Uzay: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Gufosowa (mesaj | katkılar)
Geçmiş versiyonda olan içerik geri getirildi
6. satır:
==Uzayın insan üzerindeki psikolojik ve fizyolojik etkisi==
Uzaya gidiş süreci, uzayda belirli bir süre zaman geçirmek ve geri dönüşler oldukça zor ve meşakkatli bir çalışma olduğu uzmanlarca belirtilir.
[[Dosya:TVIS treadmill.jpg|upright=1.70|küçükresim|{{Ortala|Astronot Sunita "Suni" Williams, [[Uluslararası Uzay İstasyonu]]'ndaki TVIS koşu bandına koşuyor.}}]]
Uzayın insan üzerinde, kısa vadede ve uzun vadede olmak üzere hem [[fizyoloji]]k hem de [[psikoloji]]k etkileri bulunmaktadır<ref name=":3">{{Web kaynağı | url = http://www.nasa.gov/hrp/bodyinspace | başlık = The Human Body in Space | erişimtarihi = 16 Kasım 2020 | tarih = 30 Mart 2016 | çalışma = NASA | ad = Jason | soyadı = Perez | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160228090423/http://www.nasa.gov/hrp/bodyinspace | arşivtarihi = 28 Şubat 2016 | ölüurl = hayır }}</ref>. Bir yerçekimsel alanından diğerine geçiş süresince insanın buna, [[Adaptasyon|adapte]] olması zor olduğu belirtilir. Uzaysal yönelim, [[baş]]-[[göz]] ve [[el]]-[[göz]] koordinasyonu, denge, hareketliliğini etkiler. Ve bir ihtimal [[Kinetozis|kinetosiz]] yaşanabilir buna bir diğer tabir ile vücudun kararlı iç dengesini yani [[homeostaz]]isini kaybetmesinin sonucu olarak kabul edilir.<ref name=":3" />. İnsan vücudunda [[yerçekimi]] olmadan, kemiklerin [[mineral]] kaybettiği ve yoğunluğun ayda % 1'in üzerinde kayıplar yaşadığı araştırmalar sonucunda keşfedilmiştir<ref name=":3" />. Bu oran dünya üzerinde sağlıklı yaşlı bir birey ile karşılaştırıldığında, kemik kaybı oranı yılda % 1 ila % 1,5 arasındadır<ref name=":3" />. Bu şu sonucu ortaya çıkarır; Dünya'ya geri dönüş sonrası, kemik kaybı [[rehabilitasyon]]la düzeltilemeyebilir, bu nedenle insan vücudu için ilerleyen yaşlarda [[osteoporoz]]la ilişkili kırıklar için daha büyük risk altında olma ihtimali doğmaktadır<ref name=":3" />. Bu sebepten dolayı uzayda düzenli egzersiz yapmak zorunluluktur. Buna ek olarak [[sağlık]]lı beslenmek de eklenir. Aksi bir durum Kas gücü, kas dayanıklılığı kaybına yol açar uzayda süzülmek için çaba gerektirmediği için [[kardiyovasküler]] bozulma yaşanabilir<ref name=":3" />. Vücuttaki sıvılar başınıza doğru kayar ve bu da [[göz]]lerde baskı yaparak görme sorunlarına neden olabilir<ref name=":3" />. [[Dehidrasyon reaksiyonu|Dehidrasyon]] ve kemiklerden [[kalsiyum]] atılımının artması nedeniyle [[böbrek taşı]] geliştirmeye yatkınlık seviyesi artar<ref name=":3" />. Üstelik [[İlaç]]lar dahi iyileştirme sürecinde etkili olmayabilir çünkü, ilaçlar uzayda vücutta farklı tepki verir. Yeterince yemek de dahil olmak üzere beslenme önemli hale gelir, vücuttaki her [[hücre]] ve sistemin işlevi için besinler gerekli olduğundan aksi bir durum yakın vadede kendini belli etmese de gelecekte ciddi sorunlar doğurabilmektedir.<ref name=":3" />.
 
== Uzay araştırmaları ==
{{Ana|Uzay araştırmaları}}
[[Dosya:Dünyanın atmosferi.svg|küçükresim|Dünya'nın yüzeyi ve uzay arasındaki alan.]]
1932'de [[Karl Guthe Jansky]] adındaki bir mühendisin rastlantı sonucu bulduğu uzaydan gelen radyo yayınları, daha sonraki yıllarda [[radyoteleskop]]ların doğmasına ve uzayın derinliklerinin dinlenmesine, bu radyo yayınlarının kaynaklarının ve nedenlerinin bulunmasına yol açtı.{{Kaynak belirt}} [[II. Dünya Savaşı]] sırasında [[Almanya|Almanların]] geliştirdiği V-1 ve V-2 füzeleri daha sonraki yıllarda uzayın keşfi için yapılacak çalışmalarda büyük bir adım oldu. 1947-1956 yılları arasında özellikle [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]], uzay çalışmalarına büyük hız verdi. Yapılan uzay uçuşu denemelerinin hiçbiri bir uzay aracını yörüngeye oturtmayı başaramadı. Bu arada [[Sovyetler Birliği|SSCB]], 1957 yılında üç kademeli [[Vostok roketi|Vostok roketleri]] ile "[[Sputnik]]" adındaki ilk yapma uyduyu [[Dünya]] çevresinde yörüngeye oturtarak uzay yarışında öne geçti. Uydulardan elde edilen uzay üzerine bilgiler, canlıların, özellikle insanların uzayda yaşayabilmeleri için hangi koşulların yerine getirilmesi gerektiğini ortaya koydu. Böylece [[uzay tıbbı]] doğdu ve gelişti. Uzayda ilk insan ise 12 Nisan 1961 tarihinde SSCB'nin uzaya gönderdiği [[Yuri Gagarin]] oldu. Bu arada, insanların uzay boşluğuna yerleşmelerini sağlamak, uzayı uzaydan izlemek, Dünya üzerinde haberleşme kolaylıkları sağlamak için binlerce uydu yörüngeye yerleştirildi ya da uzayın boşluğuna fırlatıldı. Nihayet 1969 Temmuz'unda Ay'ın Amerikalı astronotlar tarafından ziyaret edilmesi, uzay çalışmalarında en önemi adımlardan biri oldu. Günümüzde uzay yarışı sürmektedir. Özellikle, insanlı uzay aracı yapabilen [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]], [[Rusya]] ve [[Çin]] bu yarışın içindedir.<ref name="star">{{haber kaynağı |başlık=Uzay yarışı hız kazandı! İşte insanlığın uzay macerası... |url=https://www.star.com.tr/teknoloji/uzay-yolculuklari-insanligi-yeni-ufuklara-tasiyor-haber-1530213/ |erişimtarihi=17 Nisan 2020 |eser=Star.com.tr |ajans=AA |tarih=12 Nisan 2020}}</ref> [[Hindistan]] ise insan taşıyan mekik geliştirerek bu yarışa katılma aşamasındadır.<ref name="star" />
 
== Ayrıca bakınız ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Uzay" sayfasından alınmıştır