zamanının bilgileri ve terimleri ile [[isorbüt]], [[sarılık]], [[cüzzam]] gibi "salgı bezleri" hastalıkları için denize girme tedavisi tavsiye etmiştir. {{Kitap kaynağı|başlık=The Oeconomy of Nature in Acute and Chronical Dıseases of the Glands|url=http://www.archive.org/details/oeconomynaturei00russgoog|soyadı=Russell|ad=Richard|basım=8th |yıl=1755| yayıncı=John and James Rivington, London; and James Fletcher, Oxford|erişimtarihi=7 Aralık 2009}}</ref> Bu çok geçmeden bir deniz girme kürü modası hâline gelmiştir.
 
Bu moda ise kentin özellikle başkent Londra şehri sakinleri için bir deniz tatil kenti olarak hızla gelişmesine neden olmuştur. Böylece o zamana kadar bir balıkçı kenti olan Brighton 1780'li yıllarda Kral George tipi mimarı stilli yeni yapılarla ve "teras" adı verilen rezidanslarla dolmaya başlamıştır. 1783'te o zaman "Galler Prensi" olan Prens George tarafından ziyaret edilmiş ve bu prens tarafından çok beğenilmiştir. Bundan sonra Galler Prensi çalışma saatleri dışındaki boş zamanlarını Brighton'da geçirmeye başlamıştır ve bu 1811'de hasta olan kral [[III. George]]'a naip olup "Naip Prens" adıyla anıldıktan ve sonra [[IV. George]] olarak tahta geçmesinden sonra da devam etmiştir. Bu da Brighton'un İngiltere'nin zenginleri ve ileri gelenleri için bir tatil merkezi olmasına yol açmıştır. Bu pres Brighton'un en merkezi bir mevkinde 1767'den itibaren o zamanlar moda olan HindlıHint-Arap mimarisi stilinde kubbelerle ve içerisi Orta-Doğu, Uzak-Doğu'dan getirilmiş veya onlardan taklit edilmiş mobilya ve mefruşat ile dolu "Brighton Krallık Pavyonu" adlı bir tatil konağı yaptırmaya ve sonra bunu genişletmeye başlamıştır. Bu dönemde yerleşkenin ismi Brighton olmuştur.<ref>Mawer, A. and F.M. Stenton, ''The Place-Names of Sussex'', Part II, Cambridge 1930, s.291.</ref>
 
1841'de Londra-Brighton demiryolu hattı yapılıp Brighton garı açılmıştır. Böylece Londra sakinleri günübirlik tatil için Brighton'a akmaya başlamışlar ve bunları ağırlamak için Brighton nüfus çok genişlemiştir. 1801 yerleşik nüfus 7000 civarında iken 1901'de bu 120.000 civarına çıkmıştır.<ref>Carder, Timothy (1990). ''The Encyclopaedia of Brighton''. S.127 East Sussex County Libraries. ISBN 0-86147-315-9</ref> 1823'te deniz kenarında "Eğlence Rıhtımı" olarak "Samuel Brown" tasarımlara dayanan "Chain Pier (Zencir Eğlence Rıhtımı)" adlı bir yapı yapılmış ve 1823-1896 döneminde bu yapı çok popüler olmuş ve ünlü İngiliz ressamları [[Turner]] ve [[Constable]] tablolarında yer almıştır. Bu ayrıca İngiltere'nin Kraliçe ViktoryaVictoria döneminde sahil deniz tatil turizm merkezlerinde benzer yapılarinyapıların yapılmasına bir örnek olmuştur. Aynı dönemde Brighton'da 1866'da "West Pier" ve 1899'da "Palace Pier" adlı ve günümüze kadar kalan diğer iki eğlence rıhtımı yapılmıştır. Brighton'da Kraliçe ViktoryaVictoria döneminde sahil büyük otellerle dolmaya başlamıştır ve bunlardan 1864'te yapılan "Grand Hotel" en tanınmışıdır.
 
Brighton etrafındaki şehirleşmiş bölge eski kent sınırlarının dışına yayılmaya başlamıştır. 1873'te ve 1952'de yapılan sınır değişiklikleri ile bu şehirleşmiş arazinin bir kısmı kent sınırları içine alınmıştır. Ama yine de şehirleşmiş bölge gelişmiştir; örneğin [[II. Dünya Savaşı]]'ndan sonra yapılan yerel idareye ait olan kiralık evlerden oluşan "Woodingdean" semti.
1961'de 160.000 kişiye ulaşan nüfus sahil boyunca yan yana uzayan Brighton, Worthing ve Littlehampton isimli üç yerleşim biriminden oluşan kent dokusuyla şehirsel nüfusu günümüzde yaklaşık olarak 480.000 olmuştur.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.statistics.gov.uk/statbase/ssdataset.asp?vlnk=8271&More=Y | başlık = KS01 Usual resident population: Census 2001, Key Statistics for urban areas | erişimtarihi = 11 Nisan 2007 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20110807024554/http://www.statistics.gov.uk/statbase/ssdataset.asp?vlnk=8271&More=Y | arşivtarihi = 7 Ağustos 2011 | ölüurl =hayır}}</ref>
 
1960'li yıllardan itibaren İngiliz yazlık tatil alma gelenekleri değişmiş ve Güney Avrupa'ya "charter" uçuşlarıyla yapılan tatiller popüler olup İngiliz sahil şehirleri çok büyük ziyaretçi kaybetmişlerdir. Bunun sonucu Brighton'da da görülmüş ve şehir moda yerleşke olma imajını kaybetmiş; aşağı sınıfların günübirlik tatillerine hedef olan bir köhne sahil şehri olmaya yüz tutmuştur. 1970'li ve 1980'li yıllarda Brighton eski moda yaz tatili hedefi olmaya büyük gayretler sarf etmiştir. Bu uğraşlardan en önemlilerinden biri 0.51&nbsp;km² üzerine 1971-1979 döneminde kurulan "Brighton Marina" olmuştur. Ayrıca yeni kurulan rezidanslar, örneğin "North Laine", eski 19. yüzyıl "Naiplik Dönemi" moda şehri imajına dönmeye yol açmıştır.
 
1974 yerel idare reformu ile Brighton [[EastDoğu Sussex|Doğu Sussex Kontluğu]]'na bağlanmış ve eski yerel idare merkezi olma niteliğini kaybetmiştir. 1997'de yapılan yeni reformla [[Brighton ve Hove]] adlı tek-seviyeli yerle idareye bağlamıştır. 2000 yılında ise Kraliçe [[II. Elizabeth]] 2. bin yıl kutlamalarının biri olarak "Brighton ve Hove" yerleşkesine "şehir" olma şerefini bir kraliçe beratı ile bağışlamıştır.
 
== Ekonomi ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Brighton" sayfasından alınmıştır