Kanser tanısı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Bot v3: Kaynak ve içerik düzenleme (hata bildir) |
k Yazım ve noktalama düzenlemeleri |
||
1. satır:
'''Kanser tanısı (Kanser teşhisi)''', günümüz sağlık sorunlarının en önemlilerinden biridir. [[Kanser]]<nowiki/>de "'''erken tanı'''" ilkesi, tanı tekniklerinin oldukça iyi bir düzeye gelmesini sağlamıştır.<ref name=":0">Niederhuber JE, Armitage JO, Doroshow JH, Kastan MB, Tepper JE. Abeloff’s Clinical Oncology,
== Tümörlerde tanı yöntemleri ==
Günümüzün en korkulan hastalığı olan kanserin türüne göre çok farklı belirtileri vardır. Kanser tanısı kimi olgularda çok kolaydır, bazı olgularda karmaşık tanı yöntemleri gerekebilir. Kanserlerin bir bölümü çok erken belirti verirken, bazı türleri ise çok ilerledikten sonra saptanabilir. Başka hastalıkların bulguları kanserlerde saptanan belirtileri taklit edebilir. Tümör tanısında aşağıda özetleyeceğimiz başlıca yöntemlerin tümü ya da yerine göre bir kısmı kullanılır. Kanser tanısı; klinik incelemeler, görüntüleme teknikleri (radyoloji), laboratuvar ve patoloji incelemeleri ile yapılmaktadır.<ref name=":0" /><ref name=":1">Tahsinoğlu M, Çöloğlu AS, Erseven G. Dişhekimleri için Genel Patoloji, Altın Matbaacılık, İstanbul, 1981</ref><ref name=":2">Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease.
=== '''Hastanın öyküsü (anamnez) ve demografik değerlendirmeler''' ===
==== Hastanın öyküsü ====
Hastadan alınacak bilgiler tüm hastalıkların tanısında çok önemlidir. Ayrıntılı tıbbi öykü ile yakınmaların başlaması, tümörün algılanması, tümörün büyüme hızı gibi bilgiler çok önemlidir. Hastadaki yakınmalara geçirmiş olduğu hastalıklar ile tedavi gördüğü hastalıkların neden olabileceği unutulmamalıdır. Klinik incelemede saptanan bulgular sürmekte olan sistemik bir hastalığın sonuçları olabileceği gibi tedavide kullanılan ilaçların yan etkilerini yansıtabilir. [[Konjenital kalp defektleri|Konjenital kalp hastalıkları]], [[Yüksek tansiyon|hipertansiyon]], [[pıhtılaşma bozuklukları]], [[
==== Demografik değerlendirmeler ====
32. satır:
=== Görüntüleme yöntemleri ve Radyolojik tanı ===
Tanısal [[radyoloji]]<nowiki/>de (radyodiyagnostik) tümörün yerine ve türüne göre çeşitli yöntemler uygulanır.<ref>Linn-Watson, T. Radiographic Pathology.
==== [[Radyografi|Konvansiyonel radyografi]] ====
41. satır:
Kemik lezyonlarında ve kemiği etkileyen yumuşak doku tümörlerinde lezyonun sınırları, kemiği eriten (litik) ya da yoğunluğunu arttıran (sklerotik) niteliği, kireçlenme alanları, kemik zarı ([[periost]]) reaksiyonu gibi saptamalar oldukça önemli radyolojik bulgulardır.
==== [[Anjiyo
Bazı tümörler damardan çok zengindir. Damarlar içine radyopak madde verilerek damardan zengin yerler görülebilir, tümörün yeri ve cinsi anlaşılabilir. Gelişmiş dijital anjiyografi (''Digital Substraction Angiography; DSA'') tekniklerinde kontrast madde içermeyen bölümler göz ardı edilerek yalnızca damarsal yapıların nitelikleri incelenir.
58. satır:
==== [[Pozitron emisyon tomografisi|Pozitron Emisyon Tomografisi]] (PET) ====
Nükleer tıp uzmanlarınca uygulanan bir görüntüleme tekniğidir. Hastaya gamma ışını yayan kısa ömürlü bir radyoaktif maddenin verilmesinden sonra bu maddenin organizmadaki dağılımını uygun dedektörlerle belirlemeyi amaçlar. Organların fizyolojik işlevlerinin değerlendirilmesinde kullanılan bu yöntem kanser metastazlarının ve multipl tümörlerin saptanmasında da oldukça yararlıdır. BT kombinasyonu ile birlikte yapılan PET uygulamalarında (''Single Photon Emission Computed Tomography -SPECT'') süperpoziyonların engellendiği 3 boyutlu görüntüler elde edilir.
=== Laboratuvar incelemeleri ===
81. satır:
|-
|'''Enzimler'''
|'''Prostatik asid fosfataze:''' Prostat kanseri (kapsül invazyonu belirtisi)
Satır 142 ⟶ 141:
|-
|'''Tümörlerin ürettiği ektopik hormonlar'''
Ektopik hormon: Endokrin kökenli olmayan tümörlerin
ürettikleri hormon etkili kimyasal madde
|'''Human koryonik gonadotropin (hCG):''' Karsinomlar (Akciğer, Meme, Karaciğer,
'''Parathormon:''' Skuamöz hücreli karsinomlar, Böbrek ve meme kanseri
'''ACTH:''' Akciğer kanseri (küçük hücreli), Pankreas adacık hücreli tümörü
'''Antidiüretik hormon (ADH):''' Akciğer kanseri (küçük hücreli), Pankreas kanseri
'''Eritropoietin:''' Böbrek kanseri, Karaciğer kanseri (hepatosellüler),
damar tümörü (serebellumda angioblastoma)
'''İnsülin:''' Karaciğer kanseri (hepatosellüler), Sarkomlar (karın içi), Mezoteliyoma
'''Büyüme hormonu (GH):''' Akciğer kanseri ve mide kanseri
Satır 192 ⟶ 185:
Meme kanseri
Paratiroid adenomu; Akciğer,
|-
|'''Hiperglisemi (kan şekerinin artması)'''
Satır 205 ⟶ 198:
=== Patoloji İncelemeleri ===
Kanser tanısındaki en etkili yöntemdir. Sıvılara dökülen hücrelerin incelenmesi ([[sitoloji]]) ya da dokulardan alınan örneklerin değerlendirilmesidir. Bu incelemelerin yapılmasında gerekirse histokimya, immunohistokimya, immunofloresan mikroskopi, [[Elektron mikroskobu|elektron mikroskopisi]], akış sitometresi gibi teknikler ile moleküler biyolojinin polimeraz zincir tepkimesi ([[Polimeraz zincir reaksiyonu|PCR]]), gen sekanslama ve in situ hibridizasyon gibi yöntemlerinden de yararlanılmaktadır.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":5">Tümör Tanısı: [https://www.maksillofasiyalsendromlar.org/neoplasm-diagn2 Patoloji]</ref><ref name=":4">Çöloğlu AS. Oral Patoloji (Ağız Patolojisi). TC Yeditepe Üniversitersi Yayını, Mor Ajans, İstanbul, 2007</ref>{{Ana|Biyopsi}}
== Kaynakça ==
| |||