Galatyalılara Mektup: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir) |
Wikipedia'dan Epistle to the Galatians maddesinden Background bölümünün ilk üç paragrafı tercüme edildi. |
||
2. satır:
'''Galatyalılara Mektup''' ya da '''Galatyalılar''', [[Yeni Ahit]]’in dokuzuncu kitabıdır. [[Edebî mektup|Mektup]], [[Tarsuslu Pavlus]]’tan [[Galatya]]’daki erken dönem [[Hristiyanlık|Hristiyan]] cemaatlerine yazılmıştır. Mektubun gönderildiği Galatya'nın tam olarak neresi olduğu belirli değildir.<ref name="Britannica">{{ansiklopedi kaynağı |soyadı= |ad= |yazarbağı= |editör= |editör-bağ= |ansiklopedi= Britannica |başlık= Letter of Paul to the Galatians |çeviribaşlık= |url= http://www.britannica.com/EBchecked/topic/223802/The-Letter-of-Paul-to-the-Galatians |erişimtarihi= 2 Şubat 2021 |dil= |basım= |tarih= |yıl= |ay= |yayıncı= |cilt= |yer= |id= |isbn= |oclc= |doi= |sayfalar=|alıntı= |kaynak= }}</ref> Uzmanlar bu Galatya'nın ya Anadolu'nun güneyindeki Roma eyaleti Galatya ya da İç Anadolu'da Keltlerin yaşadığı daha geniş bir bölgenin adı olan Galatya olduğuna ihtimal vermektedirler.{{Sfn | Betz | 1992}} Pavlus, daha çok, birinci yüzyılda [[centil]] Hristiyanlar ve Musevi şeriatı arasındaki ilişkiye dair beyanda bulunmaktadır. Pavlus, centil Hristiyanların Musevi şeriatına tabi olmasına, özellikle erkeklerin sünnet olmasına karşı çıkmaktadır. Ona göre, Mesih'in zuhuru ile [[Yahudi hukuku|Musevi şeriatı]] zorunluluğunu yitirmiştir. Galatyalılara Mektup, Hristiyanlık tarihi, Hristiyanlık ilahiyatının gelişimi ve Pavlus hakkındaki çalışmalara büyük etkide bulunmuştur.{{Sfn|Riches|2008|s=...}} Mektuptaki esas tartışma konusu, centillerin Hristiyanlığa geçişinin nasıl olması gerektiği üzerinedir. Konunun bu oluşu, bu mektubun kilise tarihinin oldukça erken bir döneminde yazılmış olduğunu göstermektedir. Bu en erken devirde, Hristiyanların azami çoğunluğu, [[Yahudilik]]ten Hristiyanlığa geçiş yapan [[İsrailoğulları]]ndan oluşuyordu. Tarihçiler, bu topluluğa [[Hristiyan İbraniler]] adını vermektedirler. Mektubun oldukça erken bir dönemde yazıldığının bir diğer kanıtı, Hristiyan milletinin içinde bir kilise örgütlenmesinin başlamış olduğuna dair bir işaretin yer almamasıdır. Mektubun bu özellikleri, onun Pavlus'un hayatta olduğu devirde yazıldığını göstermektedir.{{Sfn|Holladay|2005|s=463–466}} Pavlus mektubunda İsa'nın gerçek bir havarisi ve öğrencisi olduğunu şiddetle savunur ve bunu yaparken kapsamlı [[otobiyografi]]k bilgiler verir.<ref name="Britannica" />
==Yazarı ve muhatabı==
Kitab-ı Mukaddes'in her kitabında olduğu gibi, bu mektubun orijinal nüshası kayıptır. Uzmanların erişiminin olduğu, mektubun bütün metnini yaklaşık içeren, eldeki en eski nüsha olan [[Papirüs 46]], yaklaşık olarak MS 200 yılına tarihlenmektedir. Bu yaklaşık olarak, orijinal nüshanın yazılışından 150 sene sonradır.{{Sfn|Ehrman|2005|s=60}} Papirüs 46, birkaç yerinden hasarlıdır, bu yüzden metnin bir kısmı kayıptır, ancak kağıdın imalatı, el yazısının gelişim süreci ve [[metin eleştirisi]]nin yerleşmiş ilkelerinden yola çıkarak, uzmanlarca metindeki hatalar ve farklılıklar tespit edilip, orijinal nüshanın metninin ne olduğu tahmin edilebilmektedir.{{Sfn|Metzger|1994|s=1-16}}
===Yazarı ve tarihi===
====Yazarı====
Geçmişte, az sayıda uzman, Pavlus'un Galatyalıları yazıp yazmadığını sorgulamıştı. Bu uzmanlardan olarak, [[Bruno Bauer]], [[Abraham Loman]], [[C. H. Weisse]] ve Frank R. McGuire zikredilebilir.{{Sfn|Longenecker|2015|s= lviii}} Günümüzde ise, uzmanlar, Galatyalıların Pavlus'un eseri olduğunda hemfikirdir. Galatyalıların Pavlus'un mektubu olduğuna dair güvenilirliğin delilleri metnin tarzı ve bahsettiği konulardır, bunlar Pavlus'un mektuplarında görülen tarzla ve içerikle uyumludur. George S. Duncan, mektubun sahibinin gerçekten Pavlus olduğunu şu sözlerle ifade etmektedir: "şüpheye yer bırakmıyor... her satırı ile Pavlus'un hakiki bir mektubu olduğunu açığa çıkarıyor".{{Sfn|Duncan|1934|s= xviii}} Ayrıca, Pavlus'un Kudüs Konsili'ne dair yaptığı tasvir (Galatyalılar 2:1-10), eğer ikisi de aynı konsilden bahsediyorsa, Elçilerin İşleri 15:2-29'da anlatılan tasvirden farklı bir bakış açısı sunmaktadır.{{Sfn|Holladay|2005|s=463–466}}
====Tarihi====
Uzmanların çoğunluğu, Galatyalıların MS 40'ların sonları ile MS 50'lerin başları arasında kaleme alındığında ortak görüş sahibidir.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık= The New Oxford Annotated Bible |editör1-soyadı= Coogan |editör1-ad= M. |soyadı= |ad= |yazarbağı= |yıl= 2001 |yayıncı= Oxford University Press |yer= New York |isbn= |sayfa= 309 |sayfalar= |bölüm= |cilt= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url=}}</ref> Bazıları ise mektubun tarihini MS 50-60 civarına tarihlemektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.earlychristianwritings.com/galatians.html | başlık = Galatians | soyadı1 = | ad1 = | soyadı2 = | ad2 = | tarih = | eser = | yayıncı = Early Christian Writings | alıntı = | ref = harv | erişimtarihi = }}</ref> Jon Jordan, Galatyalılara Mektup'un tarihinin belirlenmesinde önemli bir hususun, mektubun Kudüs Konsili'ne bir cevap olarak mı yoksa Kudüs Konsili'nin toplanmasına yol açan unsurlardan birisi mi olduğunun tespit edilmesi olduğunu vurgulamaktadır: "Pavlus'un Galatyalılardaki savları Kudüs Konsili'nin neticelerinden birisi midir yoksa Kudüs Konsili'nden önce gerçekleşmiş ve onun meydana gelmesine sebep olan gelişmelerden birisi midir?"{{Sfn|Jordan|2016|s=20}}
== Kaynakça ==
{{Kaynakça|2}}
== Bibliyografya ==
*{{Kitap kaynağı |başlık= The Anchor Bible Dictionary |editör1-soyadı= Freedman |editör1-ad= David Noel |soyadı= Betz |ad= Hans Dieter |yazarbağı= |yıl= 1992 |yayıncı= Yale University Press |yer= |isbn= 9780300140811 |sayfa= |sayfalar=|bölüm= Epistle to the Galatians |cilt= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url=}}
*{{Kitap kaynağı |başlık= The Epistle of Paul to the Galatians |soyadı= Duncan |ad= George S. |yazarbağı= |yıl= 1934 |yayıncı= Hodder & Stoughton |yer= London |isbn= |sayfa= |sayfalar= |bölüm= |cilt= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url= }}
*{{Kitap kaynağı |başlık= Misquoting Jesus: The Story Behind Who Changed the Bible and Why |soyadı= Ehrman |ad= Bart D. |yazarbağı= |yıl= 2005 |yayıncı= HarperCollins |yer= San Francisco |isbn= 0060738170|sayfa= |sayfalar= |bölüm= |cilt= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url= https://archive.org/details/misquotingjesuss00ehrm }}
*{{Kitap kaynağı |başlık= A Critical Introduction to the New Testament |soyadı= Holladay |ad= Carl R. |yazarbağı= |yıl= 2005 |yayıncı= Abingdon Press |yer= Nashville, Tennessee |isbn= 9780687085699 |sayfa= |sayfalar=|bölüm= |cilt= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url=}}
*{{Kitap kaynağı |başlık= From Law to Logos : Reading St. Paul's Epistle to the Galatians |soyadı= Jordan |ad= Jon R. |yazarbağı= |yıl= 2016 |yayıncı= Wipf & Stock |yer= Eugene, Oregon |isbn= 9781498289719 |sayfa= |sayfalar= |bölüm= |cilt= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url= https://books.google.com.tr/books?id=MbI7DgAAQBAJ}}
*{{Kitap kaynağı |başlık= Galatians |soyadı= Longenecker |ad= Richard |yazarbağı= |yıl= 2015 |yayıncı= Zondervan |yer= |isbn= 9780310521945 |sayfa= |sayfalar= |bölüm= |cilt= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url=}}
*{{Kitap kaynağı |başlık= A Textual Commentary on the New Testament |soyadı= Metzger |ad= Bruce M. |yazarbağı= |yıl= 1994|yayıncı= United Bible Societies |yer= |basım= 2. |isbn= 3438060108 |sayfa= |sayfalar= |bölüm= |cilt= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url=}}
*{{Kitap kaynağı |başlık= Galatians Through the Centuries |soyadı= Riches |ad= John |yazarbağı= |yıl= 2008 |yayıncı= Wiley-Blackwell |yer= |isbn= 9780631230847 |sayfa= |sayfalar=|bölüm= |cilt= |alıntı= |kaynak= harv |erişimtarihi= |url=}}
| |||