Karahanlı Türkçesi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Bödöŋtıl (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
Sp1dey (mesaj | katkılar)
k Yazım ve noktalama düzenlemeleri
11. satır:
|iso3 =
| glotto = qara1244
}}
 
'''Karahanlı Türkçesi''', '''Hakaniye Türkçesi''' veya '''Hakaniye lehçesi''' Türk dilinin tarihinde konuşulmuş ve yazılmış olan tarihî dönemlerinden biridir. Türk dilini, eski, orta, yeni olarak üç döneme ayıran Türkologlara göre Karahanlı Türkçesi, [[Orta Türkçe]]nin ilk dönemini oluşturur. Böyle düşünen Türkologlara göre 10-15. yüzyıllar arası, Orta Türkçe dönemidir. 13. yüzyıldan itibaren Türk yazı dilinin (Kuzey-) Doğu ve (Güney-) Batı olarak iki ayrı kol hâlinde geliştiğini göz önünde bulunduran diğer bir kısım Türkolog, Karahanlı Türkçesini [[Eski Türkçe]] içine alır. Bugüne ulaşan metinleri 11. ve 12. yüzyıllara ait olan Karahanlı Türkçesi, [[Eski Uygur Türkçesi]]yle çağdaştır.<ref name="TDT342">Ahmet Bican Ercilasun, Başlangıçtan Günümüze Türk Dili Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara 2010, s. 342. ISBN 978-975-338-589-3</ref>
229. satır:
== Şekil bilgisi ==
=== Gelecek zaman çekimi ===
Karahanlı Türkçesinde gelecek zaman çekiminin -''ġa'' ; -''ge'', -''ġay'' ; -''gey'' ve -''ġu'' ; -''gü'' ekleri ile yapıldığını görürüz.
''ol yag korgay''; ''ol ewge bargay''; ''ol manga kelgey''<ref>Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt II, sayfa 66.</ref>; ''barġay men''<ref>Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2, Cilt III, sayfa 236.</ref> ve ''katıġlanġa men''<ref>Kutadgu Bilig - 541</ref> gibi asıl kelimeye yapılan ekler [[Çiğil]], [[Yağma]], [[Toxsı]], [[Argular|Argu]], yukarı Çin'e kadar [[Uygur]] dillerinde bir kuraldır.
 
Eski Türkçede sıkça kullanılan -''daçı'' ; -''deçi'', -''taçı'' ; -''teçi'' ekinin ise Karahanlı Türkçesinde çok az kullanılmıştır.<ref>Hacıeminoğlu, 1996: sayfa 187.</ref><ref>Ercilasun, 1984: sayfa 126, 129.</ref>.
 
Karahanlı Türkçesinde "yakın gelecek zaman" şeklinde ikinci bir gelecek zaman -''ġalır'' ; -''gelir'', -''galur'' ; -''gelür'' gibi eklerden söz edilmektedir.<ref>Hacıeminoğlu, 1996: sayfa 188.</ref><ref>Ercilasun, 1984: sayfa 133-135.</ref>
 
Böyle eklerin örnekleri şöyledir: