Vikipedi

Hallâc-ı Mansûr: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Kendisine ait olan eserlerden: Ta’Sînû’l Ezel ve’l-Cevherû’l-Ekber ve’ş-Şeceretû’n-Nûr’iyye ''(Kitâb-ût Tavâsîn) kitap ismi biyografisinden eklendi. Kaynaklarla birlikte etnik kökenide eklendi. Hallâc-ı Mansûr ve Alevî Cem âyin ve zikirlerindeki yeri (Kaynak: http://www.alevitentum.de/html/90.html)
Sp1dey (mesaj | katkılar)
Devriyeler
28.310 değişiklik
Gerekçe: + yapıcı olmayan değişiklik
Etiket: Elle geri alma
1. satır:
{{Müslüman bilgin bilgi kutusu
| isim = Ebû’l Moğıt HüseyinHuseyn bin Mansûr bin Mehemmed Beyzâvvî el-Hallâc <br />[[Alevilik|AleviMistik]], [[Bâtınîlik|Tasavvuf âlimi]], [[Şair]], [[Mistik]]
| resim_adı = Brooklyn Museum - The Execution of Mansur Hallaj From the Warren Hastings Album.jpg
| resim_boyutu = 300px
| resim_başlığı = <small><center>Hallâc-ı Mansûr'un [[Abbâsî]] Halifesi [[Muktedir (Abbasi)|Muktedir<br />Bi’llâh]]'ın emriyle<ref name="Glasse, Cyril 2001 p.164">Glasse, Cyril, ''The New Encyclopeida of Islam'', Alta Mira Press, (2001), p.164</ref> infâzı ''([[Bağdat]], 26 Mart 922)''</small></center>
| doğum_tarihi = Ağustos 858
| doğum_yeri = Tûr köyü, Meyghan Kırsalı, [[Nehbendan şehristanı]], [[Güney Horasan Eyaleti]], [[Gazne Devleti|Gazne Türk Devleti]], [[Tahirîler]] [[İran]]ı
| ölüm_tarihi = 26 Mart 922
| ölüm_yeri = [[Bağdad]], [[Abbâsîler]] Halifeliği
| yaşadığı_yer = [[Irak]], [[Abbâsîler]] Halifeliği
| dönem = [[Tahirîler]]-[[Seferîler]]-[[Samanîler]] [[İran]]ı
ve [[Bağdat]], [[Irak]], [[Abbâsîler]] Halifeliği
| bölge = [[Bağdad]], [[Irak]], [[Abbâsîler]] Halifeliği
| okul/gelenek = [[Alevilik]], [[Ehli Beyt]], [[Câferîlik]], [[Bâtınîlik]], = [[Tasavvuf]], [[Vahdet-i Vücud]]
| ilgilendikleri = [[Kur'an]], [[Ehl-i Beyt]]<nowiki>, [Alevilik]], </nowiki> = [[BâtınîlikSpiritüalizm]], [[CâferîlikKur'an]], [[Spiritüalizm]]
| etnik = [[Gazne Devleti]]ne mensup = [[Irak Türkmenleri|TürkFars]]
| dini = İslam [[Alevilik|Alevi]], = [[Ehl-i Beyt]] ittikadi,/ [[Alevilik]] veEhl-i [[BâtınîlikSünnet]] inancı,<ref>{{Kaynak|url=https://books.google.ca/books?id=qhVCBAAAQBAJ&pg=PA186|başlık=Vatican II: Catholic Doctrines on Jews and Muslims|yazar=Gavin D'Costa|sayfa=186|yayıncı=Oxford University Press|6=|erişimtarihi=10 Mayıs 2015|arşivurl=https://web.archive.org/web/20150518095819/https://books.google.ca/books?id=qhVCBAAAQBAJ&pg=PA186|arşivtarihi=18 Mayıs 2015|ölüurl=hayır}}</ref> [[Hanbelîlik]] ve [[Bâtınî]] [[Karmatîlik]]<ref name="Mansur">[[Yaşar Nuri Öztürk|Öztürk, Yaşar Nuri]], ''Enel Hak İsyanı HALLÂCI MÂNSUR (Darağacında Mirâc)'', Yeni Boyut, 2011.</ref>
| fikir = [[En-el Hak|'''<u>En-el Hak</u>''']] <ref name="Tawaaseen, Massignon Press 1913">''Kitaab al-Tawaaseen'', Massignon Press, Paris, 1913, vi, 32.</ref><br />
* [[Zikir]]
* [[AlevilikSufilik]]
* [[Mistik]] [[Şiir]]
| çalışmaları = [[İslâm|'''<u>İslâmî</u>''']] [[Mistisizm|'''<u>Mistisizm</u>''']]
[[Ehl-i Beyt|'''<u>Ehl-i Beyt</u>''']]
[[Alevilik|'''<u>Alevilik</u>''']]
[[Mistisizm|'''<u>Mistisizm</u>''']]
* Ta’Sînû’l Ezel ve’l-Cevherû’l-Ekber ve’ş-Şeceretû’n-Nûr’iyye ''(Kitâb-ût Tavâsîn)''
* 49 adet kayıp risaleleri<ref name="Mansur"/>
| eşi = =
| çocuk = =
| etkilendikleri = [[Ehl-i Beyt]], [[On İki İmam]], [[İmam Hasan Askeri]], [[Zünnûn-ı Mısrî]], [[Beyazid Bistâmî]]
| etkiledikleri = [[Hafız-ı Şirazi]], Sanâ’î, [[Ferîdüddîn-i Attâr]], [[Muhyiddin İbn Arabi|Mûhy’îd-Dîn ibn’ûl Arabî]], [[Şems-i Tebrizi|Şems-î Tebrizî]], [[Celâleddîn Rûmî]], [[Ömer İmâdüddîn Nesîmî|Seyyid Ali İmâdeddin Nesimî]], [[Pir Sultan Abdal]], [[Kul Himmet]], Sekhal Sermest,
|imza [[Yunus Emre]], [[Mevlana]], [[Şems-i Tebrizi]], [[Seyyid Nesimi]], [[Aşık Maşuki]] =
| imza_alt = ▼
| imza =
| box_width = ▼
▲| imza_alt =
▲| box_width =
| milliyeti = [[Gazne Devleti]] (Türk Devleti)
}}
'''Hallâc-ı Mansûr''' veya '''Mansûr el-Hallâc''' ({{Dil|fa|منصور حلاج|dil_adı=e}} {{Harf çevirisi|fa|''Mansūr-e Ḥallāj''}}; tam ismi {{Harf çevirisi|fa|''Ebū el-Muġīṭ Huseyn Manṣūr el-Ḥallāğ''}}) ({{Kayma|d. Ağustos 858, Tûr –}} ö. 26 Mart 922, [[Bağdat]]),
'''Hallâc-ı Mansûr''' veya '''Mansûr el-Hallâc''' ({{Dil|fa|منصور حلاج|dil_adı=e}} {{Harf çevirisi|fa|''Mansūr-e Ḥallāj''}}; tam ismi {{Harf çevirisi|fa|''Ebū el-Muġīṭ Huseyn Manṣūr el-Ḥallāğ''}}) ({{Kayma|d. Ağustos 858, Tûr – [[Gazne Devleti|Gazne Türk Devleti]]}} ö. 26 Mart 922, [[Bağdat]]), Tûr köyü ([[Gazne Devleti|Gazne Türk Devleti]]), Meyghan Kırsalı, [[Nehbendan şehristanı]] eyâletinde, yani [[Güney Horasan Eyaleti]], [[Gazneliler|Gazne Türk Devleti]]'nde dünyaya gelen [[Ehl-i beyt|Ehl-i Beyt]] muhabbetiyle dolu olan ''Ta’Sînû’l Ezel ve’l-Cevherû’l-Ekber ve’ş-Şeceretû’n-Nûr’iyye <nowiki>''</nowiki>(Kitâb-ût Tavâsîn)<nowiki>''</nowiki>'' adlı Kitapta, Türkçe ve Farsça dillerindeki eserlerinden bahsetmektedir. Ancak o kitaba ait 49 adet kayıp risaleleri muhtemelen kendi katlinin ardından Abbâsîler tarafından yok edildi. Geri kalan sayfalar gündeme ulaşan ve hâla Alevîlerin Cem ibadetinde Zikir ve Deyiş olarak söylenmeye devam eden eserleride mevcuttur.<ref>Hallâc-ı Mansûr ve Alevîlik: [http://www.alevitentum.de/html/90.html Hallâc-ı Mansûr ve Alevî Cem âyin ve zikirlerindeki yeri]</ref> Hallâc-ı Mansûr, kendi eserlerindeki ittikadinde bir [[Alevilik|Alevî]] meşrepli [[Caferilik|Câferîlik]] mektebine ve [[Bâtınîlik]] ittikadine mensup Türk [[Şâir]] olduğu bilinmektedir.<ref name=":0">Alevîlikte önemli yeri olan Hallâc-ı Mansûr'a ait eser: ''Ta’Sînû’l Ezel ve’l-Cevherû’l-Ekber ve’ş-Şeceretû’n-Nûr’iyye <nowiki>''</nowiki>(Kitâb-ût Tavâsîn)<nowiki>''</nowiki>'' </ref>
Sünnî Arap hilafetli Abbâsî devleti tarafından [[zındık]]lıkla suçlanması ve uzun süren bir soruşturma neticesinde [[Abbâsî]] [[Halife]]si [[Muktedir (Abbasi)|Muktedir Bi’llâh]]'ın emriyle<ref name="Glasse, Cyril 2001 p.164"/> idam edilmesiyle meşhur olan Gazneli Türk Devletine mensup Türk[[Farslar|Fars]] kökenli [[Spiritüalizm|spiritüalist]] [[yazar]] ve [[mistik]] [[şâir]].<ref>John Arthur Garraty, Peter Gay, ''The Columbia History of the World'', Harper & Row, 1981, page 288, ISBN 0-88029-004-8</ref>
 
== Hayatı ==
Asıl adı "Ebû’l Moğıt Huseyn bin Mansûr bin Mehemmed Beyzâvvî" idi.<ref name="iranicaonline.org">Jawid Mojaddedi, "ḤALLĀJ, ABU’L-MOḠIṮ ḤOSAYN b. Manṣur b. MaḥammādMaḥammā Bayżāwi el-Hallâj" in Encyclopedia Iranica [http://www.iranicaonline.org/articles/hallaj-1] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20191117002837/http://www.iranicaonline.org/articles/hallaj-1 |tarih=17 Kasım 2019 }}</ref> Babasının mesleğinden dolayı “Hallâc” lakabını aldı.
 
[[Tahirîler]] devri [[İran]]'ının günümüz [[Güney Horasan Eyaleti]]'ne bağlı [[Nehbendan şehristanı]]'nın Meyghan Kırsalı'ndaki ''"Tûr"'' köyünde dünyaya geldi. Hallâc-ı Mansûr’un dedesi MehemmedMahamma Beyzâvî el-Hallâc gibi [[Gazneliler|Gazne Türk Devleti]]'ne mensup bir [[Alevilik|Alevî]] olmakla birlikteMecûsî, [[Beyazid Bistâmî]]'ninki gibi bir tasavvuf âlimi ve [[Şair|şâîrZerdüşt]] idi.<ref name="iranicaonline.org"/> idi. Babası ailesiyle Dicle yakınlarına, Abbâsî Araplar tarafından kurulmuş bir yerleşim bölgesi olan [[Vasıt]]'a taşındı. Mansûr, on iki yaşında burada [[Kur'an]] hafızıhafız oldu ve kendisine ait ''Ta’Sînû’l Ezel ve’l-Cevherû’l-Ekber ve’ş-Şeceretû’n-Nûr’iyye <nowiki>''</nowiki>(Kitâb-ût Tavâsîn)'' adlı [[Türkçe]] ve [[Farsça]] dillerinde olan Kitabını yazmaya başladı.<ref name=":0" />
 
=== Eğitimi ===
Önceleri kısa bir süreliğine tasavvuf[[Sufi|sûfî]] önderlerindenazizlerinden [[Beyazid Bistâmî]]’nin de [[mürşid]]î olan [[Zünnûn-ı Mısrî]]’nin öğrencisi Sehl el-Tustarî’nin müridi oldu.<ref name="HerbertMason">{{Kitap kaynağı
| soyadı = Mason
| ad = Herbert W.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hallâc-ı_Mansûr" sayfasından alınmıştır