Mustafa Suphi: Revizyonlar arasındaki fark

1914 yılının başlarında kendisini komünist düşünceyle tanıştıracak olan süreç, bir grup arkadaşı ile birlikte bir tekne ile Rusya’ya kaçmalarıyla başlar. Kaçışı, merkezde gözetim altında yaşadığı için görece daha geniş imkanlara sahip olan sürgünler örgütler. 14 kişi, Rusya'dan dönen bir taka sahibiyle anlaşarak 24 Mayıs (eski takvim)'ta yola çıkıp, 29'unda [[Balıklava]]'ya, sonra da [[Sivastopol]]'a varırlar.<ref>ЦГАОР СССР, ф 102, 1914 г., д. 300"б", лл. 9, 10, 17.'ye atıfla: {{dergi kaynağı |ad1=Н. А. |soyadı1=Субаев |başlık=Мустафа Субхи в России |dergi=Вопросы истории |tarih=1983 |sayı=5 |sayfa=173 |url=https://libmonster.ru/m/articles/view/%d0%9c%d0%a3%d0%a1%d0%a2%d0%90%d0%a4%d0%90-%d0%a1%d0%a3%d0%91%d0%a5%d0%98-%d0%92-%d0%a0%d0%9e%d0%a1%d0%a1%d0%98%d0%98 |erişimtarihi=13 Eylül 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180812162311/http://libmonster.ru/m/articles/view/%D0%9C%D0%A3%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%A4%D0%90-%D0%A1%D0%A3%D0%91%D0%A5%D0%98-%D0%92-%D0%A0%D0%9E%D0%A1%D0%A1%D0%98%D0%98 |arşivtarihi=12 Ağustos 2018 |ölüurl=hayır}}; {{dergi kaynağı |ad1=N. A. |soyadı1=Subayev |başlık=Mustafa Suphi Rusya'da |dergi=Tarih ve Toplum |tarih=Haziran 1992 |cilt=17 |sayı=102 |sayfa=10}}; {{Web kaynağı | başlık = ÇEVİRİ: Mustafa Subhi hakkında Türkçe'de 4 yeni çeviri | url = https://tarihimizdenogreniyoruz.blogspot.com/2019/07/mustafa-suphi-hakknda-turkcede-4-yeni.html | tarih = 24 Temmuz 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20201008182813/https://tarihimizdenogreniyoruz.blogspot.com/2019/07/mustafa-suphi-hakknda-turkcede-4-yeni.html | arşivtarihi = 8 Ekim 2020 | erişimtarihi = 13 Eylül 2020 | ölüurl =hayır}}</ref> Sivastopol Jandarma Ofisi yönetiminin bir raporuna göre, Temmuz 1914 başlarında Bakü'ye gitmek üzere Sivastopol'dan ayrıldı.<ref>ЦГАОР СССР, ф. 102, 1914 г., д. 300"б", л. 17.'ye atıfla: {{dergi kaynağı |ad1=Н. А. |soyadı1=Субаев |başlık=Мустафа Субхи в России |dergi=Вопросы истории |tarih=1983 |sayı=5 |sayfa=174 |url=https://libmonster.ru/m/articles/view/%d0%9c%d0%a3%d0%a1%d0%a2%d0%90%d0%a4%d0%90-%d0%a1%d0%a3%d0%91%d0%a5%d0%98-%d0%92-%d0%a0%d0%9e%d0%a1%d0%a1%d0%98%d0%98 |erişimtarihi=13 Eylül 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180812162311/http://libmonster.ru/m/articles/view/%D0%9C%D0%A3%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%A4%D0%90-%D0%A1%D0%A3%D0%91%D0%A5%D0%98-%D0%92-%D0%A0%D0%9E%D0%A1%D0%A1%D0%98%D0%98 |arşivtarihi=12 Ağustos 2018 |ölüurl=hayır}}; {{dergi kaynağı |ad1=N. A. |soyadı1=Subayev |başlık=Mustafa Suphi Rusya'da |dergi=Tarih ve Toplum |tarih=Haziran 1992 |cilt=17 |sayı=102 |sayfa=11}}; {{Web kaynağı | başlık = ÇEVİRİ: Mustafa Subhi hakkında Türkçe'de 4 yeni çeviri | url = https://tarihimizdenogreniyoruz.blogspot.com/2019/07/mustafa-suphi-hakknda-turkcede-4-yeni.html | tarih = 24 Temmuz 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20201008182813/https://tarihimizdenogreniyoruz.blogspot.com/2019/07/mustafa-suphi-hakknda-turkcede-4-yeni.html | arşivtarihi = 8 Ekim 2020 | erişimtarihi = 13 Eylül 2020 | ölüurl =hayır}}</ref> Suphi bu dönemlerde Osmanlı'ya dönük çeşitli faaliyetlerde bulunur. Osmanlı'nın yaklaşan savaşa girmesine karşı çıkar.<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Aslan |ad1=Yavuz |başlık=Türkiye Komünist Fırkası'nın kuruluşu ve Mustafa Suphi : Türkiye komünistlerinin Rusya'da teşkilâtlanması (1918-1921) |yayıncı=Türk Tarih Kurumu Basımevi |yer=Ankara |isbn=9789751609397 |sayfa=17. |basım=1.}}</ref> Bir dönem Rusya'daki Türkiyeliler'in hayat standartları ile ilgilendiğinden, Batum'a geçer.<ref>{{dergi kaynağı |ad1=Н. А. |soyadı1=Субаев |başlık=Мустафа Субхи в России |dergi=Вопросы истории |tarih=1983 |sayı=5 |sayfa=174 |url=https://libmonster.ru/m/articles/view/%d0%9c%d0%a3%d0%a1%d0%a2%d0%90%d0%a4%d0%90-%d0%a1%d0%a3%d0%91%d0%a5%d0%98-%d0%92-%d0%a0%d0%9e%d0%a1%d0%a1%d0%98%d0%98 |erişimtarihi=13 Eylül 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180812162311/http://libmonster.ru/m/articles/view/%D0%9C%D0%A3%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%A4%D0%90-%D0%A1%D0%A3%D0%91%D0%A5%D0%98-%D0%92-%D0%A0%D0%9E%D0%A1%D0%A1%D0%98%D0%98 |arşivtarihi=12 Ağustos 2018 |ölüurl=hayır}}; {{dergi kaynağı |ad1=N. A. |soyadı1=Subayev |başlık=Mustafa Suphi Rusya'da |dergi=Tarih ve Toplum |tarih=Haziran 1992 |cilt=17 |sayı=102 |sayfa=11}}; {{Web kaynağı | başlık = ÇEVİRİ: Mustafa Subhi hakkında Türkçe'de 4 yeni çeviri | url = https://tarihimizdenogreniyoruz.blogspot.com/2019/07/mustafa-suphi-hakknda-turkcede-4-yeni.html | tarih = 24 Temmuz 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20201008182813/https://tarihimizdenogreniyoruz.blogspot.com/2019/07/mustafa-suphi-hakknda-turkcede-4-yeni.html | arşivtarihi = 8 Ekim 2020 | erişimtarihi = 13 Eylül 2020 | ölüurl =hayır}}</ref> Savaş başladıktan sonra Rus hükûmeti bütün Türk vatandaşlarını gözaltına altına aldı. 22 Ekim 1914 (eski takvim)'te 975 savaş esiri çeşitli işlerde çalıştırılacakları Kaluga'ya gönderildi, yine Kasım 1914 başlarında Kafkasya'dan başka bir tren daha geldi. Suphi, ayrı bir sivil gözaltı altında başta Starom Torg'da Orlov Podvorya'sına yerleşti, sonrasında Blagoveşçenskaya Caddesi'nde bir apartmana taşındı.<ref>{{dergi kaynağı |ad1=Н. А. |soyadı1=Субаев |başlık=Мустафа Субхи в России |dergi=Вопросы истории |tarih=1983 |sayı=5 |sayfalar=174-175|url=https://libmonster.ru/m/articles/view/%d0%9c%d0%a3%d0%a1%d0%a2%d0%90%d0%a4%d0%90-%d0%a1%d0%a3%d0%91%d0%a5%d0%98-%d0%92-%d0%a0%d0%9e%d0%a1%d0%a1%d0%98%d0%98 |erişimtarihi=13 Eylül 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180812162311/http://libmonster.ru/m/articles/view/%D0%9C%D0%A3%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%A4%D0%90-%D0%A1%D0%A3%D0%91%D0%A5%D0%98-%D0%92-%D0%A0%D0%9E%D0%A1%D0%A1%D0%98%D0%98 |arşivtarihi=12 Ağustos 2018 |ölüurl=hayır}}; {{dergi kaynağı |ad1=N. A. |soyadı1=Subayev |başlık=Mustafa Suphi Rusya'da |dergi=Tarih ve Toplum |tarih=Haziran 1992 |cilt=17 |sayı=102 |sayfa=11}}; {{Web kaynağı | başlık = ÇEVİRİ: Mustafa Subhi hakkında Türkçe'de 4 yeni çeviri | url = https://tarihimizdenogreniyoruz.blogspot.com/2019/07/mustafa-suphi-hakknda-turkcede-4-yeni.html | tarih = 24 Temmuz 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20201008182813/https://tarihimizdenogreniyoruz.blogspot.com/2019/07/mustafa-suphi-hakknda-turkcede-4-yeni.html | arşivtarihi = 8 Ekim 2020 | erişimtarihi = 13 Eylül 2020 | ölüurl =hayır}}</ref> Bu dönemde Suphi, Kaluga Valisi'ne siyasi sığınmacı pasaportu ve geçim kaynağı başvurusunda bulunsa da, bu talepleri kabul edilmedi ve Suphi Fransızca dersi vererek geçimini sağladı.<ref>Государственный архив Калужской области. ф. 32. оп. 4. д. 1503. лл. 249, 254. ve Государственный архив Калужской области. ф. 32. оп. 4. д. 1503. л. 311.'e atıfla: {{dergi kaynağı |ad1=Н. А. |soyadı1=Субаев |başlık=Мустафа Субхи в России |dergi=Вопросы истории |tarih=1983 |sayı=5 |sayfa=175 |url=https://libmonster.ru/m/articles/view/%d0%9c%d0%a3%d0%a1%d0%a2%d0%90%d0%a4%d0%90-%d0%a1%d0%a3%d0%91%d0%a5%d0%98-%d0%92-%d0%a0%d0%9e%d0%a1%d0%a1%d0%98%d0%98 |erişimtarihi=13 Eylül 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180812162311/http://libmonster.ru/m/articles/view/%D0%9C%D0%A3%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%A4%D0%90-%D0%A1%D0%A3%D0%91%D0%A5%D0%98-%D0%92-%D0%A0%D0%9E%D0%A1%D0%A1%D0%98%D0%98 |arşivtarihi=12 Ağustos 2018 |ölüurl=hayır}}; {{dergi kaynağı |ad1=N. A. |soyadı1=Subayev |başlık=Mustafa Suphi Rusya'da |dergi=Tarih ve Toplum |tarih=Haziran 1992 |cilt=17 |sayı=102 |sayfa=11}}; {{Web kaynağı | başlık = ÇEVİRİ: Mustafa Subhi hakkında Türkçe'de 4 yeni çeviri | url = https://tarihimizdenogreniyoruz.blogspot.com/2019/07/mustafa-suphi-hakknda-turkcede-4-yeni.html | tarih = 24 Temmuz 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20201008182813/https://tarihimizdenogreniyoruz.blogspot.com/2019/07/mustafa-suphi-hakknda-turkcede-4-yeni.html | arşivtarihi = 8 Ekim 2020 | erişimtarihi = 13 Eylül 2020 | ölüurl =hayır}}</ref> 9 Eylül 1915 (eski takvim) tarihli tüm Türklerin sürgünü emri üzerine Kaluga valisi, 1 hafta sonra içinde Suphi'nin de olduğu 741 kişiyi Urallar'a sürdü ve Suphi, iddiaya göre Urallar'da 1915 yılında [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi|Rusya Sosyal-Demokrat İşçi Partisi (Bolşevik)]] üyesi oldu.<ref>{{dergi kaynağı |ad1=S. |soyadı1=Işık |başlık=Mustafa Suphi, Onbeşler |dergi=Kızıl İstanbul |tarih=1932 |sayı=36 |sayfa=2 |url=https://www.tustav.org/e-arsiv/tkp-arsiv-fonu/komintern-arsiv-fonu/komintern-arsiv-fonu-klasor-30-36-1-33/}}</ref><ref>{{dergi kaynağı |ad1=Н. А. |soyadı1=Субаев |başlık=Мустафа Субхи в России |dergi=Вопросы истории |tarih=1983 |sayı=5 |sayfa=175 |url=https://libmonster.ru/m/articles/view/%d0%9c%d0%a3%d0%a1%d0%a2%d0%90%d0%a4%d0%90-%d0%a1%d0%a3%d0%91%d0%a5%d0%98-%d0%92-%d0%a0%d0%9e%d0%a1%d0%a1%d0%98%d0%98 |erişimtarihi=13 Eylül 2020 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20180812162311/http://libmonster.ru/m/articles/view/%D0%9C%D0%A3%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%A4%D0%90-%D0%A1%D0%A3%D0%91%D0%A5%D0%98-%D0%92-%D0%A0%D0%9E%D0%A1%D0%A1%D0%98%D0%98 |arşivtarihi=12 Ağustos 2018 |ölüurl=hayır}}; {{dergi kaynağı |ad1=N. A. |soyadı1=Subayev |başlık=Mustafa Suphi Rusya'da |dergi=Tarih ve Toplum |tarih=Haziran 1992 |cilt=17 |sayı=102 |sayfa=11}}; {{Web kaynağı | başlık = ÇEVİRİ: Mustafa Subhi hakkında Türkçe'de 4 yeni çeviri | url = https://tarihimizdenogreniyoruz.blogspot.com/2019/07/mustafa-suphi-hakknda-turkcede-4-yeni.html | tarih = 24 Temmuz 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20201008182813/https://tarihimizdenogreniyoruz.blogspot.com/2019/07/mustafa-suphi-hakknda-turkcede-4-yeni.html | arşivtarihi = 8 Ekim 2020 | erişimtarihi = 13 Eylül 2020 | ölüurl =hayır}}</ref> 1936 tarihli not tipi bir belgede ise Abid Alimof'un Suphi'ye 1917'de Urallar'da rastladığını, Suphi'nin Bolşevik devrimi sonrası etrafında komünist propagandası yaptığı iddia edilmektedir.<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=İşlet |ad1=Banu |soyadı2=Moralıoğlu Kesim |ad2=Cemile |başlık=Mustafa Suphiler (Değerlendirmeler-Anmalar-Şahsi Dosyası) |tarih=2020 |yayıncı=Sosyal Tarih Yayınları |yer=İstanbul |isbn=978-605-4513-56-7 |sayfa=53 |basım=2.}}</ref>