Nissalı Gregor: Revizyonlar arasındaki fark

'''Nissalı Gregor'''/Nyssli Gregorios<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=The New Catholic Encyclopedia – Second Edition|erişimtarihi=|tarih=2003|dil=İngilizce|sayfa=|sayfalar=517-520 Cilt 6 ISBN 0-7876-4010-7|çalışma=|yayıncı=Thomson and Gale}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Hristiyan İlahiyatının Hikayesi – Gelenek ve Reformun Yirmi Yüzyılı|erişimtarihi=|tarih=2020|dil=|sayfa=|sayfalar=185-186 ISBN 978-605-4707-62-1|çalışma=Roger E. Olson|yayıncı=Haberci Basın Yayın Dağıtım Turizm San. Ve Tic. Ltd. Şti.}}</ref> (Neocesarea Niksar – Tokat 335 - 395), [[Kapadokya]] bölgesindeki Nissa adlı (günümüzde var olmayan bir yerleşim yeri – Kırkşehir yakınlarındaki, Ortaköy – Harmandalı köyü) antik kentin [[Piskopos|piskoposupiskopos]]u.

371 senesinde, kendisi istemiyor olmasına rağmen Kayserili Basileios tarafından, mütevazı bir şehir sayılan Nissa’nın piskoposu olarak atanmıştır. Gregor’un atanmasından birkaç sene sonra, 375 senesinde toplanan Ankara [[Sinod|Sinodu]]’ndau’nda [[Ariusçuluk|Aryan]] piskoposları tarafından, kilise gelirlerinin zimmete geçirilmesi ve atanacak piskoposların seçiminde keyfi davranmak suçlamalarıyla sınanmış olan Gregor, 376 yılındaki Aryan piskoposların Nissa’daki görüşmelerinde yer alan Sinod tarafından görevinden azledilmiştir. Gregor bu sürecin sonunda, dönemin öğretilerinden Aryanizm’i (Ariusçuluk) benimsemiş olan [[Valens|İmparator Flavius Iulius Valens]]’in emriyle tutuklanmış ve sürgüne gönderilmiştir.

378 senesine gelindiğinde, İmparator’un ölümünden sonra, [[Gratianus]]’un hükümdarlığında tekrardan piskoposluk unvanı kendisine verilen Gregor, Aryanizm’e karşı, 381 senesinde [[I. Theodosius]]’un çağrısıyla toplanan [[Birinci Konstantinopolis Konsili|I. Konstantinopolis Konsili]]’nde büyük bir rol oynamıştır. Theodosius tarafından, gerçek ve Ortodoks bir kiliseye ait olarak tanımlanmış olmak için birlik içerisinde olunması gereken piskoposlardan biri olarak tanımlanan Gregor, 394 senesinden hemen sonra vefat etmiştirölmüştür.

Gregor’un Teslis kavramına en temel katkısı; Baba, Oğul ve Kutsal Ruh’un aralarında özdeş bir ilahi doğa olduğuna dair ısrarı aracılığıyla olmuştur. Gregor’a göre önemli olan üç ilahi kişiliğin arasında bir eşitlik olup olmadığını bilmekten ziyade, bu üç ilahi kişiliğin birbirinden nasıl ayırt edileceği ve bu üç kişiyi bir arada tutan ilişkinin doğasının ne olduğu önem arz etmekteydi.

İnsan yaşamı idame ettirme kabiliyeti konusunda üç farklı yola sahipti. Bunlar; yalnızca beslenme ile üremeye odaklanmış: Bedensel (dünyevi) yaşam, erdem ve ahlaksızlığın arasında bir yol olan: Hayvani yaşam ve son olarak, hayatın hakkaniyetle yaşanmasını hedefleyen, yani Tanrı’nın isteğine göre sürdürülecek olan: Ruhani yaşamdı. İnsanın yapısının önemli bir parçası tutkulardan oluşmaktaydı ve bunlar insanların hayvani doğalarından kendilerine aktarılarak sahip oldukları en kötü karakteristik özelliklerindendi. Tutkular tüm günahların kaynağı olmakla beraber öfke ve zevk arayışının temelini oluşturmaktaydı. İnsan asıl doğası olan ve kötü arzulardan arınmış bir yaşam olan ‘apatheia’ya geri dönmesi için çağrılmıştı ve Gregor’a göre tüm bu tutkular Diriliş gününde tamamen yok olacaktı.

[[Dosya:De virginitate V00110 00000008.tif|küçükresim|''De virginitate'']]Gregor Hristiyan mistisizminin (tasavvuf) mucididir. 391 senesinde yazdığı, ''Musa’nın Hayatı'' ya da ''Arzu Varlığı'' Hristiyanlığın ruhani doktrininin ilk formülasyonunu oluşturmakla beraber, yüzyıllar boyu mistik Hristiyanlığın ilham kaynaklarından biri olarak ayakta kalmıştır.

Kutsal Kitap’ın [[Alegori|alegorikalegori]]k tefsirlerini içeren vaazlarının birçoğu ve ''Bakirelik Üzerine'' ile ''Hristiyan Kusursuzluğu Üzerine (''Aziz Pavlus hakkında bir tefsir çalışması'')'' isimli tezleri günümüze kadar ulaşmıştır. Harmonius’a yönelik bir mektubunda Gregor şunları belirtmiştir:<blockquote>‘Hakiki kusursuzluk asla durağan değildir, tam aksine her zaman daha iyi olmaya yönelik ilerleyen bir doğaya sahiptir. Öyle ki, kusursuzluk (mükemmellik) hiçbir sınır tarafından kısıtlanmamıştır.’ (Harmonius’a Mektup 285)</blockquote>''Macrina’nın Hayatı'' - Macrina, Gregor’un tıpkı dul olmasıyla birlikte rahibe olmuş annesi gibi rahibe olmuş kız kardeşinin ismidir - isimli eserinde de Hristiyan kusursuzluğunu işlemiştir. Macrina bu eserde, hakiki bilgelik aracılığıyla insani erdemlerin en yüksek zirvesine ulaşmış bir kişi olarak betimlenmiştir. Bu [[Hagiografi]] (kutsal şahısların hayat öyküsü) çalışmasında, 4. yüzyıldaki dönemin Kilise'ye ait dini, litürjik ve manastırlara has gelenek ve uygulamaları hakkında ilginç bilgilere ulaşabilmekteyiz.

''Heretiklere Karşı'' ve ''Apollinarius'a Karşı'' isimli iki tezi Apollinarianizm (Büllinârisiyye) akımına karşı yazmıştır. Apollinarius’un savına göre İsa’da iki tür Tanrı’nın oğlu bulunmaktaydı (Biri ilahi ve biri insani). Gregor ise, Mesih’te bu iki farklı doğanın (ilahi ve insani) bir birlik içerisinde var olduğu konusunda ısrar ediyordu. Bir insan olarak Mesih, gerçek bir insan ruhuna sahip olmakla birlikte özgür iradeyi taşıyordu. Gregor’a göre böyle olmasının nedeni ise ancak bu şekilde Mesih’in bizler için gerçek bir örnek ve ahlaki bir rol model olabilmesi, dolayısıyla da insan ırkını özgür kılmasının mümkün olabilmesiyle alakalıydı.

''Üç Farklı Tanrı’nın Olmaması Hakkında, Oratio de deitate Filii et Kustal Ruh Üzerine'' ve ''In suam ordinationem'' isimli dört tezinde Teslis’çi doktrini savunmuştur. Buna göre: Baba, Oğul ve Kutsal Ruh varoluşun üç farklı biçimi, bir olanın üç türden ilişkisi ve aynı varlıktır.