Brown hareketi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
SieBot (mesaj | katkılar)
k Bot değişikliği Ekleniyor: lv:Brauna kustība
Physcello (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
12. satır:
[[Jan Ingenhousz]] [[etanol|alkol]] içinde yüzden [[kömür]] ve [[toz]] parçacıklarının rastlantısal hareketini [[1785]]'te gözlemlemişti ancak Brown hareketinin bulunuşu genellikle [[1827]] yılında hareketi gözlemleyen botanikçi [[Robert Brown]]'a atfedilir. Brown, hareketi suda yüzen [[polen]] parçacıklarını mikroskop altında inceliyordu. Polenin boşlukları içinde rastlantısal olarak hareket eden ufak parçacıklar gözlemledi. Aynı deneyi tozla tekrarlayarak hareketin polenin canlı olmasından kaynaklanmadığını doğruladıysa da hareketin kaynağını saptayamamıştı.
 
Brown hareketini ilk kez matematiksel olarak açıklayan [[1880]] yılında en küçük kareler metodu üzerine yazdığı makalesiyle [[Thorvald N. Thiele]] olmuştur. Bundan bağımsız olarak [[1900]] senesinde [[Louis Bachelier]] borsa'nın stokastik analizi üzerine yazdığı PhDdoktora tezi "The theory of speculation"'da da bir model geliştirdi. Ama fizikçilerin konuya dikkatini çeken [[Albert Einstein]]'ın bu konudaki [[Über die von der molekularkinetischen Theorie der Wärme geforderte Bewegung von in ruhenden Flüssigkeiten suspendierten Teilchen|bağımsız araştırması]] oldu.
 
O zamanlar maddenin atomik doğası hala tartışmalı bir kavramdı. Einstein ve [[Marian Smoluchowski]], eğer sıvıların [[kinetik teorisi]] doğru ise su moleküllerinin rastlantısal olarak hareket ediyor olmaları gerektiğini farketti. Böylece küçük bir parçacık rastlantısal yönlerden, rastlantısal şiddetlerde gelen bir çok kuvvetin etkisi altında olmalıydı. Küçük parçacık bu bombardıman altında aynen Brown'ın tarif ettiği gibi hareket etmeliydi. [[Theodor Svedberg]] Brown hareketini [[koloid]]lerde, [[Felix Ehrenhaft]] ise [[Dünya'nın atmosferi]]'nde asılı gümüşü parçaçıklarında gözlemledi. [[Jean Perrin]] yeni matematiksel modelleri test etmek için deneyler düzenledi ve yayınladığı sonuçlar iki bin yıllık [[atom]] tartışmasına son verdi.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Brown_hareketi" sayfasından alınmıştır