Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir) |
4 kaynak kurtarıldı ve 0 kaynak ölü olarak işaretlendi.) #IABot (v2.0.8) (Evolutionoftheuniverse - 6905 |
||
25. satır:
| dipnot =
}}
'''Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi''' (9 Ocak 1778, [[İstanbul]] - 29 Kasım 1846, [[Mekke]]), Türk hânende, neyzen ve bestekâr.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.biyografi.info/kisi/dede-efendi | erişimtarihi = 15 Ocak 2016 | başlık = Dede Efendi Biyografi | yayıncı = biyografi.info | tarih = 15 Ocak 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160122061724/http://biyografi.info/kisi/dede-efendi | arşivtarihi = 22 Ocak 2016 | ölüurl = evet }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.youtube.com/watch?v=J8peWhgjJHc | erişimtarihi = 15 Ocak 2016 | başlık = Hammâmîzâde İsmâil Dede Efendi Kimdir? | yayıncı = [[Youtube]] | tarih = 8 Ocak 2016 | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160205200817/https://www.youtube.com/watch?v=J8peWhgjJHc | arşivtarihi = 5 Şubat 2016 | ölüurl = hayır }}</ref> Babası geçimini hamam işletmeciliğiyle sağladığı için kendisine "Hammâmîzâde" denilmiştir. Ancak günümüzde "Dede Efendi" diye anılır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.turksanatmuzigi.org/sanatcilarimiz/bestekarlarimiz/hammamizade-ismail-dede-efendi | erişimtarihi = 15 Ocak 2016 | başlık = Hammâmîzade İsmail Dede Efendi'nin hayatı ve eserleri | yayıncı = turksanatmuzigi.org | tarih = 29 Temmuz 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150131200011/http://www.turksanatmuzigi.org/sanatcilarimiz/bestekarlarimiz/hammamizade-ismail-dede-efendi | arşivtarihi = 31 Ocak 2015 | ölüurl = evet }}</ref>
Dede Efendi bestekârlığının yanı sıra neyzenliği ve [[hânende]]liği ile de ünlüdür. Sesinin güzelliği ve müzik yeteneği çok küçük yaşta ortaya çıkınca, devrin meşhur mûsikîşinaslarından Uncuzade Mehmet Emin Efendi'den özel dersler almaya başladı. 1798'de [[Yenikapı Mevlevihanesi]] şeyhi [[Ali Nutkî Dede]]'ye bağlandı. Çilede iken bestelediği ilk şarkısıyla pâdişah [[III. Selim]]'in dikkatini çekti, art arda bestelediği yapıtlarla devrin gözde bestekârları arasına girdi. Yüksek saray görevlerinden pâdişah [[musâhip]]liğine ve müezzinbaşılığa atandı. Sultan III. Selim'den sonra Sultan [[II. Mahmud]]'un da yakın alâka ve desteğini gördü.
31. satır:
İsmâil Dede Efendi, bir yandan saray fasıllarına hânende (Ses Sanatçısı) olarak katılırken, bir yandan da [[Enderûn]]'da ve Yenikapı Mevlevihâne'sinde mûsikî dersleri verdi. Evliliğini de saraydan bir hanımefendi ile yapıyor. Fakat Dede Efendi'nin başına ilginç hadiseler geliyor. Evlendikten 1 sene sonra oğlunu, annesini ve üvey annesini kaybediyor. Bunu da eserlerinde işliyor.
Yetiştirdiği çok sayıda öğrenci arasında özellikle, kendisinden sonra XIX. yüzyılın en büyük bestekârları arasında yer alan [[Zekai Dede Efendi]], Dellalzade İsmâil Efendi ve Eyyûbi Mehmet Bey sayılabilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.yeniumit.com.tr/konular/detay/klasik-osmanli-musikisinin-son-temsilcisi-hammamizade-ismail-dede-efendi-102 | erişimtarihi = 15 Ocak 2016 | başlık = Klâsik Osmanlı Mûsikisinin Son Temsilcisi Hammâmîzâde İsmail Dede Efendi | yayıncı = yeniumit.com | tarih = 15 Ocak 2016 | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20151126200941/http://www.yeniumit.com.tr/konular/detay/klasik-osmanli-musikisinin-son-temsilcisi-hammamizade-ismail-dede-efendi-102 | arşivtarihi = 26 Kasım 2015 | ölüurl = evet }}</ref>
Art arda yeni makamların bulunduğu klasik Türk mûsikî repertuvarının en gözde parçalarının bestelendiği III. Selim devrinde ilk yapıtlarını veren İsmâil Dede Efendi bilhassa [[Sultan Abdülmecid]] devrinde Batı Mûsikîsi'ne ciddi alâka gösterilmesine üzülür, Türk Mûsikîsi'ne bağlı kalmış bir bestekârdır. Onun temel gereci insan sesidir. Mevlevî âyininden [[ilâhi]]ye, kardan [[köçekçe]]ye, her biçimde ürün veren Dede Efendi içtenlik ve akıcılığa büyük ehemmiyet vermiştir.
| |||